ای شاه، جهانی شدهای تو ز بدایع
در ذات تو موصوف شد اوصاف طبایع
حلم تو چو اول شد و لطف تو چو ثانی
عزم تو چو ثالث شد و عنف تو چو رابع
وین هفت ستاره، که در این هفت سپهرند
هستند بحکم تو همه غارب و طالع
مر امر ترا دایرهٔ مه شده منقاد
مر ذهن ترا نجم عطارد شده طایع
ناهید گه لهو ترا گشته مسخر
خورشید گه جود ترا گشته متابع
مریخ، که هر لحظه خورد خون جهانی
با خنجر خونخوار تو شد خاشع و خاضع
برده مدر سعد ترا اختر سادس
دیده شرف قدر ترا کوکب سابع
با رفعت تو پست بود گنبد ثامن
با همت تو خرد بود قبهٔ تاسع
گر ملک جهان جمله بگیری و نگیری
والله نشود همت والای تو قانع
در رزم بمانند جهانی متجبر
در رزم همانند زمینی متواضع
هستی تو زمانه و اگر نی ز چه معنیست
بر اهل زمان از تو مضرات و منافع؟
ور نیست درت کعبهٔ اقبال چرایند
سوی درت ابنای شرف ساجد و راکع؟
از طلعت بایستهٔ راحت ناظر
وز نکتهٔ شایستهٔ تو لذت سامع
پیراسته از بر جزیل تو مقاصد
و آراسته از ذکر جمیل تو مجامع
از قاعدهٔ دولت و از بیضهٔ اسلام
احداث جهان را شده شمشیر تو دافع
طبعت فضلا را صدف در معانی
گنج ضعفا را هدف تیر مطامع
شاها، تویی آنکس که بر اصحاب شریعت
شد خدمت تو فرض پس از طاعت صانع
درگاه رفیع تو در ایام شداید
هم مشرب عطشان شد و هم مطعم جایع
جای غزل و جای دعا مدح تو خوانند
می خواره بمی خانه و زاهد بصوامع
تشبیب از آن افگنم از شعر در آغاز
کابیات بود بیشرف مدح تو ضایع
اول بثنای تو کنم نظم لطایف
و آخر بدعای توکنم ختم بدایع
کاشعار مرا، گرچه بود معجب و معجز
و ابیات مرا، گرچه بود رایق و رایع
رونق ندهد جز بثنای تو مبادی
فرخ نشود جز بدعای تو مقاطع
تا هست صلاح همه عالم بسیاسات
تا هست نظام همه عالم بشرایع
بادا همه اخبار معالی تو سایر
بادا همه آثار مساعی تو شایع
از غدر جهان را شده تهدید تو زاجر
جور فلک را شده انصاف تو مانع
گه طبع ولی شاد کن از نعمت فاخر
گه نسل عدو قطع کن از خنجر قاطع
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر نژند و ستایشآمیز به توصیف صفات والای شاهی میپردازد که در عالم جهانی خود، به عنوان مظهر فضیلتها و ارزشهای انسانی شناخته میشود. شاعر به نظم و ترتیب ویژگیهای شاه میپردازد، از جمله حلم، لطف، عزم و قدرت او، و با استفاده از استعارههای نجومی، او را به ستارهها و سیارات تشبیه میکند که تحت فرمان او هستند.
در ادامه، شاعر به عظمت و رفعت مقام شاه اشاره کرده و میگوید که در برابر او، دیگر قدرتها و بواطن هیچ ارزش و اعتباری ندارند. او همچنین تأکید میکند که شاه نه تنها بر جان و مال سپاه و رعیت تسلط دارد، بلکه باعث تأسیس و حفاظت از دین و دولت نیز هست.
شاعر با اشاره به زیبایی و قدرت کلام خود، درخواست میکند که اشعارش به ستایش شاه ادامه یابد و کلامش در خدمت فضیلتها و ارزشهای والای او باشد. به طور کلی، این شعر مملو از احترام و ستایش برای شاه و نقشی است که او در دنیای تحت فرمان خود ایفا میکند.
هوش مصنوعی: ای پادشاه، تو به خاطر ویژگیهای منحصر به فردی که در وجودت نهفته است، فراتر از دیگران قرار گرفتهای و به نوعی جهانی شدهای. اوصاف و خصوصیات طبیعی به واسطهی وجود تو معنا پیدا کردهاست.
هوش مصنوعی: نخستین مرحله نرمش و بردباری توست، سپس نوبت به لطف و مهربانیات میرسد. در مرحله بعدی عزم و ارادهات ظاهر میشود و در نهایت، شدت و قاطعیت تو نمایان میگردد.
هوش مصنوعی: این هفت ستاره که در هفت آسمان قرار دارند، به فرمان تو همه در حال غروب و طلوع هستند.
هوش مصنوعی: حکم تو بر زندگیام مانند دایرهای پر از نور ماه است که من را مطیع کرده است، و عقل تو مانند ستاره عطارد، اطاعتپذیر و منظم شده است.
هوش مصنوعی: ناهید (سیاره زهره) در زمانهایی به بازی و سرگرمی میپردازد و به نوعی تحت تأثیر خورشید قرار میگیرد. همچنین، در زمانهایی دیگر، ناهید به بخشندگی و generosity میپردازد و تابع نور خورشید میشود.
هوش مصنوعی: مریخ، که به طور مداوم از خون انسانها تغذیه میکند، به خاطر خنجر خونین تو تسلیم و فروتن شده است.
هوش مصنوعی: بندهای که در آغوش محبت تو قرار دارد، ستارهای همرتبه با دیگر ستارههاست. ارزش و مقام تو همچون ستارهای در آسمان میتابد و هیچکس نمیتواند به اندازه آن، به تو احترام بگذارد.
هوش مصنوعی: با توجه به عظمت و بلندی مقام تو، گنبد طلا و زیبای حرم امام رضا (ع) در مقایسه با تو کوچک و ناچیز است. همچنین، تلاش و اراده تو باعث شده که قبهٔ حرم امام جواد (ع) نیز در برابر تو کم ارزش و کوچک به نظر برسد.
هوش مصنوعی: اگر تمام دنیا را به دست بیاوری و هیچ نگیری، باز هم به خدا قسم نمیتوانی همت بلندت را راضی کنی.
هوش مصنوعی: در میدان جنگ، همانطور که یک مبارز بزرگ و قوی است، باید همچنان متواضع و فروتن مثل زمین باشی.
هوش مصنوعی: وجود تو همانند زمان است و اگر نباشی، وجود چه معنایی دارد؟ برای مردم دنیا، ضرر و فایدهای از تو حاصل میشود.
هوش مصنوعی: اگر در زندگیات جایی برای سعادت و شرافت نیست، چرا فرزندان بزرگ و والا مقام به درت نمیآیند و در برابر تو نماز نمیخوانند؟
هوش مصنوعی: از زیبایی چهرهٔ دلنشینات، چشمها آسایش مییابند و از نکتههای خوشایندت، گوشها لذت میبرند.
هوش مصنوعی: پاک و بیعیب از هدفهای تو و زیبا و دلنشین از یاد تو در جمعهای مردم.
هوش مصنوعی: توسعه و پیشرفت جهان به وسیلهٔ قدرت و توانایی تو، که از اصول و ارزشهای دولت و اسلام نشأت گرفته است، محقق شده است.
هوش مصنوعی: طبع افراد فاضل مانند صدفی است که معانی گرانبها را در خود دارد، در حالی که گنجینهی نیازمندان، به عنوان هدف تیر آرزوها و خواستهها قرار میگیرد.
هوش مصنوعی: ایشاه، تو کسی هستی که اطاعت از تو پس از اطاعت از خالق بر پیروان دین واجب شده است.
هوش مصنوعی: در روزهای سخت و دشوار، درگاه و جایگاه بلند تو هم سرپناهی برای تشنگان و هم غذایی برای گرسنگان شده است.
هوش مصنوعی: در اینجا به دو نوع از عبادت و مدح اشاره شده است. یکی از آنها وقتی است که میگویند در حال مستی و جشن، زیباترین اشعار و دعاها را برای تو سروده و خوانده میشود. از سویی دیگر، زاهدانی که به دور از دنیا و در فروتنی عبادت میکنند، به مکانهای خاصی میروند تا دینی را انجام دهند. به نوعی، هر کدام به یک شکل به تجلیل و ستایش تو پرداخته و عشق و ارادت خود را نسبت به تو ابراز میکنند.
هوش مصنوعی: من از آغاز شعر، به تو مدح نمیگویم، زیرا این کار برای من بیارزش و بیاحترام است.
هوش مصنوعی: ابتدا به زیباییها و لطافتهای تو اشاره میکنم و در پایان با دعا و آرزوی خیر برای تو سخن را به پایان میرسانم.
هوش مصنوعی: شعرهای من، هرچند شگفتانگیز و منحصر به فردند، و مصرعهایم، هرچند زیبا و دلنشین هستند، اما به خاطر کنه و عمق معنا، همیشه در نظر دیگران مورد ستایش قرار نمیگیرند.
هوش مصنوعی: هیچ چیزی نمیتواند به شادابی و رونق بپردازد مگر اینکه ستایش تو در آن باشد و هیچ بخشی از زندگی نمیتواند خوشحال کننده باشد جز دعا و خواستههای تو.
هوش مصنوعی: تا زمانی که نیازها و منافع تمام خلق در نظر گرفته شود، نظم و قانون در زندگی انسانها برقرار است.
هوش مصنوعی: بادا که همه اخبار خوب و شایسته تو در دلها نشر یابد و همه نشانههای تلاشهای تو در سراسر جهان شناخته شود.
هوش مصنوعی: دنیا به خاطر بدیهای تو به خطر افتاده و ظلمهای آسمان باعث شده تا تو نتوانی به انصاف عمل کنی.
هوش مصنوعی: گاهی با طبیعت شاد زندگی کن و از نعمتهای باارزش لذت ببر، و گاهی نیز اگر لازم شد، نسل دشمن را با چاقوی تیز قطع کن.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
در شد چمن باغ به دیبای ملمع
پیروزه گل گشت به یاقوت مرصع
گر باغ نه روم است و نه بغداد چرا شد
پر اطلس واکسون ز دبیقی و ملمع
در جلوه نگه کن به عروسان بهاری
[...]
ای رای جهانتاب ترا چرخ متابع
وی حکم جهانگیر ترا دهر مطاوع
سیاره بتقبیل جنابت متعطّش
چون قافله ی بادیه بر شرب مصانع
دینار ز بیم کف زر بخش تو صامت
[...]
تا شمع جمال تو بر افروخت به مَجمَع
بنشست شعاع نظر شمع مشعشع
خورشید ز رخسار تو در عین حجابست
تا باز شد از پرتو رخسار تو بُرقع
واعظ فزع روز قیامت که بیان کرد
[...]
ای نور اله از مه رخسار تو لامع
مهر ازل از آینه ی روی تو طالع
رویت که بود آینه ی صنع الهی
بینند دران اهل نظر جلوه ی صانع
از شوق گل روی تو شد آدم خاکی
[...]
ای قدّ تو چون معنی برجسته مصرع
ابروی تو دیوان قضا را شده مطلع
بخشیده صدف را کف نیسان تو هرگز
گردانده چمن را نم فیض تو مخلّع
از بهر تو شد دفتر ایام مرتب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.