گنجور

 
وطواط

امام سعدالملک رشیدالدین محمد بن محمد بن عبدالجلیل عمری کاتب بلخی معروف به رشید وطواط شاعر نامی قرن ششم است. وی در سال ۴۸۱ هجری قمری در بلخ چشم به جهان گشود و در سال ۵۷۳ هجری قمری در گرگانج خوارزم بدرود حیات گفت.

وی دبیر دیوان اتسز خوارزمشاه بود و به خاطر اندام کوچکش به او لقب «وطواط» (به معنای خفاش یا نوعی پرستو) دادند.

وطواط به فارسی و عربی شعر می‌سرود و به هر دو زبان آثاری منثور نیز دارد. از جمله آثار منثور مشهور فارسی وی می‌توان به «حدائق السحر فی دقائق الشعر» اشاره کرد.

دیوان وطواط شامل قصاید، ترجیعات، ترکیبات، مقطعات، رباعیات، غزلیات و یک مسمط مصنوع به همت همراه گرامی گنجور آقای سیاوش جعفری در گنجور در دسترس قرار گرفته است.

این آمار از میان ۸٬۵۷۴ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۲٬۴۷۹ ۲۸٫۹۱
۲ فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) ۱٬۸۲۲ ۲۱٫۲۵
۳ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) ۱٬۳۳۵ ۱۵٫۵۷
۴ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) ۷۸۴ ۹٫۱۴
۵ فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) ۳۷۲ ۴٫۳۴
۶ مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) ۲۱۹ ۲٫۵۵
۷ مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) ۲۱۴ ۲٫۵۰
۸ مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) ۲۰۹ ۲٫۴۴
۹ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) ۱۸۲ ۲٫۱۲
۱۰ فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم) ۱۸۱ ۲٫۱۱
۱۱ مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۱۷۴ ۲٫۰۳
۱۲ فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) ۱۵۲ ۱٫۷۷
۱۳ مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) ۱۰۹ ۱٫۲۷
۱۴ مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) ۹۲ ۱٫۰۷
۱۵ مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض) ۶۰ ۰٫۷۰
۱۶ مفعول فاعلات مفاعیلن (مضارع مسدس اخرب مکفوف) ۵۰ ۰٫۵۸
۱۷ مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب) ۴۳ ۰٫۵۰
۱۸ مفعول مفاعیل فاعلاتن ۴۳ ۰٫۵۰
۱۹ مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) ۲۱ ۰٫۲۴
۲۰ فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف) ۱۱ ۰٫۱۳
۲۱ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فع ۱۱ ۰٫۱۳
۲۲ مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) ۶ ۰٫۰۷
۲۳ وزن‌یابی نشده ۳ ۰٫۰۳
۲۴ مفعول مفاعیل فاعلن ۲ ۰٫۰۲

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ قصیده ۶٬۶۱۶ ۷۷٫۱۶
۲ ترجیع بند ۶۶۹ ۷٫۸۰
۳ قطعه ۶۲۶ ۷٫۳۰
۴ ترکیب بند ۲۹۷ ۳٫۴۶
۵ چند بندی ۱۸۳ ۲٫۱۳
۶ رباعی ۸۸ ۱٫۰۳
۷ غزل ۸۴ ۰٫۹۸
۸ مسمط ۶ ۰٫۰۷
۹ غزل/قصیده/قطعه ۵ ۰٫۰۶

آمار فراوانی تعداد ابیات اشعار این بخش به شرح زیر است (بلندترین شعر شامل ۱۸۳ بیت و کوتاه‌ترین شامل ۱ بیت شعر است):

ردیف تعداد ابیات شعر فراوانی درصد از ۳۸۳ شعر
۱ ۲ ۷۱ ۱۸٫۵۴
۲ ۵ ۲۰ ۵٫۲۲
۳ ۳۰ ۱۵ ۳٫۹۲
۴ ۳ ۱۴ ۳٫۶۶
۵ ۲۷ ۱۴ ۳٫۶۶
۶ ۲۰ ۱۱ ۲٫۸۷
۷ ۲۳ ۱۰ ۲٫۶۱
۸ ۱۰ ۱۰ ۲٫۶۱
۹ ۴ ۹ ۲٫۳۵
۱۰ ۱۳ ۹ ۲٫۳۵
۱۱ ۲۵ ۸ ۲٫۰۹
۱۲ ۲۹ ۸ ۲٫۰۹
۱۳ ۲۱ ۸ ۲٫۰۹
۱۴ ۳۳ ۷ ۱٫۸۳
۱۵ ۱۹ ۷ ۱٫۸۳
۱۶ ۳۱ ۷ ۱٫۸۳
۱۷ ۲۸ ۷ ۱٫۸۳
۱۸ ۱۵ ۷ ۱٫۸۳
۱۹ ۱۸ ۵ ۱٫۳۱
۲۰ ۴۳ ۵ ۱٫۳۱
۲۱ ۳۷ ۵ ۱٫۳۱
۲۲ ۷ ۵ ۱٫۳۱
۲۳ ۹ ۵ ۱٫۳۱
۲۴ ۱۱ ۵ ۱٫۳۱
۲۵ ۲۶ ۵ ۱٫۳۱
۲۶ ۶ ۵ ۱٫۳۱
۲۷ ۳۲ ۵ ۱٫۳۱
۲۸ ۴۱ ۴ ۱٫۰۴
۲۹ ۲۲ ۴ ۱٫۰۴
۳۰ ۱۲ ۴ ۱٫۰۴
۳۱ ۴۴ ۴ ۱٫۰۴
۳۲ ۲۴ ۴ ۱٫۰۴
۳۳ ۴۸ ۴ ۱٫۰۴
۳۴ ۳۶ ۴ ۱٫۰۴
۳۵ ۸ ۴ ۱٫۰۴
۳۶ ۳۴ ۳ ۰٫۷۸
۳۷ ۵۵ ۳ ۰٫۷۸
۳۸ ۱۷ ۳ ۰٫۷۸
۳۹ ۳۵ ۳ ۰٫۷۸
۴۰ ۳۹ ۳ ۰٫۷۸
۴۱ ۵۹ ۳ ۰٫۷۸
۴۲ ۵۴ ۳ ۰٫۷۸
۴۳ ۴۰ ۳ ۰٫۷۸
۴۴ ۶۷ ۲ ۰٫۵۲
۴۵ ۴۷ ۲ ۰٫۵۲
۴۶ ۵۳ ۲ ۰٫۵۲
۴۷ ۵۱ ۲ ۰٫۵۲
۴۸ ۱۶ ۲ ۰٫۵۲
۴۹ ۴۶ ۲ ۰٫۵۲
۵۰ ۶۰ ۲ ۰٫۵۲
۵۱ ۱۴ ۲ ۰٫۵۲
۵۲ ۶۲ ۲ ۰٫۵۲
۵۳ ۶۸ ۲ ۰٫۵۲
۵۴ ۴۲ ۲ ۰٫۵۲
۵۵ ۷۱ ۱ ۰٫۲۶
۵۶ ۸۳ ۱ ۰٫۲۶
۵۷ ۱۱۰ ۱ ۰٫۲۶
۵۸ ۵۷ ۱ ۰٫۲۶
۵۹ ۵۸ ۱ ۰٫۲۶
۶۰ ۱۰۸ ۱ ۰٫۲۶
۶۱ ۸۹ ۱ ۰٫۲۶
۶۲ ۱۸۳ ۱ ۰٫۲۶
۶۳ ۱۰۶ ۱ ۰٫۲۶
۶۴ ۴۵ ۱ ۰٫۲۶
۶۵ ۱ ۱ ۰٫۲۶
۶۶ ۶۳ ۱ ۰٫۲۶
۶۷ ۸۵ ۱ ۰٫۲۶
۶۸ ۵۲ ۱ ۰٫۲۶
۶۹ ۶۱ ۱ ۰٫۲۶
۷۰ ۳۸ ۱ ۰٫۲۶
۷۱ ۶۶ ۱ ۰٫۲۶
۷۲ ۶۵ ۱ ۰٫۲۶

آمار ابیات به تفکیک زیربخش‌های این قسمت به شرح زیر است:

ردیف بخش تعداد ابیات درصد از کل
۱ قصاید ۶٬۸۱۵ ۷۹٫۴۸
۲ ترجیعات ۶۶۹ ۷٫۸۰
۳ ترکیبات ۲۹۷ ۳٫۴۶
۴ مقطعات ۶۲۶ ۷٫۳۰
۵ رباعیات ۸۶ ۱٫۰۰
۶ غزلیات ۶۸ ۰٫۷۹
۷ اشعار همین بخش ۱۳ ۰٫۱۵