به دستور شهزاده ز امعای ملک
نمدمال چون سنده اخراج شد
ستم باره هیزی که صد ره فزون
به کفران و کین ننگ حجاج شد
به کیش ضلال ار همی چند سال
چو بوبکر مهدی منهاج شد
چو بینندگان را نظر گشت کور
سحاب سیه شمس وهاج شد
اباطیل شیطان بدان درج کرد
احادیث حق را اگر ماج شد
نه حجت خر ار خرقه علم دوخت
نه حاجی سگ ار پیرو حاج شد
وز این... خر مردم ریش گاو
رباینده ی رشوت و لاج شد
نگر عدل حق در مکافات وی
که چون عرض و مالش به تاراج شد
به عمری ستد رشوه اینک ورا
به کیفر گه ی دادن باج شد
سراپاش از پنبه داغ و زخم
بدن همچو دکان حلاج شد
ز شست قدر تیر تشنیع را
پس و پیش ناموسش آماج شد
به بومش چنان تاخت شاهین بیم
که سیمرغ قدرش غلیواج شد
چنان باز ادبارش بر باشه راند
که طاوس اقبالش دراج شد
حنا نوره و انگور وی غوره گشت
عسل سرکه و شکرش زاج شد
هم از سستی بختش آئینه خشت
هم از نکبتش چرم تیماج شد
چنان تیشه قهر زد ریشه اش
که در بی بری تاک او کاج شد
قدی کز مناعت چمیده چو سرو
چو پشت کژ از لطمه کجواج شد
به روباهش آن گونه زد گرگ چرخ
که شیر شکارافکنش ماج شد
چرا پود و تار شریعت به جهل
تند عنکبوت ار چه نساج شد
کجا چون براق این خر کهنه لنگ
فرس ران میدان معراج شد
سزد شیر افلاک عریان زید
چو بوزینه را جامه دیباج شد
نه توحید او بهتر از شرک بود
نه تسبیح او کمتر از خاج شد
کجا لولئین رود سیال زاد
کجا ساتکین ابر شجاع شد
نه خرمهره ای در بها گوهر است
نه هر استخوان در شرف عاج شد
کجا موش کر شیر قهار زیست
کجا بار کین بحر مواج شد
بهل کو ز سر دعوی خسروی
خروس ار چه دارنده ی تاج شد
نداننده ی بازی طاق و جفت
نماینده ی راز لیلاج شد
بدل بأس روح الله اش ثبت گشت
وگر در سجل عبده الراج شد
ازین رفع و نفع و ازین نهب و سلب
چو شب روز و روشن بر او راج شد
صفائی به تاریخ اخراج وی
رقم زد نمدمال اخراج شد
۱۲۷۴ق
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به شکایت و انتقاد از بی‌عدالتی‌ها و فسادهای اجتماعی و سیاسی می‌پردازد. شاعر به توصیف شخصی به نام نمدمال می‌پردازد که از سوی شهزاده به واسطه ظلم و کفران طرد شده است. وی از شرایط سخت و فلاکت‌بار جامعه صحبت می‌کند و به تشبیهاتی جالب اشاره دارد که نشان‌دهنده سقوط اخلاقی و اجتماعی است. او از تیغ قهر الهی و سرنوشت شوم این افراد می‌گوید که به دلیل فساد و ظلم دچار مجازات شده‌اند. در انتها، شاعر به نتیجه‌گیری می‌رسد که در تاریخ این اخراج و حوادث به یادگار خواهد ماند.
هوش مصنوعی: به دستور شاهزاده، نمدمالی که از دل و جان کشور به وجود آمده بود مانند سنده بیرون آمد.
هوش مصنوعی: ظلم و ستمی که بارها و بارها بر افراد رفته، به اندازه‌ای زیاد است که باعث ننگ و عیب حجاج شده است.
هوش مصنوعی: اگر تو سال‌ها به راهی نادرست بروی، مانند بوبکر مهدی، سرانجام به حقیقت دست نخواهی یافت.
هوش مصنوعی: زمانی که دیدگان ناظران به تاریکی رفته است، همانند ابر سیاه، نور درخشان خورشید محو و پنهان می‌شود.
هوش مصنوعی: شیطان دروغ‌ها و افکار نادرست را با احادیث حق و درست آمیخته است، اگر کسی به این موضوع توجه نکند و دچار اشتباه شود.
هوش مصنوعی: نه علم و دانش کسی را به حقیقت نمی‌رساند و نه زیارت و سفر به مکان‌های مذهبی، اگر با نیت خالص و از روی فهم نباشد. به عبارت دیگر، تنها نام و ظاهر به تنهایی کافی نیستند، بلکه باطن و نیت نیز باید درست و واقعی باشند تا ارزشمند باشند.
هوش مصنوعی: و از این به بعد، آن کسی که به مردم ظلم می‌کند و از فساد و رشوه‌خواری سود می‌برد، به سرنوشت تلخی دچار خواهد شد.
هوش مصنوعی: نگاه کن به عدالت الهی در مجازات او، که وقتی دارایی و ثروتش از دستش رفت، چه اتفاقی افتاد.
هوش مصنوعی: او که سال‌ها رشوه می‌گرفت، حالا خود با مجازات پرداخت باج روبرو شده است.
هوش مصنوعی: تمام بدنش پر از زخم و درد شده و حالش مثل دکان حلاج که پر از پنبه است، به نظر می‌رسد.
هوش مصنوعی: در اثر تیر تشنیع، شرافت و حیثیت او زیر سوال رفت و مورد حمله قرار گرفت.
هوش مصنوعی: شاهین به قدری به پرنده‌ای که در آسمان اوج می‌گیرد، حمله می‌کند که حتی سیمرغ، که نماد قدرت و عظمت است، تحت تأثیر قرار می‌گیرد و از عظمتش کاسته می‌شود.
هوش مصنوعی: به گونه‌ای که در موقعیت ناخوشایندش، خوشبختی‌اش به طوری تغییر کرد که همچون طاووس، تنگ‌دستی و بدبینی را تجربه کرد.
هوش مصنوعی: ابتدا حنا نوره، که به نظر می‌رسد اشاره به زیبایی و خوش‌حالی دارد. سپس به انگور و حال آن اشاره می‌شود که می‌تواند به شیرینی و لطافت زندگی تشبیه شود. در نهایت، در کنار عسل و سرکه و شکر، زاج با ویژگی‌های خاص خود به تصویر کشیده می‌شود. این جمله به نوعی به دگرگونی و تغییرات در زندگی اشاره دارد، جایی که هر چیز به نوعی به ترکیبی از خوبی‌ها و بدی‌ها تبدیل می‌شود.
هوش مصنوعی: بخت او به قدری ضعیف است که حتی آینه‌ها به سنگ تبدیل شده‌اند و از بدشانسی‌اش، چرم نیز بی‌کیفیت شده است.
هوش مصنوعی: نابودی و ضربه‌ای که از قهر و غضب به ریشه‌اش وارد شد، به قدری عمیق بود که در نهایت، آن تاک به شکل و شمایل یک کاج در آمد.
هوش مصنوعی: قدی که به خاطر زیبایی و وقار خود چون سرو راست ایستاده است، به نظر می‌رسد از ضربه‌های نادرست و نامناسب، به شکلی کج و معوج درآمده است.
هوش مصنوعی: گرگ به طور چابک و ماهرانه‌ای به روباه حمله کرد، به طوری که حالتی شگفت‌انگیز و ترسناک به او داد.
هوش مصنوعی: چرا اصول و قوانین دین مانند رشته‌های نازک وFragile، به دور جهل و نادانی مانند تارهای عنکبوت پیچیده شده‌اند، حتی اگر با دقت بافته شده باشند؟
هوش مصنوعی: کجا می‌توان یافت مانند این اسب دیرینه و کم‌قدرت، که در میدان معراج به ارتفاعات بالا برود؟
هوش مصنوعی: شایسته است که شیر آسمان بر دستان عریان بزند، همان‌طور که لباس زرق و برق بر تن بوزینه می‌نشیند.
هوش مصنوعی: نه یکتاپرستی او برتر از شرک است، و نه ستایش او کمتر از بی‌خبری و بی‌اعتنایی به حقیقت محسوب می‌شود.
هوش مصنوعی: آیا می‌توان سیالی را در جایی یافت که لؤلؤها به طور آزاد در آن جریان داشته باشند؟ آیا می‌توان دید که ابری با شجاعت در آسمان به پرواز درآید؟
هوش مصنوعی: در دنیای ارزش‌ها، هر چیزی قیمت و ارزش خاص خود را دارد و نمی‌توان به سادگی به همه چیز بها داد. همچنین، برخی چیزها از ابتدا دارای ارزش هستند و نمی‌توان آنها را به چیزی که به ظاهر باارزش‌تر به نظر می‌رسد، تبدیل کرد.
هوش مصنوعی: این بیت به تداوم مخالفت و مبارزه میان افراد ضعیف و قوی اشاره دارد. در آن به مکان و زمان‌هایی اشاره می‌شود که موش‌های ضعیف در برابر شیرهای قوی و قهار قرار می‌گیرند و این نشان‌دهنده تضاد بین قدرت و ضعف است. همچنین، به تحولی در وضعیت اشاره می‌کند که در آن بار سنگینی به وجود آمده و آب دریا به حالت متلاطم درآمده است. به طور کلی، معنای آن به مبارزات و چالش‌های زندگی و عدم تعادل در روابط قدرت پرداخته است.
هوش مصنوعی: مهم نیست چه کسی با ادعای سلطنت و بزرگی به میدان می‌آید، اگر حتی مانند خروس تاج بر سر داشته باشد، در نهایت ارزش و مقام او به ذاتش بستگی دارد.
هوش مصنوعی: کسی که از بازی طاق و جفت خبر ندارد، به نماد اسرار و حالتی خاص تبدیل شده است.
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به تحول روحی و معنوی انسان اشاره دارد. او می‌گوید که اگر روح خدا در وجود انسان عمیقاً ثبت شود، این فرد دیگر به عنوان یک بنده معمولی شناخته نمی‌شود و می‌تواند به مقام والاتری دست یابد. در واقع، او به رابطه عمیق بین انسان و خدا و تأثیر آن بر هویت و ذات انسانی اشاره می‌کند.
هوش مصنوعی: از این کارها و منافع و از این دزدی‌ها و سلب‌ها، مثل اینکه شب و روز روشن بر او روشن شده است.
هوش مصنوعی: در تاریخ اخراج او، تحولی مثبت و زیبا به وجود آمد و نمادها و نشانه‌های خوبی ایجاد شدند.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که عشق می‌تواند فرد را از واقعیت‌ها و ناکامی‌ها دور کند و در دل او آرامش و نیکبختی به ارمغان بیاورد. عشق به عنوان یک نیروی مثبت، مانند نوری است که تاریکی‌ها را از بین می‌برد و زندگی را زیباتر و دلپذیرتر می‌کند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
پذیره به پیش سپهدار شد
چو یکجای دیدارشان باز شد
که تا بر من امروز او چیره شد
که من گور خر بودم او شیر شد
چو از کین به نزدیک نصوح شد
تو گفتی یکی دیک در جوش شد
فریبنده چون پیش طیهور شد
زبانش به گفتار رنجو شد
مزاج جوانی دگر گونه شد
دگر چند گویم نشد، چون نشد؟
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.