ایا سلطان لشکرکش به شاهی چون علم سرکش
که هرگز دوست با دشمن ندیده کارزار تو
ملک شمشیرزن باید، چو تو تن میزنی ناید
ز تیغی بر میان بستن مرادی در کنار تو
نه دشمن را بریده سر چو خوشه تیغ چون داست
نه خصمی را چو خرمن کوفت گرز گاوسار تو
عیالان رعیت را به حسبت کدخدایی کن
چو کدبانوی دنیا شد به رغبت خواستار تو
مروت کن، یتیمی را به چشم مردمی بنگر
که مروارید اشک اوست دُر گوشوار تو
خری شد پیشکار تو که در وی نیست یک جو دین
دل خلقی ازو تنگ است اندر روز بار تو
چو آتش برفروزی تو به مردم سوختن هردم
از آن کان خس نهد خاشاک دایم بر شرار تو
چو تو بیرای و بیتدبیر او را پیروی کردی
تو در دوزخ شوی پیشین و از پس پیشکار تو
به باطل چون تو مشغولی ز حق و خلق بیخشیت
نه خوفی در درون تو نه امنی در دیار تو
نه ترسی نفس ظالم را ز بیم گوشمال تو
نه بیمی اهل باطل را ز عدل حقگزار تو
به شادی میکنی جولان در این میدان، نمیدانم
در آن زندان غمخواران که باشد غمگسار تو
به پای کژروت روزی درآیی ناگهان در سر
وگر سم بر فلک ساید سمند راهوار تو
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به انتقاد از سلطانی میپردازد که در کارزارها و جنگها با تدبیر و شجاعت عمل نمیکند. شاعر از او میخواهد که همچون یک پادشاه واقعی عمل کند و نه مانند کسی که از دشمنان نمیترسد و در برابر رعیت بیمرفتی دارد. همچنین به ضرورت انصاف و حمایت از یتیمان و بینوایان اشاره میکند و عدم توجه به دین و اصول اخلاقی را محکوم میسازد. در نهایت، شاعر بر این نکته تأکید میکند که اگر این وضعیت ادامه یابد، سلطنت او به زودی به نابودی خواهد انجامید.
هوش مصنوعی: آیا تو فرماندهای هستی که به مثل علم سرکش در میدان نبرد میجنگی و هرگز دوست و دشمن را در کارزار نمیشناسی؟
هوش مصنوعی: سلطان شمشیرزن باید، چون تو جنگ کنی، هیچگاه از تیزی شمشیر رنج نمیبرد. در کنار تو، به هدفگیری نمیرسد.
هوش مصنوعی: نه همچون خوشهی تیغ، دشمن را مجروح کن و نه مانند کاه و بیجان، خصمت را با زور و قدرت خرد کن.
هوش مصنوعی: اگر میخواهی مانند یک کدخدا با رعیتت رفتار کنی، باید عیال و خانوادهات را به خوبی اداره کنی؛ چرا که مانند یک کدبانوی بزرگ در دنیا، آنها به خود تو و محبتت نیاز دارند.
هوش مصنوعی: لطفاً با جوانمردی و سخاوت به یتیمی نگاه کن. او به اندازهای رنج میبرد که اشکهایش به ارزش مروارید است و به همین دلیل، باید قدر دانسته شود. این اشکها به نوعی به زیورآلات تو تبدیل شدهاند.
هوش مصنوعی: خر پیشکار تو شده است که در او حتی یک جو دین وجود ندارد و دل مردم به خاطر او در روز سختی تنگ و گرفته است.
هوش مصنوعی: زمانی که تو همچون آتش شعلهور میشوی، مردم به خاطر گرمای تو همواره در حال سوختن هستند، زیرا این خس و خاشاک همیشه بر روی آتش تو قرار دارد.
هوش مصنوعی: زمانی که تو بدون فکر و تدبیر، از کسی پیروی کنی که او نیز مانند تو ناپخته است، در واقع دچار عذاب و سختی خواهی شد و این پیروی تو به بدبختی و عذاب دوزخی خواهد انجامید.
هوش مصنوعی: وقتی به باطل مشغول هستی، نه از حق و نه از خلق هیچ ترسی در تو وجود ندارد و نه در جایی که زندگی میکنی امنیتی احساس میکنی.
هوش مصنوعی: نه ترسی برای ظالم از مجازات تو وجود دارد و نه اهل باطل از عدالت تو میترسند.
هوش مصنوعی: تو با شادی و سرزندگی در این میدان پرجنبوجوش فعالیت میکنی، ولی نمیدانم در آن زندان غمانگیز که نگرانیها و حزنها وجود دارد، چه کسی برای تسکین و آرامش تو خواهد بود.
هوش مصنوعی: یک روز ناگهان به پای کسی که در مسیر اشتباهی میرود، خواهی رسید و اگر ستارهای به سوی آسمان بفرستد، او مانند اسب راهوار تو خواهد بود.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
دلم را کرد صد پاره به سینه خار خار تو
مرا این گل شکفت و بس همه عمر از بهار تو
تو، سلطان، چون گدایان را زکوة حسن فرمایی
مرا این بس که زیر پا شوم هنگام بار تو
سر خود می زنم بر آستانت تا برآید جان
[...]
چو بگذشت از غم دنیا بغفلت روزگار تو
در آن غفلت ببی کاری بشب شد روز کار تو
چو عمر تو بنزد تست بی قیمت، نمی دانی
که هر ساعت شب قدرست اندر روزگار تو
چه روبه حیلها سازی ز بهر صید عوانی
[...]
چنان شد همنشینم چشم مست فتنهبار تو
که آمد پیشتر از من به راه انتظار تو
کجا می میکشیدی با حریفان دوش، کامروزم
خبر از صحبت شب داد چشم پرخمار تو
کنی سرگشته هر دم قاصدی، گویا نمیدانی
[...]
چه خوش باشد که گردد دیده روشن از عذار تو
جواهر سرمه بینش شود خط غبار تو
تو مشغول شکار باز و شاهینی، چه می دانی
که ما را چشم و دل چون می پرداز انتظار تو
غزالان حرم را داغ دارد از سرافرازی
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.