پرسی که ز بهر مجلس افروختنی

در عشق چه لفظهاست بردوختنی

ای بی خبر از سوخته و سوختنی

عشق آمدنی بود نه آموختنی

یک روز نباشد که تو با کبر و منی

صد تیغ جفا بر من مسکین نزنی

آن روز که کم باشد آن ممتحنی

از کوه پلنگ آری و در من فگنی

گفتم چو لبی بوسه ده‌ای بی‌معنی

خود چون زلفی پر گره‌ای بی‌معنی

گفتی ز که یابیم به‌ای بی‌معنی

با ما تو برین دلی زه‌ای بی‌معنی

تا مخرقه و راندهٔ هر در نشوی

نزد همه کس چو کفر و کافر نشوی

حقا که بدین حدیث همسر نشوی

تا هر چه کمست ازو تو کمتر نشوی

جز راه قلندر و خرابات مپوی

جز باده و جز سماع و جز یار مجوی

پر کن قدح شراب و در پیش سبوی

می نوش کن ای نگار و بیهوده مگوی

گیرم که مقدم مقالات شوی

پیش شمن صفات خود لات شوی

جز جمع مباش تا مگر ذات شوی

کانگه که پراکنده شوی مات شوی

با هر تاری سوخته چون پود شوی

یا جمله همه زیان بی سود شوی

در دیدهٔ عهد دوستان دود شوی

زینگونه به کام دشمنان زود شوی

بر خاک نهم پیش تو سر گر خواهی

وان خاک کنم ز دیده‌ تر گر خواهی

ای جان چو به یاد تو مرا کار نکوست

جان نیز دل انگار و ببر گر خواهی

تا کی ز غم جهان امانی خواهی

تا کی به مراد خود جهانی خواهی

چون درخور خویشتن تمنا نکنی

زین مسجد و زان میکده نانی خواهی

از خلق ز راه تیزگوشی نرهی

وز خود ز سر سخن‌فروشی نرهی

زین هر دو بدین دو گر بکوشی نرهی

از خلق و ز خود جز به خموشی نرهی

تا شد صنما عشق تو همراه رهی

درهم زده شد عشق و تمناه رهی

چونان شد اگر ازین دل آهی نزنم

جز جان نبود تعبیه در آه رهی

ای شور چو آبکامه و تلخ چو می

چون نای میان تهی و پر بند چو نی

بی چربش، همچون جگر و سخت چو پی

بد عهد چو روزگار و مکروه چو قی

حادثهٔ چرخ بین فایدهٔ روزگار

سیر ز انجم شناس حکم ز پروردگار

نیز نباشد مدام هست چو بر ما گذار

حسرت امشب چو دوش محنت فردا چو دی

اسب قناعت بتاز پیش سپاه قدر

[...]

رحل بگذار ای سنایی رطل مالامال کن

این زبان را چون زبان لاله یک دم لال کن

یک زمان از رنگ و بوی باده روح‌القدس را

در ریاض قدس عنبر مغز و مرجان بال کن

زهد و صفوت یک زمان از عشق در دوزخ فگن

[...]

ای سنایی قدح دمادم کن

روح ما را ز راح خرم کن

لحن را همچو «لام» سر بفراز

جام را همچو «جیم» قد خم کن

خشکسالیست کشت آدم را

[...]

ای سنایی خویشتن را بی سر و سامان مکن

مایهٔ انفاس را بر عمر خود تاوان مکن

از برای آنکه تا شیطان ز تو شادان شود

دیدهٔ رضوان و شخص خویش را گریان مکن

دینت را نیکو نداری دیو را دعوت مساز

[...]

ای دل ار در بند عشقی عقل را تمکین مکن

محرم روح‌الامینی دیو را تلقین مکن

خوش نباشد مشورت با عقل کردن پیش عشق

قبله تا خورشید باشد اختری را دین مکن

ماه و تیر و زهره و بهرام و برجیس و زحل

[...]

ای منزه ذات تو «اما یقول الظالمون»

گفت علمت جمله را «ما لم تکونوا تعلمون»

چون منزه باشد از هر عیب ذات پاک تو

جای استغفارشان باشد «و هم یستغفرون»

امر امر تست یارب با پیمبر در نبی

[...]

ایا از چنبر اسلام دایم برده سر بیرون

ز سنت کرده دل خالی ز بدعت کرده سر مشحون

هوا همواره شیطانی شده بر نفس تو سلطان

تنت را جهل پیرایه دلت را کفر پیرامون

اگر در اعتقاد من به شکی تا به نظم آرم

[...]

در میان کفر و دین بی اتفاق آن و این

گفتگویست از من و تو مرحبا بالقائلین

هر کجا عشق من و حسن تو آید بی‌گمان

در نه پیوندد خرد با کاف کفر و دال و دین

حسن خوبان بزم شد کی بود بی های و هوی

[...]