شدست روز همه خلق فَرّخ و میمون
به روزگار شه نیکبخت روزافزون
شه زمانه ملکشاه کافرید خدای
همیشه طالع او سعد و طلعتش میمون
به طلعتش همه ساله منورست زمین
چنانکه هست منور به طالعش گردون
قیاس گردون با همتش که داند کرد
که پیش همت عالیش هست گردون دون
همی چو شهر نماید ز لشکرش صحرا
همی چو کوه نماید ز موکبش هامون
به فتح رایت او را صفت کنند همی
چو چرخ را به تحرک چو خاک را به سکون
قضای کن فیکون بیمراد او نرود
که هست جفت مرادش قضای کنفیکون
شمار بخشش او را کسی نداند چند
قیاس دانش او را کسی نداند چون
چنانکه طاعت او مایهٔ خردمندی است
خلاف طاعت او هست بیخلاف جنون
عظیمتر ز خلافش جنون ندانم من
وگرچه در مثل آمد که اَلجُنونُ فُنون
بشیر پیکر گرزش نگه کن و بشناس
که گاو پیکر بودست گرز اَفریدون
میان شاه و فریدون تفاوت است چنانک
میان شیر دلیر و میانِ گاو زبون
ایا به خدمت تو هر تنی شده مشغول
و یا به طاعت تو هر دلی سده مرهون
ز مهر تو به تن اندر شکفته گردد جان
زکین تو به دل اندر فسرده گردد خون
به عدل و فتح ستایند روزگار تو را
که عدل را تاریخ است و فتح را قانون
چو بحر شد ز مدیح تو خاطر شعرا
سخن صدف شد و معنی چو لوءلوء مکنون
خدای دارد هر بندهای که بندهٔ توست
زنائبات معاف و ز حادثات مَصون
ز خط حکم تو بیرون برد کسی سر خویش
که پای او ز خط زندگان بود بیرون
در آن دیار که شمشیر تو بِرَهنه شود
به خون بدکُنِشان خاک او شود معجون
ز آب دیدهٔ خصم تو زعفران روید
کجا ز آذر تیغ تو روید آذریون
کسی که با تو دلش چون الف نباشد راست
ز هیبت تو شود قامتش خمیده چو نون
به سُخره کردن آشفته لشکر سرکش
به زنده کردن دیرینه زندهٔ مدفون
بس است تیغ تو را چون کلیم را ثُعْبان
بس است جود تو را چون مسیح را افسون
خجسته مُلْک تو باغی شکفته را ماند
پر از درخت و از اِسپَرغمانِا گوناگون
تو بر مراد دل خویش هرکجا خواهی
به باغ خویش تماشا همی کنی ایدون
رسیده فوج سپاهت به موج جیحون پار
رسیده تاب حُسامت به آب دجله کنون
زدند پرده سرای تو بر لب دجله
هنوز گرد سپاه تو بر لب جیحون
درین خجسته سفر بر ظفر بس است تو را
خدای عَزَّوَجَل یار و بخت راهنمون
همی دلیل کند خسروا که زود نه دیر
کند سیاست تو تخت بدسگال نگون
به نیزه سر بربایی ز حاسد مَکّار
به تیغ جان بستانی ز دشمن ملعون
کلید نعمت قارون تو را به دست آید
فرو شود به زمین دشمن تو چون قارون
همیشه تا ز بهار و خزان زمین و هوا
شود چو چهرهٔ لیلی و چون دم مجنون
هوا گسسته کند رشتههای مروارید
زمین نهفته کند فرشهای بوقلمون
گل شکفته بروید ز دامن کُهْسار
زلالهها همه گلگون شود رخ هامون
تو باش خسروِ اَقران و پادشاه قِران
تو باش قبلهٔ شاهان و پیشگاه قرون
سر موافق تو سبز و دولتش پیروز
رخ مخالف تو زرد و اخترش وارون
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن درباره ی روزگار خوش و پرفروغ ملکشاه، شاه نیکبخت است. شاعر با توصیف ویژگیهای او نظیر همت بلند، بخشندگی، و عدالتش، او را به عنوان شخصیتی ممتاز و قابل ستایش معرفی میکند. همچنین به قدرت و تأثیرگذاری او بر سرنوشت مردم و سرزمینش اشاره میشود و نسبت به آن، دلیلی برای امید و خوشبینی به آینده ایجاد میکند. در این متن، به مقایسه ملکشاه با شخصیتهای تاریخی و اسطورهای نیز پرداخته میشود و شاعر خواستههای قلبی خود را به تصویر میکشد. او در نهایت از پیروزی و موفقیت ملکشاه در راه رهایی از دشمنان و تأسیس عدالت برای مردم سخن میگوید.
هوش مصنوعی: در روزگار خوبی که برای پادشاه نیکبخت وجود دارد، روز تمامی مردم شاد و خوشحال است.
هوش مصنوعی: در زمانهی ملکشاه، فرمانروایی کافر بود که همیشه شانس و بخت خوبی داشت و چهرهاش نیز خوشیمن بود.
هوش مصنوعی: هر سال، زمین به خاطر زیبایی او روشن و درخشان است، همانطور که آسمان با راهنمایی او روشن میشود.
هوش مصنوعی: هیچکس نمیداند که آسمان را چگونه میتوان با همت والای انسان مقایسه کرد، زیرا آسمان در برابر همت بلند او، پست و دون به نظر میرسد.
هوش مصنوعی: هرگاه لشکرش را به نمایش بگذارد، مانند شهری بزرگ به نظر میرسد و وقتی که موکبش را نشان دهد، مانند کوهی عظیم جلوه میکند.
هوش مصنوعی: وقتی پرچم او را به اهتزاز در میآورند، او را توصیف میکنند، مانند چرخ که به جنبش در میآید و خاک که در سکون باقی میماند.
هوش مصنوعی: هرگز بدون رسیدن به خواسته و آرزوی او، قضا و قدر الهی شکل نمیگیرد، زیرا خواستهاش نیز همانند قضا و قدر الهی به یکدیگر مرتبطاند.
هوش مصنوعی: هیچکس نمیتواند تعداد بخششهای او را برآورد کند و هیچکس نیز نمیتواند دانش او را اندازهگیری کند.
هوش مصنوعی: اطاعت از او باعث میشود انسان خردمند شود، اما نافرمانی از او به رسوایی و جنون میانجامد.
هوش مصنوعی: من هیچ چیز را بزرگتر از دیوانگی او نمیدانم، هرچند در مثل آمده است که دیوانگی هم خود هنری است.
هوش مصنوعی: به او نگاه کن و او را بشناس، چرا که او همان کسی است که صورتش مانند گاو است و نیرویی مشابه گرز افریدون دارد.
هوش مصنوعی: بین شاه و فریدون اختلاف زیادی وجود دارد، مانند تفاوت بین دلیرترین شیر و گاو بیدفاع.
هوش مصنوعی: آیا هر انسانی در خدمت تو مشغول است و یا هر دلی به عبادت تو وابسته شده است؟
هوش مصنوعی: عشق تو باعث میشود که جانم زنده شود، اما از اندوهی که در دل دارم، خونم به شدت افسردگی میگیرد.
هوش مصنوعی: در روزگار تو، با عدالت و پیروزی ستایش میکنند زیرا عدالت به تاریخ مربوط است و پیروزی به قوانین.
هوش مصنوعی: وقتی که ستایش تو مانند دریا گسترش یافت، ذهن شاعران به جایی رسید که سخنانشان مانند صدف شد و معانی آنها مانند مرواریدهای درون صدف پنهان شدند.
هوش مصنوعی: هر انسانی که به تو وابسته است، برای خود خدایی دارد و از گناهان و بلایا در امان است.
هوش مصنوعی: کسی از سرنوشت تو فاصله گرفت که زندگیاش از خطی که برای زندگان کشیده شده، بیرون بود.
هوش مصنوعی: در آن سرزمینی که شمشیر تو بدون پوشش به خون دشمنان آغشته شود، خاک آنجا به نوعی ترکیب و مخلوطی از خون و خاک تبدیل میشود.
هوش مصنوعی: از اشک دشمن تو زعفران میروید، پس کجایند آتش شمشیر تو که آذریون را بسوزاند؟
هوش مصنوعی: کسی که قلبش نسبت به تو مثل الف نیست، از شکوه و جلال تو خمیده میشود و مانند نان راست نمیایستد.
هوش مصنوعی: به تمسخر گرفتن نیروهای ناآرام و بینظم، به نوعی زنده کردن یاد و خاطرهای که مدتها فراموش شده بود.
هوش مصنوعی: تیغ تو به اندازه کافی خطرناک است، مانند آنچه که موسی با مارها روبرو شد. و بخشش تو آنقدر زیاد است که میتوان آن را همانند جادوگری عیسی نام برد.
هوش مصنوعی: سرزمین تو مانند باغی سرسبز و شکفته است که پر از درختان زیبا و انواع گلها و رنگهاست.
هوش مصنوعی: هرجا که بخواهی، به راحتی میتوانی به خواستههای دلت رسیدگی کنی و از زیباییهای باغ خود لذت ببری.
هوش مصنوعی: سپاه تو به امواج جیحون رسیده و زیبایی چهرهات اکنون بر آب دجله تاب میخورد.
هوش مصنوعی: پرده خانه تو را به کناری زدند و دجله را نمایان کردند؛ هنوز نشانههای سپاه تو بر لب جیحون باقی مانده است.
هوش مصنوعی: در این سفر خوشی، موفقیت برای تو کافی است و خداوند، یار و راهنمای تو خواهد بود.
هوش مصنوعی: پادشاه توضیح میدهد که باید به موقع و با تدبیر عمل کند؛ چرا که اگر دیر شود، کارها به خوبی پیش نخواهد رفت و وضعیت نامناسبی به وجود خواهد آمد.
هوش مصنوعی: با نیزهای سر خود را از خطر دشمن بدجنس حفظ کن و با شمشیر، جان خود را از دست دشمنان خبیث نجات بده.
هوش مصنوعی: اگر ثروت و نعمت فراوانی مانند قارون به دست تو بیفتد، دشمن تو نیز به سزای خود خواهد رسید و به زمین خواهد افتاد.
هوش مصنوعی: همیشه در هر فصل، زمین و آسمان همچون چهرهٔ لیلی زیبا و دلپذیر و مانند نفس مجنون تاثیرگذار و شگفتانگیز خواهد بود.
هوش مصنوعی: هوا در حال تغییر و جدایی است، و زمین پوششهای رنگارنگ و زیبایی را برای خود به ارمغان میآورد.
هوش مصنوعی: گلها از دامن کوهها میرویند و در نتیجه تمام زلالها و آبها به رنگ گلگون درمیآیند و چهرهی هامون (دریاچه یا تالاب) نیز زیبا و رنگین میشود.
هوش مصنوعی: تو باید بزرگترین و بهترین میان همدورهایهایت باشی و به عنوان پادشاه زمان خود شناخته شوی. تو باید نقطهی مرجع و مورد احترام شاهان و مردم زمانهات باشی.
هوش مصنوعی: وقتی شرایط با تو سازگار باشد، اوضاع خوب و موفقیت به همراه دارد، اما زمانی که با تو همراه نیستند، مشکلات و ناکامیها به سراغت میآید.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
بتی که سجده برد پیش او مه گردون
به نیکوئی بر او نیکوان دیگر دون
بدان دو لاله مصقول دل کند مشغول
بدان دو سنبل مفتول دل کند مفتون
اگر نوان و نگونست زلف او چه عجب
[...]
چو اشک ابر به گل برچکیده بینم خوی
بر آن دو عارض گلگون و آن دو زلف نگون
شگفت نیست ز آتش بکاهد آب ولی
ز آتش دلم آب دو دیده گشت فزون
چرا فروخته تر باشد آتش رخ تو
[...]
بتی که حور بهشتی شود بر او مفتون
عقیق او به رحیق بهشت شد معجون
چو آهو است و دو زلفش به دام ماند راست
که دید آهوی سیمین و دام غالیهگون
دو کژدمند سیاه آن دو دام او گویی
[...]
چو از حدیقهٔ مینای چرخ سقلاطون
نهفته گشت علامات چتر آینه گون
ز نقشهای عجیب و ز شکلهای غریب
صحیفه های فلک شد چو صحف انگلیون
جناح نسر و سلاح سماک هر دو شدند
[...]
زهی محل رفیعت ز حد و هم بیرون
نهاده گوشه مسند بر اوج نه گردون
امام مشرق و اقضی القضاه روی زمین
که مثل تو ننماید سپهر آینه گون
خرد نداند گفتن مناقب تو که چند
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.