گنجور

 
سنایی

ای برده عقل ما اجل ناگهان تو

وی در نقاب غیب نهان گشته جان تو

ای شاخ نو شکفته ناگه ز چشم بد

تابوت شوم روی شده بوستان تو

محروم گشته از گهر عقل جان تو

معزول مانده از سخن خوش زبان تو

جان تو پاسبان بقای تو بوده باز

با دزد عمر گشته قرین پاسبان تو

هنگام مرگ بهر جوانی و نازکیت

خون می‌گریست بر تو همی جانستان تو

ای آفتاب جان من از لطف و روشنی

خر پشتهٔ گلین ز چه شد سایبان تو

گر آب یابدی تنت از آب چشم من

شاخ فراق رویدی از استخوان تو

ای تاج تا قرین زمین گشته‌ای چو گنج

چون تاج خم گرفت قد دوستان تو

تاج ملوک را سر تختست جایگاه

در زیر خاک تیره چرا شد مکان تو

ای وا دریغ از آن دل بسیار مهر تو

ای وا دریغ از آب لب شکرفشان تو

بردار سر ز بالش خاک از برای آنک

دلها سبک شدست ز خواب گران تو

یک ره به عذر لعل شکرپاش برگشای

کاینک رهی به آشتی آمد به خوان تو

نی نی چه جای عذر و عتابست و آشتی

رفتی چنانکه باز نیابم نشان تو

شد تیره همچو موی تو روی چو ماه تو

شد چفته همچو زلف تو سرو روان تو

تابوت را که هیچ کسی تاجور ندید

آخر بیافت این شرف اندر زمان تو

مرگ آخر آن طویلهٔ گوهر فرو گسست

کز وی ستاره دید همی آسمان تو

خاک آخر آن دو دانهٔ یاقوت نیست کرد

کز تاب او پدید همی شد نشان تو

یارب چه آتشیست فراقت که تا ابد

دودی کبود سر زند از دودمان تو

ای کاج دانمی که در آنجای غمکشان

تو پیش ریخت خواهی یا پرنیان تو

باری بدانمی که پر از خاک گور شد

آن شکرین چو غالیه دانی دهان تو

باری بدانمی که چگونست زیر خاک

آن تیغ آب دادهٔ بسیار دان تو

باری بدانمی که بگو از چسان بریخت

آن زلف تاب دادهٔ عنبرفشان تو

دانم که لاله وار چو خون گشت و بترکید

آن در میان نرگس و گل دیدگان تو

گنج وفا و خدمت تو بود ذات من

تاج عطا و طلعت من بود جان تو

تاجی به زیر خاک ندیدم جز آن خویش

گنجی میان آب ندیدم جز آن تو

بودی وفا میان من و تو مقیم پار

اکنون عطا میان خدا و میان تو

 
 
 
جشنوارهٔ رزم‌آوا: نقالی و روایتگری شاهنامه
مسعود سعد سلمان

ای گشته ملک ساکن ز امر روان تو

کرده جوان جهان را بخت جوان تو

نام تو و خطاب تو از سعد و از علوست

با سعد و با علوست همیشه قران تو

گردنده آسمانی و عدل آفتاب تو

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از مسعود سعد سلمان
امیر معزی

ای آسمان مُسَخّر حکمِ روانِ تو

کیوانِ پیر بندهٔ بخت جوان تو

خورشید عالمی که به‌ هنگام بزم و رزم

گه زین و گاه تخت بود آسمان تو

گر در زمان مهدی ایمن شود جهان

[...]

انوری

ای فخر کرده دین خدای از مکان تو

وی پشت ملک و روی جهان آستان تو

ای کرده ملک را متمکن مکان تو

وی مقصد زمین و زمان آستان تو

ای چرخ پست از بر رای رفیع تو

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از انوری
ادیب صابر

ای لعل فتنه بر لب چون ناردان تو

اشکم ز حسرت تو چو در دهان تو

از فربهی و لاغری رنج و صبر من

نسبت همی کنند سرین و میان تو

بیگانه وار می کنی از مهر من کنار

[...]

مولانا

آمد خیال آن رخ چون گلستان تو

و آورد قصه‌های شکر از لبان تو

گفتم بدو چه باخبری از ضمیر جان

جان و جهان چه بی‌خبرند از جهان تو

آخر چه بوده‌ای و چه بوده‌ست اصل تو

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه