فاطمه زندی در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، پنجشنبه ۲۹ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۰۹:۰۱ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۰۲:
#غزل شمارهٔ_ ۲۰۲
وزن : مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن
(هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
۱_جنگ از طرف ِ دوستْ دل آزار نباشد
یاری که تَحَمّل نکند یار نباشد
هرگز از ناسازگاری یار دل گیر و آزرده خاطر نمی شوم
زیرا یاری که تحمل سختی نکند یار نیست.
۲_گر بانگ برآید که سری در قدمی رفت
بسیار مَگویید که بسیار نباشد
بانک برآید: فریادی بلند شود یا به گوش رسد که: بیانی است به معنای که می‌گوید، مُشعِر بر این که، به این مضمون که.
سری در قدمی رفت: سر عاشق فدای پای معشوق شد، جان عاشقی نثار قدم یاری شد.
بسیار نباشد :موضوع کوچک و پیش پا افتاده یی است، حادثه مهم و عجیبی اتفاق نیفتاده است.
۳_آن بار که گردون نَکَشَد یارِ سبکروح
گر بر دلِ عُشّاق نَهَد بار نباشد
بار: در ( معنای مجازی) غم و اندوه و در اینجا غم عشق. گردون: آسمان. نکشد: تحمل نمی‌کند. سبک روح: ۱_خوشحال، خندان۲_بی تکلف بی تکبر. معنای بیت: اگر معشوق شاد و خندان بار سنگین غم عشق را که حتی آسمان قادر به تحمل آن نیست بر دل عاشقان بگذارد بار سنگینی نیست و عاشقان باید بتوانند آن را تحمل کنند ). مضمون این بیت گوشه چشمی دارد به آیه امانت اصحاب عارفان امانتی را که آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها از تحمل آن سرباز زدند به عشق تفسیر کردند.
۴_تا رنج تَحَمل نَکُنی گنج نَبینی
تا شب نَرَوَد صُبح پَدیدار نباشد
تا رنج و سختی را تحمل نکنی به گنج نخواهید رسید .شب بر زنده داران بسیار سخت می گذرد تا شب سپری نشود صبح از راه نخواهد رسید .
۵_آهنگ ِدراز ِشب ِرنجوری ِ مشتاق
با آن نَتوان گفت که بیدار نباشد
آهنگ دراز شب: شب دراز آهنگ شب طولانی و دیرپای واژه آهنگ در این ترکیب به معنای استمرار و تداوم است رنجوری: دردمندی. معنای بیت: با کسی که به خواب خوش فرو رفته است و رنج شب زنده داری نکشیده است نمیتوان از دیرپای شب دردمندی عاشق سخن.
۶_از دیدهٔ من پُرس که خوابِ شبِ مَستی
چون خاستن و خُفتن ِ بیمار نباشد
خواب شب مستی؛: سعدی این تعبیر را در جای دیگری نیز به کار برده است: (احوال دو چشم من برهم ننهاده/ با تو نتوان گفت به خواب شب مستی )و در هر دو جا به معنای خواب خوش و سنگین است و صد البته کسی که به خواب خوش مستی فرو رفته،معشوق است یا کسی که به درد عشق مبتلا نیست. معنای بیت: آهنگ دراز شب رنجوری مشتاق را )از چشم بی‌خواب من بپرس( به چشم من نگاه کن تا بدانی که عاشق دردمند ،شب دیر پای جدایی را چگونه سپری می‌کند ) زیرا تو به خوابی خوش و سنگین فرورفته‌ای و من دردمند سراسر شب را به بیدارخوابی سپری می‌کنم و این کجا و آن کجا؟
۷_گر دست به شمشیر بری عشق همان َست
کانجا که ارادت بُوَد اِنکار نباشد
ارادت دوستی: از روی اخلاص مراد عشق ورزیدن پاک بازانه است.
انکار :زشت و ناپسند شمردن رفتار کسی توبیخ معنای بیت: اگر دست به شمشیر ببری تا خونم را بریزی عشق من به تو همچنان به قوت خود باقی خواهد و تغییری نمی‌کند (هیچ کار تو از نظر من زشت و ناپسند نیست) زیرا جایی که دوستی و سرسپردگی وجود دارد ،توبیخ و سرزنش جایی ندارد.
۸_از من مَشِنو دوستی گُل مَگَر آنگاه
کِم پایْ برهنه خَبَر از خار نباشد
مشنو: در اینجا یعنی نپذیر باور نکن کِم: که ام : که مرا. معنای بیت: اگر ادعا کنم که عاشق گل هستم باور نکن مگر زمانی که با پای برهنه روی خار راه بروم و متوجه درد و سوزش پایم نشوم.
۹_مرغان ِ قفس را اَلَمی باشد و شوقی
کان مرغ نَدانَد که گرفتار نباشد
الم: درد. معنای بیت پرندگان،اسیر قفس،دردی و اشتیاقی دارد که پرنده آزاد هرگز آن را احساس نمی‌کند و در نمی‌یابد.
۱۰_دل آیِنهٔ صورت ِ غیب است ولیکن
شرط است که بر آیِنه زَنگار نباشد
صورت غیب: چهره عالم غیب.
زنگار در قدیم آیینه ها را از فلز‌هایی مانند آهن و روی می‌ساختند و برای آنکه زنگ نزنند مرتب آن را صیقل می‌زدند و پاک می‌کردند .معنای مجازی واژه زنگار کدورت و تیرگی است و مراد از آن در ای۹نجا هوای نفس است.
معنای بیت: دل آینه غیب نماست چهره عالم غیب را در آینه دل می‌توان دید اما به این شرط که زنگار هوای نفس آن را تیره نکرده باشد.
۱۱_سعدی حَیَوان را که سَر از خواب گران شد
در بَند ِ نسیم ِ خوش ِ اسْحار نباشد
سر از خواب گران شد: سرش در اثر خواب و آلودگی سنگین شد و پایین افتاد و به خواب رفت. اسحار: جمع سحر.
۱۲_آن را که بَصارَت نَبُود یوسف ِ صِدّیق
جایی بِفُروشد که خریدار نباشد
بَصارت: بصیرت بینایی. یوسف صدیق: یوسف پسر یعقوب از انبیای بنی اسرائیل که برادرانش از فرط حسد او را در چاه انداختند و کاروانی او را یافت و به عنوان بنده در مصر به بهای بسیار ناچیز فروختند لقب «صدیق»(بسیار راستگو) حضرت یوسف به تعبیر خواب و بیان حقیقت مشهور است دل نیز در صورت پاک بودن از عالم غیب خبر می دهد.
شرح : محمدعلی فروغی
حبیب یغمایی
سعدی : به چه کار آیدت ز گُل طبقی ؟
از گلستان ِ ما بِبَر طبقی
شاد و تندرست باشید .
مریم بکوک در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، پنجشنبه ۲۹ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۰۸:۰۸ در پاسخ به ایرج بهرامی فر دربارهٔ ابوسعید ابوالخیر » رباعیات نقل شده از ابوسعید از دیگر شاعران » رباعی شمارهٔ ۱:
دلیلش اینه که وقتی کسی بدون دلیل وجود خدا رو قبول کرده معلومه که شما نمیتونی با دلیل بهش بگی که ما (فعلا) مدرکی دال بر وجود خدایی که تمام ادیان ازش حرف میزنند نداریم. تقریبا ۹۹ درصد تمام انسان ها بخاطر جبر جغرافیایی دین خوشونو انتخاب کرده اند(توهم انتخاب واضح).
مریم بکوک در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، پنجشنبه ۲۹ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۰۸:۰۲ در پاسخ به محسن ، ۲ دربارهٔ ابوسعید ابوالخیر » رباعیات نقل شده از ابوسعید از دیگر شاعران » رباعی شمارهٔ ۱:
دقیقا موافقم. اینکه کسی حتی به وجود خود خدا هم اعتقاد نداشته باشه؛ صرف این موضوع نباید شما رو به قضاوت یا هرگونه منفی نگری بازداره. منتها تمام ادیان این کارو کردن که فقط ما راست میگیم و فقط ما بر حقیم و بقیه در غلطن. و اسلام از همه ی ادیان بیشتر و تعصبی تر این حرف رو زده.
omid در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، پنجشنبه ۲۹ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۰۵:۳۲ در پاسخ به فرید شهابی دربارهٔ غبار همدانی » غزلیات » شمارهٔ ۳۴:
در یک برنامه رادیویی زنده هم خونده میشه. که اون اجرا فقط با ویولن اسدالله ملک هست. به نظرم اجرای بسیار زیباتری هست. سوز بیشتری در صدای خوانساری در این اجرا هست
هادی کاظمی در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، پنجشنبه ۲۹ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۰۰:۳۸ در پاسخ به منوچهر علاج دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۸۷:
حاشیه ای که این عزیز نوشتن الان یه پسر سیزده سالست،با عرض پوزش به خاطر این تاخیر سیزده ساله در پاسخگویی به این حاشیه،علت پاسخگویی الانم فقط برای جلوگیری از جهت دهی نادرست افکار کسانی که ممکنه این حاشیه رو بخونن هست،حافظ فقط چیزی رو که دیده به عنوان مثال گفته حالا حافظ چی دیده,اگه تو یه خونه یا انبار تاریک یه سوراخ باشه از اون سوراخ نور میاد داخل به شکل یه استوانه از نور حالا اگه اون انبار یکم غبار داشته باشه مثل انبار کاه یا یه طویله که فرضش واسه زمان حافظ غیر منطقی نیست،این غبارا که تو هوا هستن به علت جریان هوایی که وجود داره رو به بالا حرکت می‌کنن و چون انبار تاریکه حرکتشون تو استوانه نور به وضوح معلومه همین. من هم نظر این عزیز رو در مورد شعر "دل هر ذره که بشکافی آفتابیش در میان بینی" هاتف اصفهانی داشتم که نظر من هم درست نبود و منظور شاعر چیز دیگه ایه.
با تشکر از همه عزیزان
علی میراحمدی در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۲۳:۳۳ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۶۳:
از قرار معلوم بین حافظ دوستان بر سر معنای این بیت بحث و تبادل نظری صورت گرفته بوده است.
به نیمْ شب اَگَرَت آفتاب می‌باید
ز رویِ دخترِ گُلْچِهرِ رَز نقاب انداز
این اعراب گذاریها هم مصیبتی است .
معنا و مفهوم این بیت این است و غیر ازین هر چه هرکه گفته اشتباه گفته و بر راه خطا رفته است.
معنا و مفهوم بیت :
به نیمْ شب اَگَرَت آفتاب می‌باید
ز رویِ دخترِ گُلْچِهرِ رَز نقاب انداز
و دیگر هیچ.
علی میراحمدی در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۲۳:۰۹ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۳:
جامِ جهان نماست ضمیرِ منیرِ دوست
اظهار احتیاج، خود آن جا چه حاجت است
«ضمیر منیر»چه عبارت زیبایی!
اصلا مصراع اول یک شاهکار شعری است.
انسان شگفت زده میشود که این شاعر هنرمند چه تسلطی بر زبان و زیبایی شناسی شعر داشته که چنین اثری پدید آورده است.
زکریا طاهری در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۲۳:۰۳ در پاسخ به ایرانی دربارهٔ نظامی » خمسه » لیلی و مجنون » بخش ۴ - سبب نظم کتاب:
شهریار هم اگر زود فوت می کرد تقریبا هیچ شعر ترکی نداشت! دلیل شما ضعیف است.
علی میراحمدی در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۲۲:۵۴ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۴:
خفته بر سنجابِ شاهی نازنینی را چه غم؟
گر ز خار و خاره سازد بستر و بالین غریب
کنایه از استغنای الهی
اساسا زیباتر ازین نمیتوان گفت.
عطار در فصل استغنا کتاب منطق الطیر چندین بیت در شرح استغنا خداوند دارد که آن هم شاهکار است ، اما هنر خواجه در همین است که مطالب فراوانی را گاهی در یک دوبیت می گنجاند.
فائزه خدامی در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۱۷:۲۴ در پاسخ به رضا ساقی دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۷۵:
سلام و عرض ادب جناب ساقی
واقعا غزل و به زیبایی تفسیر کردید و شاهد مثال هاتون خیلی به فهم بیشتر کمک کرد.
در پناه نور خداوند باشید همیشه...
آیا کانال و یا پیجی برای شرح اشعار ندارید؟
سفید در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۱۶:۰۳ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۸۲۶:
جانشان در آتشت چون عود باد...
حسین فرزند ماه جمال و منصور محمدنظامی در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۱۶:۰۰ در پاسخ به کبوترحرم دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۸۳:
خیلی به حقیقت نزدیک شدید. ولی آنکه هاتف بوده است آن فردی که شما می گویید نیست.
سفید در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۱۵:۵۵ دربارهٔ وحشی بافقی » دیوان اشعار » غزلیات » شمارهٔ ۱۷۸:
عشاق را زبان شکایت بریده‌اند...
سفید در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۱۵:۵۴ دربارهٔ وحشی بافقی » دیوان اشعار » غزلیات » شمارهٔ ۱۷۸:
ای باد سرگذشت جدایی به گل بگوی...
سفید در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۱۵:۰۱ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۴۶:
از زیباترین غزل‌های سعدی...
سعدی که تو جان دارد
بل دوست‌تر از جانت...
پرگل غفاری در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۱۲:۴۹ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۵۳:
خیلی ممنون از تفسیر دوستان وقتی که خوندمشون از قلم حافظ متعجب شدم :)واقعا لسان الغیبه ♥️
افسانه چراغی در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۱۲:۲۰ در پاسخ به عرفان آزادی دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۱ - تمامت کتاب الموطد الکریم:
کاملا درسته. لطفا خودتون ویرایشش کنید.
علی میراحمدی در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۱۲:۲۰ در پاسخ به مهدی دربارهٔ سعدی » گلستان » باب اول در سیرت پادشاهان » حکایت شمارهٔ ۱۳:
یعنی بهتر است به جای آنکه به یکباره پول هنگفتی به چنین افراد ولخرجی بدهی ،همین مبلغ را کم کم و در طول زمان به ایشان بپرداز
مریم بکوک در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۱۱:۵۵ در پاسخ به آیدین آیدین دربارهٔ نظامی » خمسه » هفت پیکر » بخش ۵ - دعای پادشاه سعید علاء الدین کرپ ارسلان:
دوست عزیز این ابیات ایهام درش وارد است و هر دو معنی کاملا صحیح است در کنار هم. میگه همونجوری که ایران دل عالمه و من از این قیاس خجالت زده نیستم. همونطور هم تو دل عالمی و چون تو که دل عالمی در ایرانی پس ایران دل عالمه.
هم بحث ملی گراییه هم بحث ستایش پادشاه زمان.
علی میراحمدی در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، پنجشنبه ۲۹ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۱۳:۱۵ دربارهٔ ابوسعید ابوالخیر » رباعیات نقل شده از ابوسعید از دیگر شاعران » رباعی شمارهٔ ۱: