دقیقی » ابیات پراکنده » شمارهٔ ۴
میِ صافی بیار ای بُت که صافی است
جهان از ماه تا آنجا که ماهی است
چو از کاخ آمدی بیرون به صحرا
کجا چشم افکنی دیبای شاهی است
بیا تا می خوریم و شاد باشیم
[...]
نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۵۲ - فرستادن خسرو شاپور را به طلب شیرین
گر او را دعوا صاحبکلاهی است
مرا نیز از قصب سربند شاهی است
نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۶۲ - مردن مریم و تعزیتنامهٔ شیرین به خسرو از راه باد افراه
بهشت از حضرتش میعادگاهی است
ز باغ دولتش طوبا گیاهی است
نظامی » خمسه » لیلی و مجنون » بخش ۳ - برهان قاطع در حدوث آفرینش
بیرونتر ازین حوالهگاهی است
کانجا به طریق عجز راهی است
نظامی » خمسه » لیلی و مجنون » بخش ۲۹ - آگاهی مجنون از شوهر کردن لیلی
اطلس که قبای لعل شاهی است
با قرمزی رخ تو کاهی است
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۴۵ - داستان حاجی و صوفی
مرغِ شمر را مگر آگاهی است!
کآفت ماهی درم ِ ماهی است
عطار » مختارنامه » باب سی و پنجم: در صفت روی و زلف معشوق » شمارهٔ ۴۸
دل گفت: «رهِ زلف تو چون کوتاهی است»
چون دید که نیست هر زمانش آهی است
در زلفِ تو میرفت و به زاری میگفت:
«یا رب چه دراز و بس پریشان راهی است!»
عطار » جوهرالذات » دفتر دوم » بخش ۲۹ - جواب دادن ابلیس آن شخص سؤال کننده را
بنزد همّتم دنیا چو کاهی است
که دنیا در بر عقبی چو راهی است
عطار » مظهرالعجایب » بخش ۶۲ - حکایت در تمثیل حال نادانان، که بخود گمان دانائی برند، و از حقیقت حال دانایان بیخبرند و طریقۀ دانایان از نادان شمرند
این کتاب من چو تاجی شاهی است
او ز ماه آسمان تا ماهی است
اوحدالدین کرمانی » دیوان رباعیات » الباب الثانی: فی الشرعیّات و ما یتعلق بها » شمارهٔ ۹ - الشریعة
آیین قلندر ار نظر کوتاهی است
ترتیب ادب علامت آگاهی است
چون سِر به زبان شرع می شاید گفت
گفتن به زبان دیگری گمراهی است
مولانا » مثنوی معنوی » دفتر سوم » بخش ۱۷۲ - تشبیه نص با قیاس
دایم اندر آب کار ماهی است
مار را با او کجا همراهی است
سعدی » بوستان » باب هشتم در شکر بر عافیت » بخش ۱۵ - حکایت سفر هندوستان و ضلالت بت پرستان
عبادت به تقلید گمراهی است
خنک رهروی را که آگاهی است
سلطان ولد » ولدنامه » بخش ۱۳۷ - در بیان آنکه صحبت اولیای کامل و فقرای واصل از عبادت ظاهر مفیدتر است و استماع کلامشان بحق موصلتر از تحصیل علوم است. و در تقریر آنکه نه هر میلی دلیل جنسیت کند زیرا میلها هست لذاته و میلها هست لغیره. همچنانکه مردی از یکی جامگی خورد و باز توقع دیگرش باشد آن میل لذاته نیست جهت علت خارج است. اما آنکه لذاته است که از او او را میخواهد و غیر وصال او از او چیزی دیگر متوقع نیست اینچنین میل دلیل جنسیت باشد
پیششان محو گشتن آگاهی است
بندگیشان به از شهنشاهی است
امیرخسرو دهلوی » دیوان اشعار » مثنویات » شمارهٔ ۷۱ - عرض صحیفهٔ طولانی نصیحت، پیش ضمیر ملهم سلطان، که نسخهایست صحیح از لوح محفوظ حفظ الله تعالی عن التلویح السو
نه هر فرقی سزای تاج شاهی است
نه هر سر لایق صاحب کلاهی است
عبید زاکانی » عشاقنامه » بخش ۲۵ - در صفت حال
ترا جای دگر آرامگاهی است
وز این سازندهتر آب و گیاهی است
شاه نعمتالله ولی » دوبیتیها » دوبیتی شمارهٔ ۸۵
دل منزل نزل پادشاهی است
دل آینهٔ جمال شاهی است
در آئینهٔ تمام اشیا
سری بنما به ما کماهی است
جامی » هفت اورنگ » خردنامه اسکندری » بخش ۳۸ - حکایت پرویز با آن ماهیگیر که چون ماهی درم ریزش کرد و به نصیحت تلخ شیرین که آن درم ریزی مضاعف شد
بگوید که این نرخ یک ماهی است
چه لایق به جود شهنشاهی است