گنجور

حاشیه‌ها

یوسف شیردلپور در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، شنبه ۱۲ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۲۲:۳۵ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۳۷:

درودها برهمه عزیزان اهل شعروادبیات واما بهره مند شدیم از توضیحات برگ بی برگی واقارضا عزیز چقدر خوب وعالیست که هنوز هستند کسانی که بی ریا به این هنر بس گرانبها وباارزش عشق میورزند توصیه میکنم به عزیزانی که اهل موسیقی ایرانی اصیل وناب هستند این شعر را با اجرای هنرمندان بنام ما جناب استاد موسوی وشجریان در البوم رند عافیت سوز گوش کنند لذت صد چندان ببرند

ماناباشید 💞💞✋✋

امین در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، شنبه ۱۲ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۱۹:۳۰ دربارهٔ سیف فرغانی » دیوان اشعار » غزلیات » شمارهٔ ۲۱۵:

درود بر همگی عزیزان

و درود بر روان سیف فرغانی

فکر میکنم بیت ششم بجای ببرد باید برد باشد

یا بجای "جای" ، "جا" باشد.

احمدکریمی در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، شنبه ۱۲ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۱۵:۴۳ دربارهٔ صائب تبریزی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۶۰۸:

گر نباشد غمِ جانان، غم جان این همه نیست

این روزها این حکایت، وصف حال خیلی‌هاست. به مانند شعر احمد شاملو که میگوید: از رنجی خسته ام که از آنِ من نیست 

 

 

 

فاطمه دِل سَبُک (مهر۱۳۲۵ - تیر۱۴۰۲/یزد) در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، شنبه ۱۲ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۱۳:۱۹ در پاسخ به nabavar دربارهٔ خیام » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۱۰:

"ضایع مکن این دَم ار دلت شیدا نیست"

مصرعِ کلیدی این رباعی همین مصرع است که اگر درست نفهمیم شیرینی این رباعی را نچشیده ایم! ابتدا مفهوم لغوی کلمه به کلمه:

" اگر دلِ تو عاشق نیست, (حداقل تلاش کن که)  این لحظه (هایِ زندگی ات) را بی فایده مصرف نکنی!

ما با دل عاشقِ راستین می شویم نه با ذهن, عشق برخاسته از ذهن,  عشقی دروغین و به قول مولانا ننگی بیش نیست! 

عشق هایی کز(که از) پیِ رنگی بود  /  عشق نَبوَد عاقبت نَنگی بُوَد

خیام یا دیگر بزرگانی که این رباعی را به خیام منسوب کردند به این نکته ظریف اشاره می کند که:

کسانی که عاشق هستند, تمامی لحظات زندگیِ ایشان در بهترینِ حال و شورِ ممکن است! ولی همه یِ ما خوب می دانیم که عاشق شدن و عشق ورزی کارِ آسانی نیست و هرکس توانِ انجام دادنِ آن را ندارد! به قولِ حافظ:

عشقبازی کارِ بازی نیست ای دل سر بباز  /  زآنکه که گویِ عشق نتوان زد به چوگانِ هوس

حال که اکثریتِ ما عاشق نیستیم پس حداقل سعی کنیم با استفاده از قوه عقل و ذهن اختیارِ لحظاتِ زندگی را در دست گرفته و از نابودی و ضایع شدن لحظاتِ زندگی جلوگیری کنیم!

متاسفانه ما علاوه بر اینکه عاشق نیستیم, دربَست در اختیارِ ذهن مان نیز هستیم که نتیجه می شود همینِ حالِ خرابی که روز و شب در آن دست به گریبانیم و  شرایطی که در آن گرفتاریم!

راستی:

انتگرال یا سیگمایِ لحظاتِ زندگی از بَدو تا مرگ میشود هنرنمایی ما بر صفحه یِ روزگار یا همان زندگی ما! باز به قولِ حافظ:

هرگز نمیرَد آنکه دلش زنده شد به عشق  / ثبت است بر جریده یِ عالَم دوامِ ما

فَکّه >میسان >عراق {۱۵ آوریل ۲۰۲۳}

روح و ریحان در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، شنبه ۱۲ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۱۲:۱۱ دربارهٔ رهی معیری » منظومه‌ها » سنگریزه:

استاد رشید کاکاوند در برنامه ای به این شعر اشاره کردند، اومدم خوندمش، فوق العاده است، خیلی با ذوق گفته

امیر حسین مسیبی در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، شنبه ۱۲ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۱۲:۰۲ دربارهٔ وحشی بافقی » دیوان اشعار » ترکیبات » شرح پریشانی:

لفظ (ای پسر) خیلی از اوقات حتی در گفت و گو های محاوره ای ما خطاب به زنان و دختران هم به کار میره

از طرفی هم با توجه به اشعار باقی مانده از وحشی بافقی می توان فهمید که باور های مذهبی داشته و حتی در سوگواری فاجعه کربلا هم شعر سروده و این مسائل احتمال مذکر بودن معشوقه رو رد می کنه

جهان در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، شنبه ۱۲ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۰۹:۴۴ دربارهٔ سعدی » گلستان » دیباچه:

در آن ایام که ما را وقت خوش بود ز هجرت ششصدو 50 و شش بود.

656 هجری یعنی دو سال بعداز سومین حمله خونین مغول به ایران.(سومین و خونین ترین حمله مغول،چهل سال بعد از نحستین حمله که به فرار سلطان محمد انجامید، توسط  هلاکوخان  در 654 ه.ق). نمیدونم چی بگم؟؟چگونه در آن ایام ایشان را وقت خوش بوده ؟؟

فاطمه دِل سَبُک (مهر۱۳۲۵ - تیر۱۴۰۲/یزد) در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، شنبه ۱۲ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۰۹:۲۷ دربارهٔ پروین اعتصامی » دیوان اشعار » مثنویات، تمثیلات و مقطعات » شمارهٔ ۱۸ - اندوه فقر:

دوستان برای درک بهتر این شعر, باید به عکس های موجود از اواخرِ دوره قاجار رجوع کرد. آن دوره ای که کلِّ این مملکت را فقر و بدبختی و فلاکت توام با بی رحمی و خرافه و تعصبات مذهبی فراگرفته بود.

قطعا دنیای کنونی به کمک پیشرفت علم و تکنولوژی و ارتقایِ فهم و شعور اکثر جوامع از دنیایِ ۱۰۰ سالِ پیش به مراتب بهتر است! که این چنین تصاویر به ندرت یا کمتر مشاهده می شود.

فاطمه دِل سَبُک (مهر۱۳۲۵ - تیر۱۴۰۲/یزد) در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، شنبه ۱۲ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۰۹:۱۴ دربارهٔ پروین اعتصامی » دیوان اشعار » مثنویات، تمثیلات و مقطعات » شمارهٔ ۱۷ - امید و نومیدی:

خوش آن دل کاندر آن نورِ امید است

اختیار بخشی در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، شنبه ۱۲ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۰۷:۵۴ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر سوم » بخش ۱۵۱ - بیان آنک حق تعالی هرچه داد و آفرید از سماوات و ارضین و اعیان و اعراض همه باستدعاء حاجت آفرید خود را محتاج چیزی باید کردن تا بدهد کی امن یجیب المضطر اذا دعاه اضطرار گواه استحقاقست:

سلام. حضرت مولانا در  آب کم جو تشنگی آور به دست اشاره دارد به مقام فقر و فنا که بالاترین مقام عرفان است. یعنی تا زمانی که به فقر حقیقی نرسید نور الله بر شما تجلی نمی کند مضمون بیت اشاره به محتوای حدیث قرب نوافل هم دارد. بالاترین درجه عرفان آن است که در مقام فقر محو شوی و خدا در وجودت تجلی کند. تشنگی همان فقر است. اولیا الله بر پایه فقرشان درجه بندی می شوند و حضرت ختمی مرتبت بالاترین مقام فقر را دارد به طوری که مظهر فقر است. 

برگ بی برگی در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، شنبه ۱۲ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۰۱:۳۴ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۴۴:

به سِرِّ جامِ جم آنگه نظر توانی کرد

که خاکِ میکده کُحلِ بصر توانی کرد

حافظ در غزلِ پیشین به جامِ جمی پرداخت که خداوند در الست بر انسان منت گذارده ، به او عطا کرد و دل یا جانِ انسان سالهایِ بسیاری ست که این جام را از انسان طلب می‌کند تا با نظر بر آن به خویش و جانِ اصلیِ خود بازگردد، پس‌اکنون می‌فرماید اگر انسان موفق به تشخیصِ چنینی جامی در خود شود آنگاه می تواند با چشمِ نظر به اسرارِ نهفته در این جام نگریسته و به آن واقف شود که خاکِ درِ میکده را کُحل یا سرمه چشمِ خود کند ، خاکِ میکده که بینهایتِ خداوندی ست کنایه از گشودنِ فضای درونی تا بینهایتِ اوست و با چنین گشایش و شرحِ صدری ست که دیدگان و جهان‌بینی و نگرشِ انسان به هستی از دیدِ حسی و جسمانی به دیدن از منظرِ چشمِ خداوند تبدیل می‌گردد و آنگاه است که هیچ سِرّی از این چشم پوشیده نمی‌ماند .

مباش بی می و مطرب که زیرِ طاقِ سپهر

بدین ترانه غم از دل برون توانی کرد

حافظ ادامه می دهد این گشایشِ درون یا شرحِ صدر باید مستمر باشد و استمرارِ آن نیازمندِ مِی و مُطرب است که بی آن بودن در زیرِ این گنبد نیلی و جهانِ ماده منجر به بازگشتِ انسان به ذهن و بسته شدنِ دوباره فضای درونی می گردد، در مصراع دوم می‌فرماید پس سالک باید این نغمه و ترانه را تکرار و آویزه گوش کند تا به آن هرگونه غمی را که مربوط به ذهن و چیزهایِ این جهان است در زیرِ طاق این سپهر از دل بیرون نموده و به شادیِ درونی دست یابد.

گُلِ مرادِ تو آنگه نقاب بگشاید

که خدمتش چو نسیمِ سحر توانی کرد

گُلِ مُراد یعنی شکفته شدنِ گُلِ حضور که منظور و مرادِ اصلیِ انسان برای حضور در این جهان و زنده شدنِ به اوست و حافظ می فرماید آنگاه این گُل شکفته می گردد و نقاب از چهره می گشاید که سالک بتواند همچون نسیمِ سحرگاهان لطیف و از جنسِ عشق شده و پیوسته در خدمت به این گُل کوشا باشد، یعنی بدونِ کارِ معنوی بر رویِ خود انتظارِ شکفته شدنِ این گُل عبث و بیهوده است. 

گدایی درِ میخانه طُرفه اکسیری ست

گر این عمل بکنی، خاک زر توانی کرد

طُره در اینجا یعنی سِحری خوشایند و اکسیر ماده ای ست که در کیمیاگری بر فلزاتِ کم ارزش می زدند تا تبدیلِ به طلا گردد، گدایی درِ میکده عشق یعنی همان عملِ گشودنِ فضای درونی یا شرحِ صدر که در بیتِ مطلع غزل فرمود موجبِ روشن شدنِ چشم و دیدنِ جهان از منظرِ چشمِ خداوند می گردد ، پس‌ حافظ ادامه می دهد که اگر سالک و پوینده راهِ عاشقی بتواند چنین کند خاکِ آستانه حضرتش به منزله اکسیری خواهد بود که خاکِ وجودِ انسان را تبدیل به طلا و از جنسِ زندگی می کند و این سِحری ست خوشایند که نیک سرانجامی و سعادتِ انسان را در پی دارد. 

به عزمِ مرحله عشق پیش نِه قدمی

که سودها کنی ار این سفر توانی کرد

مرحله عشق یعنی راهِ عاشقی و مرحله خود به معنیِ قدم گذاشتن در راه نیز آمده است ، پس‌حافظ عزم و اراده برای برداشتنِ قدم اولیه در راه عاشقی را بسیار مهم می داند که از آن مهم‌تر ادامه مسیر و طی طریق در این سفرِ دشوار است و می فرماید اگر بتوانی مبادرت به این سفر کنی و از پسِ مشکلاتِ فراوانش بر آیی سود و منفعت ها از این سفرِ معنوی خواهی برد .

تو کز سرایِ طبیعت نمی روی بیرون

کجا به کویِ طریقت گذر توانی کرد

طبیعت دارای معانی بسیاری ست و در عرفان یعنی حرکتی که به سکون می انجامد و سرایِ طبیعت کنایه از دل  دل کردن و تردید است برای برون رفت از سکون و یکنواختی و حرکت در طریقِ عاشقی و سفرِ معنوی، پس حافظ می‌فرماید انسانی که این دست و آن دست کرده و نمی تواند از سرایِ طبیعت بیرون رفته و تردید دارد برای برهم زدن این سکون ، پس‌ کجا و چگونه می تواند به کویِ طریقت و عاشقی وارد و در آن گذر کند؟ یعنی که سالکِ حقیقی باید از همان آغازِ کار تردید را رها کرده و با عزمی جدی به یکباره قدم در طریقِ عاشقی بگذارد.

جمالِ یار ندارد نقاب و پرده ولی

غبارِ راه بنشان تا نظر توانی کرد

حافظ می‌فرماید وجهِ جمالیِ حضرتِ معشوق در این جهان کاملأ آشکار است و پرده و نقابی ندارد اما هر چشمی قادر به دیدنِ این جمال نیست، عارفان خداوند را در جزء جزءِ هستی با چشمِ نظر مشاهده می کنند و سالکی که قدم در طریقتِ عاشقی گذاشته است گرد و غبارِ راه مانعی ست برای نظر به جمالِ حضرتش،  این گرد و غبار می تواند ناشی از انحراف از مسیرِ اصلی باشد که سالک باید با اصلاحِ حرکتِ خود این گرد و غبار را بنشاند و از چشمِ خود بزداید تا چشمِ جان بینِ خویش را باز یافته و جمالِ یار را عیان ببیند.

بیا که چاره ذوقِ حضور و نظمِ امور

به فیض بخشیِ اهلِ نظر توانی کرد

از الزاماتِ توفیق در طریقِ عاشقی نظم است و سالک باید بر طبقِ برنامه ای منظم در این راه حرکت کند، ذوقِ حضور موجب شتاب زدگی در پیمایش این راه خواهد بود که آفتی ست برای امورِ مربوطه و امکانِ پدید آمدنِ نومیدی از رسیدن به مقصد و درنتیجه انصرافِ سالک را در پی خواهد داشت ، حافظ چاره کار را در بهره مندی و فیض بردن از آموزه هایِ بزرگ و پیرِ راهی می داند که اهلِ نظر بوده و خود به مرتبه شهود رسیده باشد، در جایی دیگر فرموده است ؛ "قطعِ این مرحله بی همرهی خضر مکن / ظلمات است بترس از خطر گمراهی " پس حافظ پوینده راهِ عاشقی را ترغیب به فیض جویی از اهلِ نظر و برنامه مدونِ او نموده ، به خود و آموزه هایِ زندگی بخشش فرا می خواند.

ولی تو تا لبِ معشوق و جامِ مِی میخواهی 

طمع مدار که کارِ دگر توانی کرد

لبِ معشوق کنایه ای ست از وصالِ زود گذر و مقطعی و حافظ می فرماید اگر پوینده راهِ عاشقی به همان اولین جامِ می و حضورِ لحظه ای اکتفا نموده و گمان بَرَد به حضور زنده شده و کار تمام است در اشتباه محض بوده و این گمانِ باطل او را از ادامه کار باز خواهد داشت،  در غزل دیگری می فرماید "من همان روز زِ فرهاد طمع ببریدم / که عنانِ دلِ شیدا به لبِ شیرین داد" ، درواقع حافظ می‌فرماید طریقتِ عاشقی راهی ست که پایانی ندارد و مقصد تا بینهایت و حتی پس از مرگِ جسمانی ادامه داشته و رسیدن یا نهایتی برای آن وجود ندارد.

دلا ز نورِ هدایت گر آگهی یابی

چو شمع خنده زنان تَرکِ سر توانی کرد

دلا یعنی جانا و ای انسانی که از جنسِ خدا هستی، حافظ افزایشِ خرد و آگهی را محصولِ نورِ هدایتی می داند که اگر پوینده راهِ عاشقی با کار و کوشش معنوی به آن دست یابد با رویِ باز و خنده زنان ترکِ سرِ ذهنیِ خود را می نماید ، یعنی از زندانِ ذهن رهایی می یابد و همچون شمع که نمادِ عقلِ انسان است به بهترین حالتِ خود پرتو افروزی نموده، حتی امورِ دنیوی پوینده راه را در مدارِ موفقیت قرار می دهد .

گر این نصیحتِ شاهانه بشنوی حافظ 

به شاهراهِ حقیقت گذر توانی کرد

حافظ می فرماید این پندهایی را که چراغِ راه هستند از جانبِ شاه یا خداوند آمده و نصیحتِ شاهانه است، پس هر آن کس و خودِ حافظ اگر شنیده و بکار بندند می توانند در شاهراهِ حقیقت گذر کنند و اسرارِ هستی بر آنان فاش و آشکار می شود ، شاه راهی که نهایتی ندارد و هرچه در آن پیش روند به حقایق بیشتری آگاه می گردند.

 

 

 

 

 

 

Epikolrik در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، شنبه ۱۲ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۰۱:۲۲ در پاسخ به حمید سجادی دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۹۳:

دوست عزیزم، من باور دارم منظور حافظ، عیسی مسیح پسر خدا و خداوند قادر مطلق هست، کسی که تماماً خداست و تماماً انسان، شاهد بر همه چیز هست و شخص دوم تثلیث در کنار خدای پدر هست. یک خدای یکتا، در سه شخص مجزا، پدر و پسر و روح القدس. در انجیل متی میخوانیم که عیسی به الوهیت خود اینچنین اشاره میکنه:

41 هنگامی که فَریسیان گِرد هم جمع بودند، عیسی از آنها پرسید: 42«نظر شما دربارۀ مسیح چیست؟ او پسر کیست؟» پاسخ دادند: «پسر داوود.» 43عیسی گفت: «پس چگونه داوود به روح، او را خداوند می‌خواند؟ زیرا می‌گوید: 44«”خداوند به خداوند من گفت: به دست راست من بنشین تا آن هنگام که دشمنانت را کرسی زیر پایت سازم." 45اگر داوود او را خداوند می‌خوانَد، چگونه او می‌تواند پسر داوود باشد؟» 46بدین‌سان، هیچ‌کس را یارای پاسخگویی او نبود...

بهتون پیشنهاد میکنم انجیل متی و یوحنا و در کل عهد جدید رو مطالعه بفرمایید و خودتون ببینید که اشعار حافظ به چه نحو شگفت انگیزی، بر مسیح عیسی و صلیب و رستاخیز و پیام نجات دهندۀ او که به کمال عاشقانه است، شهادت می دهند. در همین شعر، ما میبینیم که آغازش با ناله ای شروع میشه که از دل برمیاد، که "ای پادشه خوبان...وقت است که بازآیی...". در کتاب مقدس، عیسی همانا شاه شاهان و رب الارباب است، شاهی که روزی جهان رو با داوری عادلانه اش داوری خواهد کرد؛ اما همچنین خادم خدای پدر هست که جان خودش رو به عنوان قربانی ای بی عیب و بی نقص در راه گناهان بشر داد، در عشق، تا هر که به او ایمان بیاره، بخشش گناهان و حیات جاویدان نصیب او بشه. امیدوارم خداوند شمارو برکت بده ای دوست عزیزم. :)

شاهرخ کاطمی در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، شنبه ۱۲ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۰۱:۰۱ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۹۱۱:

باسلام

درگ اشعار مولانا واقعا ذهنی نیست

ادبی نیست پروسه عملی هست 

خداوند شناختنی نیست تبدیل 

شدنیست مشخصا کسی آثار 

ایشان را مطالعه بکنه عمل کنه

اسرار در حدی خداوند بخواهد

باز میشه اکر بعد از مرگ شروع

زندگی بهتری برای متقی نبود

زندگی ماها در دنیا چی بود

جزو جنگ جزو حرص جز درد

چی بود؟ 

مگر خلق انسان با ۸۶ تریلیون

سلول کار قدرتی هست که

قادر بعد از مرگ هم اینکار بکنه

بهشت جهنم ذهنی سساخت دهنه

روح انسان پاک با خالق یگی

میشه

محمد سالاری در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، جمعه ۱۱ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۱۹:۰۶ دربارهٔ ابن یمین » دیوان اشعار » قصاید » شمارهٔ ١۵۶ - وله ایضاً در مدح علاءالدین محمد وزیر و تعریف سرائی که نوبنیاد نهاده:

در بیت اول، جاودان صحیح است.

آسمان مصطفایی در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، جمعه ۱۱ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۱۸:۵۷ دربارهٔ سعدی » مواعظ » قطعات » شمارهٔ ۱۰۲:

هیچ فرصت و رای آن مطلب: هیچگاه در اندیشه و آرزوی آن نباش...

که کسی مرگ دشمنان بیند: که مرگ دشمنان را ببینی

علی ابیانه در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، جمعه ۱۱ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۱۸:۵۷ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب هشتم در آداب صحبت » حکمت شمارهٔ ۹۹:

یعنی سه تا شش نیاز داره و سه تا یک میاد

یلدا پاییزِسرد در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، جمعه ۱۱ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۱۲:۲۵ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۹۳:

خانم تهرانی تمام اعراب هارو اشتباه خوندن... 

فاطمه یاوری در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، جمعه ۱۱ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۱۱:۲۳ دربارهٔ اقبال لاهوری » رموز بیخودی » بخش ۲ - پیشکش به حضور ملت اسلامیه:

عشق تا طرح فغان در سینه ریخت

آتش او از دلم "آیینه" ریخت

فاطمه یاوری در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، جمعه ۱۱ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۱۱:۲۰ دربارهٔ اقبال لاهوری » زبور عجم » بخش ۲۶ - ساقیا بر جگرم شعلهٔ نمناک انداز:

او به یک دانه‌ی گندم به زمینم انداخت:))

احمد امینی در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، جمعه ۱۱ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۰۵:۵۸ دربارهٔ بیدل دهلوی » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۲۶:

بیت 10

یا قدم به خاک شکن یا عنان‌کشیده بیا

صحیح است

۱
۶۷۸
۶۷۹
۶۸۰
۶۸۱
۶۸۲
۵۲۶۷