هرکه همچون من و تو از عدم آمد بوجود
همه دانند که از بهر سجود آمد و جود
تا بسی محنت خدمت نکشد همچو ایاز
مرد همکاسهٔ نعمت نشود با محمود
هرکه مانند خضر آب حیات دین یافت
بهر دنیا بر او نیست سکندر محسود
ای {که} بر خلق حقت دست و ولایت دادست
خلق آزرده مدار از خود و حق ناخشنود
آتش اندر بنهٔ خویش زدی ای ظالم
که بظلم از دل درویش برآوردی دود
گرچه داری رخ چون آتش و اندام چو آب
زیر این خاک از آن آتش و آب افتد زود
ورچه در کبر بنمرود رسیدی و گذشت
من همی گویمت از پشه بترس ای نمرود
ز بر و زیر مکن کار جهانی چون عاد
که بیک صیحه شوی زیر و زبر همچو ثمود
تا گریبان تو از دست اجل بستانند
ای که از بهر تو آفاق گرفتند جنود
پیش ازین بی دگران با تو بسی بود جهان
پس ازین با دگران بی تو بسی خواهد بود
گرچه عمر تو درازست، چو روزی چندست
هم بآخر رسد آن چیز که باشد معدود
ورچه خوش نایدت از دنیی فانی رفتن
نه تویی باقی {و} خالد نه جهان جای خلود
نرم بالای زمین رو که بزیر خاکست
سرو سیمین قد و رو و گل رنگین خدود
این زر سرخ که روی تو ز عشقش زردست
هست همچون درم قلب و مس سیم اندود
عمر اندر طلبش صرف {شود} آنت زیان!
دگری بعد تو زآن مایه کند، اینت سود!
رو هوا گیر چو آتش که ز بهر نان مرد
تا درین خاک بود آب خورد خون آلود
عاقبت بذ بجزای عمل خود برسید
خار می کاشت از آن گل نتوانست درود
نیک بختان را مقصود رضای حقست
بخت خود بد مکن و باز ممان از مقصود
گر درم داری با خلق کرم کن زیرا
«شرف نفس بجودست و کرامت بسجود»
سیف فرغانی در وعظ چو سعدی زین سان
سخنی گفت و بود دولت آنکس که شنود
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر درباره وجود و نقش انسان در زندگی است. شاعر به این نکته اشاره میکند که هر انسان از عدم به وجود آمده و برای عبادت و جود (بخشش) آمده است. او به سیر و سفر روحی انسانها در مواجهه با مشکلات و مصایب زندگی میپردازد و یادآوری میکند که افراد باید از خود و دیگران مراقبت کنند و به حقوق و احساسات همدیگر احترام بگذارند.
شاعر به تاریخ و سرنوشت اقوام اشاره میکند و به نمرود و عاد که به خودخواهی و ظلم افتخار کردهاند، هشدار میدهد که سرانجام هر کس به دست تقدیر و مرگ خواهد افتاد. او به این واقعیت اشاره میکند که هیچ چیز در این دنیا پایدار نیست و هر انسانی باید بداند که عمرش محدود و فانی است.
در انتها، شاعر به اهمیت نیکوکاری و صداقت اشاره میکند و میگوید که بهترین بهرهبرداری از زندگی، به خشنودی و رضایت حق برمیگردد. او مخاطب را به بخشش و کرامت فراخوانده و تأکید میکند که ثروت واقعی در نیکوکاری و بزرگمنشی است.
هوش مصنوعی: هر کسی که مانند من و تو از هیچ به وجود آمده است، همه میدانند که او به خاطر پرستش و بخشش به وجود آمده است.
هوش مصنوعی: برای اینکه کسی بتواند از نعمت و ثروت برخوردار شود، باید سختیها و مشکلاتی را تحمل کند. مانند ایاز، که برای دستیابی به مقام وایی که در کنار محمود دارد، محنت و زحمت زیادی را متحمل شده است.
هوش مصنوعی: هرکس مانند خضر که آب حیات را یافته، برای او دنیا و مقام سکندر دیگر اهمیت ندارد.
هوش مصنوعی: ای کسی که خداوند به تو قدرت و ولایت بر مردم داده است، خلق را آزرده نکن و باعث ناخشنودی خود و خدا نشو.
هوش مصنوعی: ای ظالم، تو آتشی در دلت برافروختی که به خاطر ظلمی که کردی، از دل درویش دود برمیخیزد.
هوش مصنوعی: هرچند که تو چهرهای زیبا و خوشتراش داری، اما بدان که در زیر این پوست، آتش و آب هر دو در گذرند و به زودی از میان خواهند رفت.
هوش مصنوعی: اگرچه تو به مقام بلندی رسیدی و به قدرت خود فخر میکنی، اما باید بدان که حتی موجود کوچکی مثل پشه نیز میتواند برایت خطرساز باشد. پس باید محتاط باشی.
هوش مصنوعی: کارهای دنیوی را از بالا و پایین نکن، چون قوم عاد که با یک صدا همه چیز را برهم زدند و مانند قوم ثمود، ویران شدند.
هوش مصنوعی: تا زمانی که اجل به تو دست دراز کند و تو را بگیرد، بدان که برای تو نیروها و سپاهیان آسمانی آماده هستند.
هوش مصنوعی: قبل از این، من با دیگران به خاطر تو دنیای زیادی را تجربه کردم، اما پس از این، بدون تو دنیای زیادی را با دیگران خواهم گذراند.
هوش مصنوعی: با وجود اینکه عمر تو طولانی است، اما مانند روزها که شمارششان محدود است، بالاخره به انتها خواهد رسید.
هوش مصنوعی: اگرچه از دنیای فانی رفتن برایت خوشایند نیست، اما تو جاودانه نیستی و این دنیا نیز مکان ماندگاری نیست.
هوش مصنوعی: بالای زمین را با زیبایی و لطافت میسازد، در حالی که زیر خاک، درخت سروی با قامت بلند و شکل زیبا، و گلی با رنگهای جذاب وجود دارد.
هوش مصنوعی: این طلاي سرخ که به خاطر عشق تو رنگش پریده است، مانند سکهای است که قلبش از مس و رویش از نقره پوشیده شده.
هوش مصنوعی: زندگیات را در جستجوی او صرف میکنی، اما تو ضرر میکنی! کسی دیگر پس از تو از آنچه که تو به دست نیاوردی، بهرهمند خواهد شد.
هوش مصنوعی: در این دنیا، چون آتش در جستجوی نان، مرد باید تلاش کند. تا زمانی که در این خاک زندگی میکند، با وجود مشکلات و چالشها، باید در پی تأمین نیازهای خود باشد.
هوش مصنوعی: سرانجام هر کس به نتیجه کار خود میرسد؛ آن کسی که فقط خار میکارد، نمیتواند انتظار گل داشته باشد.
هوش مصنوعی: خوشبختان فقط به رضایت خدا فکر میکنند، پس بخت خود را خراب نکن و از هدف خود دور نشو.
هوش مصنوعی: اگر ثروت و امکانات داری، با مردم نیکی و لطف کن؛ زیرا ارزش والای انسان به بزرگی روح اوست و بزرگی روح با قناعت و فروتنی شناخته میشود.
هوش مصنوعی: سیف فرغانی در موعظه مانند سعدی سخنانی گفت و whoever این سخنان را بشنود، خوشبخت خواهد بود.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
شرف نفس به جودست و کرامت به سجود
هر که این هر دو ندارد عدمش به که وجود
همین شعر » بیت ۱۹
گر درم داری با خلق کرم کن زیرا
«شرف نفس به جودست و کرامت به سجود»
به خرابات شدم دوش مرا بار نبود
میزدم نعره و فریاد ز من کس نشنود
یا نبد هیچ کس از بادهفروشان بیدار
یا خود از هیچ کسی هیچ کسم در نگشود
چون که یک نیم ز شب یا کم یا بیش برفت
[...]
واقف سرمد تا مدرسه عشق گشود
فرقیی مشکل چون عاشق و معشوق نبود
جز قیاس و دوران هست طرق لیک شدست
بر اولوالفقه و طبیب و متنجم مسدود
اندر این صورت و آن صورت بس فکرت تیز
[...]
شرف نفس به جود است و کرامت به سجود
هر که این هر دو ندارد عدمش به که وجود
ای که در نعمت و نازی به جهان غره مباش
که محال است در این مرحله امکان خلود
وی که در شدت فقری و پریشانی حال
[...]
آسمان قدر وزیرا چو تو بر روی زمین
تا زمان هست نبودست و بزرگی نبود
شاه ملک کرمی در بر خود فرزین وار
جای دادی و پسندد ز تو هرکس شنود
بنده بر رقعه اخلاص چو رخ راست رواست
[...]
اگرم بر سر آتش بنشانی چون عود
نیست ممکن که برآید ز من سوخته دود
بر سرم هرچه رود خاک رهم گو: میرو
نیستم باد که از کوی تو برخیزم زود
منم از باغ تو چون غنچه به بویی خوشدل
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۳ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.