گر جور شکم نیستی، هیچ مرغ در دام صیاد نیوفتادی بلکه صیاد خود دام ننهادی.
حکیمان دیر دیر خورند و عابدان نیم سیر و زاهدان سد رمق و جوانان تا طبق برگیرند و پیران تا عرق بکنند، اما قلندران چندان که در معده جای نفس نماند و بر سفره روزی کس.
اسیر بند شکم را دو شب نگیرد خواب
شبی ز معدهٔ سنگی شبی ز دلتنگی
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
این متن به نقد پرخوری و دلبستگی به لذت‌های مادی می‌پردازد و با مقایسه گروه‌های مختلف (حکیمان، عابدان، زاهدان، جوانان، پیران و قلندران) نشان می‌دهد که چگونه عادات غذایی می‌تواند بازتابی از حالات روحی و معنوی افراد باشد. این متن می‌گوید که اگر کسی نتواند خود را از وابستگی به شکم و نیازهای جسمی آزاد کند هرگز نمی‌تواند به بالاترین درجات روحانی و معنوی برسد.
اگر طمع و زیاده‌خواهی شکم (پرخوری و دلبستگی به غذا) نبود، هیچ پرنده‌ای در دام صیاد گرفتار نمی‌شد، بلکه اصلاً صیاد خود دام نمی‌گذاشت. در حقیقت اگر انسان اسیر طمع و هوس‌های نفسانی (مانند زیاده‌خواهی در خوردن) نباشد، نه‌تنها در دام وسوسه‌ها گرفتار نمی‌شود، بلکه اساساً دلیلی برای وجود دام (وسوسه‌ها) باقی نمی‌ماند.
حکیمان با فاصله زیاد و با تأنی غذا می‌خورند، عابدان کم و تا همین که نیم‌سیر شوند غذا می‌خورند، زاهدان و پرهیزگاران خیلی کمتر و فقط به اندازه‌ای که قوت به بدنشان برسد و انرژی‌شان تمام نشود غذا می‌خورند، جوانان تا زمانی که سینی غذا خالی شود و تا جایی که بتوانند می‌خورند، و پیران تا وقتی که از شدت خوردن عرق کنند و دیگر نای خوردن نداشته باشند می‌خورند. اما قلندران (افراد آزاد و بی‌قید و درویشان) آن‌چنان می‌خورند که نه در معده‌شان جایی برای نفس کشیدن می‌ماند و نه در سفره چیزی برای دیگران.
کسی که اسیر شکم‌پرستی باشد، دو شب نمی‌تواند آرام بخوابد: یک شب از سنگینی معده (به دلیل پرخوری) و شب دیگر از دلتنگی (به دلیل دلبستگی به دنیا و خوراک). به عبارت دیگر، کسی که اسیر شکم است، یا از سنگینی معده (پرخوری) رنج می‌برد یا از دلتنگی و حسرت (به دلیل وابستگی به مادیات) آرامش ندارد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۵ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.