در کهنسالی نفس را راست نتوان ساختن
راست ناید با کمان حلقه تیر انداختن
از سبکروحان نیاید با گرانان ساختن
چون تواند کشتی خالی به لنگر تاختن؟
گریه هم زنگ کدورت می برد از دل مرا
گر به تردستی توان آیینه را پرداختن
سخت نامردی است گر تیغ از نیام آرد برون
هر که سازد کار دشمن از سپر انداختن
در خطرگاهی که تیر از خاک می روید چو نی
گردن دعوی نباید چون هدف افراختن
گفتگوی سخت با ممسک ندارد حاصلی
بر درخت بی ثمر تا چند سنگ انداختن؟
سایه بال هما ز افتادگی گردد بلند
صرفه نبود حرف ما را بر زمین انداختن
کرد خرج آب و گل کوتاه بینی ها مرا
پیشتر از خانه می بایست خود را ساختن
گوشه چشمی اگر باشد ازان نقش مراد
می توان صائب دو عالم را به داوی باختن
نیکی از آب روان چون تیر برگردد ز سنگ
زیر تیغ یار صائب می توان جان باختن
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بیان تفکرات و تجربیات انسانی در کهنسالی و چالشهای زندگی میپردازد. شاعر اشاره میکند که در پیری نمیتوان انتظار داشت که نفسها درست و راست شوند، و نمیتوان با افراد سنگینخوی (گران) به خوبی ارتباط برقرار کرد. همچنین بیان میکند که در مواجهه با سختیها، گریه میتواند از دل انسان کدورتها را بزداید.
شاعر از نامردی در مقابل دشمنان و خطرات زندگی سخن میگوید و تأکید میکند که در موقعیتهای دشوار نباید ادعاهای بزرگ کرد. او به بیثمر بودن تلاشهای بیهوده اشاره دارد و میگوید که باید قبل از ورود به خانه (محیط زندگی) خود را آماده کرد.
در نهایت، به این نکته میرسد که نیکی و خوبی مانند آب روان به راحتی به دست نمیآید و انسان باید در شرایط سخت، جان خود را در راه محبت و نیکی فدای یار کند. شعر به طور کلی تأملاتی در مورد جوانی و پیری، مشکلات زندگی و ارزشهای انسانی را ارائه میدهد.
هوش مصنوعی: در سنین بالا نمیتوان نفس را به درستی و به طور کامل کنترل کرد؛ مانند اینکه با کمان نمیتوان تیر را به درستی پرتاب کرد.
هوش مصنوعی: کسانی که سبکروح و بیوزن هستند، نمیتوانند با افرادی که سنگینوزن و محکم هستند، کنار بیایند. چگونه ممکن است یک کشتی خالی با قدرت و استحکام به لنگر متصل شود؟
هوش مصنوعی: گریه کردن میتواند غم و کدورت را از دل من بزداید، اگر بتوانم با مهارت به آن شکل بدهم که مانند آیینه صاف و شفاف شود.
هوش مصنوعی: اگر کسی که با دشمنت درگیر میشود، سلاحش را از نیام بیرون بیاورد و آماده جنگ شود، این کار نشان از بیغیرتی و ناپاکی است.
هوش مصنوعی: در جایی که خطر و تهدید وجود دارد و تیرها از زمین به سمت آسمان میروند، مانند نیی که گردن کج میکند، نباید به خود حق بدهی و ادعای بزرگ کنی، زیرا باید هدف را درست نشانهگیری کنی.
هوش مصنوعی: گفتگو و بحث طولانی با کسی که مقاومت میکند، فایدهای ندارد، همانطور که سنگ انداختن به درختی که بار نمیدهد، نتیجهای ندارد.
هوش مصنوعی: سایه پرندهای که بال دراز و بلندی دارد، به خاطر افتادگیاش از زمین بلندتر نمیشود. بنابراین، نیازی به پایین آوردن حرف ما نیست.
هوش مصنوعی: «برای به دست آوردن خواستهها و آرزوهایت باید ابتدا خودت را بسازی و رشد کنی، نه اینکه مدام در انتظار فرصتها باشی.»
هوش مصنوعی: اگر یک نگاه مختصر از طرف محبوب باشد، میتوان به راحتی تمام بکارهای دنیا را با آن جذابیت از دست داد.
هوش مصنوعی: نیکی و خوبی مانند آبی روان است که به راحتی به سمت هدفش میرود و اگر به سنگی بر بخورد، باز هم به مسیر خود ادامه میدهد. این نشان میدهد که در عشق و دوستی، گاهی ممکن است با چالشها و سختیها مواجه شویم، ولی ارزش دارد که با تمام وجود در این راه تلاش کنیم و حتی جانمان را فدای عشق کنیم.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
کی تواند هرکس از خود عاشقی بر ساختن
لافِ مُشتاقی زدن معشوق را نشناختن
شرطِ شوقِ دوستانِ بیغرض دانی که چیست
نام و ننگ و مال و ملک و جسم و جان درباختن
بیخبر تا کی زهستی لاف دینداری زدن
[...]
گر شود بر خاک کویت فرصت سر باختن
خویش را خواهد سرشک اوّل به پیش انداختن
گفته ای چو نی ز غم کو هر شبی مهمان تست
می خورم غم تا دمی با او توان پرداختن
در طریق شب نشینان عاشقی دانی که چیست
[...]
ای نگاهت آهوان را گرم بازی ساختن
کمترین بازی سوار از پشت زین انداختن
غمزهات شغل آن قدر دارد که در صید افکنی
میتواند کم به بسمل ساختن پرداختن
هرکه را زخمی زدی سر در قفای او منه
[...]
عاشق صادق نیندیشد ز آتش تاختن
زر خالص را محابا نیست از بگداختن
روزگاری را که کردم صرف تسخیر بتان
می توانستم دو عالم را مسخر ساختن
آبرویی را که کردم صرف این بی حاصلان
[...]
آن کمان ابرو کند چون میل تیر انداختن
ناوک او را نشان میباید از جان ساختن
سروران چون گو به پای توسنش بازند سر
چون کند آن شهسوار آهنگ چوگان باختن
داد مظلومان بده تا چند ای بیدادگر
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.