گنجور

برای پیشنهاد تصاویر مرتبط با اشعار لازم است ابتدا با نام کاربری خود وارد گنجور شوید.

ورود به گنجور

 
ظهیر فاریابی

ظهیرالدین ابوالفضل طاهر بن محمد فاریابی (۵۵۰ - ۵۹۸ ه.ق) از قصیده‌سرایان بزرگ قرن ششم در فاریاب (در نزدیکی بلخ) زاده شد. مدتی را در نیشابور به سر برد و پس از وفات در مقبرة‌الشعرای تبریز به خاک سپرده شد.

وی از شاعران استاد و سخن‌سرایان بلیغ پایان قرن ششم و یکی از بزرگان قصیده و غزل است که در تحول غزل نقش مهمی را ایفا کرده است. سخن ظهیر روان و پر از معانی دقیق و در عین حال فصیح و دارای معانی و الفاظ صریح می باشد.

خواننده دیوان او جز در چند مورد معدود کمتر به موارد پیچیده و مبهم بر می خورد. او در عین این که به ردیفهای مشکل روی آورده، سخنی روان دارد و ردیفها مغلوب قدرت بیانش هستند. توانایی ظهیر در مدح بسیار است و در این مورد آفریننده معانی گوناگون و قادر بر مبالغه‌های شگفت‌انگیز و ایراد مضامین بدیع است.

او را در تحول غزل واسطه انوری و سعدی میدانند. زبان صاف و روان و هموارش در غزل که زبانی واسطه بین سبک خراسانی و عراقی است راه را برای ظهور سعدی هموار ساخت. در واقع ظهیر فاریابی با قصاید و غزلیات شیوا و روان خود یکی از مؤثرترین شاعران حد واسط سبک خراسانی و سبک عراقی در تحول سبک به شمار می‌آید.

اشعار این شاعر بزرگ ایرانی به همت آقای سیاوش جعفری در گنجور در دسترس قرار گرفته است.

این آمار از میان ۳٬۶۷۵ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) ۱٬۴۱۴ ۳۸٫۴۸
۲ مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۷۲۸ ۱۹٫۸۱
۳ فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) ۵۰۶ ۱۳٫۷۷
۴ مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) ۲۳۰ ۶٫۲۶
۵ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) ۲۰۲ ۵٫۵۰
۶ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) ۱۸۶ ۵٫۰۶
۷ مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) ۸۳ ۲٫۲۶
۸ مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) ۷۹ ۲٫۱۵
۹ فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) ۶۱ ۱٫۶۶
۱۰ فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) ۴۰ ۱٫۰۹
۱۱ مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) ۳۶ ۰٫۹۸
۱۲ مستفعلن فعلن مستفعلن فعلن (بسیط مخبون) ۳۱ ۰٫۸۴
۱۳ مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۲۷ ۰٫۷۳
۱۴ فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف) ۲۳ ۰٫۶۳
۱۵ مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض) ۱۶ ۰٫۴۴
۱۶ مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف) ۷ ۰٫۱۹
۱۷ مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) ۴ ۰٫۱۱
۱۸ مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) ۲ ۰٫۰۵

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ قصیده ۲٬۲۹۲ ۶۲٫۳۷
۲ قطعه ۸۵۳ ۲۳٫۲۱
۳ رباعی ۲۰۰ ۵٫۴۴
۴ ترکیب بند ۱۹۳ ۵٫۲۵
۵ غزل ۷۵ ۲٫۰۴
۶ مثنوی ۵۸ ۱٫۵۸
۷ غزل/قصیده/قطعه ۴ ۰٫۱۱