گنجور

 
سوزنی سمرقندی

شیدگانی سهمگین کولنگ و بی هنجار شد

بر ره هموار او خس رست و ناهموار شد

وان دهان کز کوچکی نقطه پرگار بود

از فراخی باز همچون دایره پرگار شد

زلف مشک افشان او بر ماه چون زنجیر بود

ریش شلعک کرد و زلفش پیشه چون زنار شد

بر بناگوشی که رنگ او بچشم عاشقان

دسته دسته گل نمودی پشته پشته خار شد

وز لبی کز وی برشک آید عقیق آبدار

چون سفال بیهده بی آب و بیمقدار شد

زر مشت افشار بودی بوسه او را بها

سبلت آورد و سزای تیز مشت افشار شد

صد هزاران جبه و دستار گشت از وی گرو

تا شبی با تاز بازی خفت و بی شلوار شد

زلف او تا دست بازی بود، چنبر وار بود

مرز او تا گند بازی گشت چنبر وار شد

خال او صفار سالار است و او از رشک خال

بوق روشن کرد و بی سالار و بی صفار شد

دست بر دیوار بود آنگه ز بس نغزی که بود

رفت نغزی مسخ گشت و روی در دیوار شد

با جهانی خر فشار از خانه بیرون می نرفت

وز بلای سوزنی از خانمان آوار شد

دولتی روئی بنا میزد که با چندین گنه

صاحب خاص شجاع الدین سپهسالار شد

عالم سعد، احمد مسعود، کز سعد فلک

هرکه با وی یار شد، با وی سعادت یار شد

 
 
 
سوزنی سمرقندی

نرگس خوشبوی باز از خواب خوش بیدار شد

چشم بی دیدار او باز از در دیدار شد

در چمن با شنبلید و با بنفشه یار شد

سبزه چون دیبا و گل چون نافه تاتار شد

بوی و رنگ سنبل و دیباش بستانخوار شد

[...]

جمال‌الدین عبدالرزاق

این جهان میسوخت تا از زخم تیغ افگار شد

وان سگی میکرد تا از بیلکی مردار شد

ای بسا تن کوزدست خویشتن در خاک خفت

وی بسا سر کوبپای خویشتن بردار شد

ْآنکه چشمی پر گهر از گریه چونپیکاننمود

با دهانی پر ز خون از خنده چون سوفار شد

[...]

سیف فرغانی

فتنه خفته ز چشم مست تو بیدار شد

خاصه آن ساعت که زلفت نیز با او یار شد

در شب هجرت ببینم روز وصلت را بخواب

گر تواند بخت خواب آلود من بیدار شد

روزگاری ناکشیده محنت هجران تو

[...]

خیالی بخارایی

تا به سودای تو دل را عشق و همّت یار شد

نقد جان بر کف نهاد و بر سر بازار شد

ما ز دام خویشتن بینی به کلّی رسته ایم

وای بر مرغی که صید حلقهٔ پندار شد

از گلستان جمالت اهل معنی را چه سود

[...]

اهلی شیرازی

بهر خونریز من از خواب صبوی یار شد

ساقیا می ده که بخت خفته ام بیدار شد

یوسف مصری یکی هم از خریداران تست

او نه بهر خود فروشی بر سر بازار شد

کفر زلفت در دلم از بسکه قلاب افکند

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه