محمد باقر انصارى
محمد باقر انصاری در دیروز سه‌شنبه، ساعت ۱۳:۵۳ دربارهٔ سعدی » بوستان » باب هشتم در شکر بر عافیت » بخش ۲ - حکایت:
اشعار بسیار نغز و زیبائی است در مورد ضعف و ناتوانی دوران کودکی بعد از آن که دوران توان، قوت و نیرو است.
این دوران ها و بعد از آن در یک آیه مختصر و جامع در قرآن کریم بیان شده اند:
اللَّهُ الَّذِی خَلَقَکُم مِّن ضَعْفٍ ثُمَّ جَعَلَ مِن بَعْدِ ضَعْفٍ قُوَّةً ثُمَّ جَعَلَ مِن بَعْدِ قُوَّةٍ ضَعْفًا وَشَیْبَةً ۚ یَخْلُقُ مَا یَشَاءُ ۖ وَهُوَ الْعَلِیمُ الْقَدِیرُ (سوره روم: ۵۴).
خداست آن کس که شما را ابتدا ناتوان آفرید، آنگاه پس از ناتوانی قوّت بخشید، سپس بعد از قوّت، ناتوانی و پیری داد. هر چه بخواهد می‌آفریند و هموست دانای توانا.
در آیه دیگر دوران پیری و اواخر عمر را اینگونه بیان می کند:
وَمِنکُم مَّن یُرَدُّ إِلَیٰ أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِکَیْلَا یَعْلَمَ مِن بَعْدِ عِلْمٍ شَیْئًا. (سوره حج: ۵)
و برخی از شما به پست ترین دوران عمر بر می گردید آنچنان که بعد دانائی دچار فراموشی (آلزایمر) می شوید.
و در آیه دیگر:
رَبِّ إِنِّی وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّی وَاشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَیْبًا..(سوره مریم: ۴)
پروردگارا استخوان من سست شده (پوکی استخوان) و موهای سرم سفید شده است.
از این آیات باید عبرت گرفت و در همه دوران های زندگی بیاد خدا بود.
محمد باقر انصاری در ۲۳ روز قبل، دوشنبه ۱۳ فروردین ۱۴۰۳، ساعت ۱۱:۵۳ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۸۳:
به نام خدا، در حواشی متعددی که دوستان اهل ادب تقدیم کرده اند ندیدم حاشیه ای که واقعیت مقصود لسان الغیب حافظ را بیان کرده باشد. به نظر حقیر این ابیات زبان حال مولا امیر المؤمنین علیه السلام است، چرا که در شب ضربت خوردن در محراب عبادت فرمود: فزت و رب الکعبه، یعنی سوگند به خدای کعبه که رستگار شدم. رستگاری بخاطر شهادت اولاً و نجات از دست مردم بی وفا که گاهی آن حضرت مرگ خود از خدا طلب می‌کرد ثانیاً. حال با این مقدمه در برخی از ابیات مرور کنیم:
دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند. (غصه روزگار و مردم بی وفا)
و اندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند. (سحر نوزدهم ماه مبارک رمضان)
چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی !
آن شب قدر که این تازه براتم دادند.
هاتف آن روز به من مژده این دولت داد
که بدان جور و جفا صبر و ثباتم داد. (پیامبر گرامی اسلام وقایع بعد از رحلتش را برای علی (ع) شرح داده بود).
بقیه ابیات هم توضیحات بیشتر این داستان است.
محمد باقر انصاری در ۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۱ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۰۹:۱۲ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب سوم در فضیلت قناعت » حکایت شمارهٔ ۱۲:
توضیحات: تتر مخفف تاتار است و تاتار قومی در ترکمنستان و از طایفه مغول بوده اند.
مخنث هم به کسی گویند که عادت دارد با او لواط شود که نوعی انحراف جنسی است.
حال منظور سعدی از بیت اول این است که اگر یک مغولی خشن یک مخنث پست فطرت را بکشد نباید او کشت، زیرا او کار خوبی کرده است. و منظور از کل داستان این است که اگر مخنث متمولی به گرسنه ای نان دهد نباید آن قبول کرد، زیرا نان او مانند نیم خورد سگ است.
حال با این توضیحات یکبار دیگر داستان را به دقت بخوانید و ببینید استاد سخن چه زیبا گفته است.
محمد باقر انصاری در ۴ ماه قبل، شنبه ۱۸ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۲۱:۴۳ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب اول در سیرت پادشاهان » حکایت شمارهٔ ۴:
در باره حدیث کل مولود یولد علی الفطره، حدیث دیگری هم هست که السعید سعید فی بطن امه و الشقی شقی فی بطن امه، یعنی آدم درستکار در شکم مادر درستکار خلق شده و همینطور گمراه و بدکار. بحث در این مسأله بسیار مفصل است و علما نظرات مختلفی دارند. آنچه مسلم است انسان قابل تعلیم و تربیت است و بر خلاف عقیده مسیحیت که انسان طبعاً گناهکار و بد سرشت است، در اسلام فطرت انسان پاک است و قابل تربیت. و در تاریخ و تجربه نمونه های زیادی وجود دارد. نمونه تاریخی حر ابن یزید ریاحی است که در برابر امام حسین (ع) توبه کرد و بهشتی شد. این مطلب اجمالاً عرض شد تا دوستان در باره آن تحقیق و مطالعه نمایند.
محمد باقر انصاری در ۴ ماه قبل، جمعه ۱۷ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۱۹:۱۶ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب پنجم در عشق و جوانی » حکایت شمارهٔ ۱۷:
حاشیه نویسان به تفصیل در باره زیبائی پسر و علاقه سعدی به او پرداخته اند و اکثر خواسته اند دامن سعدی را از همجنس گرائی پاک کنند. در حالی که مطالب دیگر در داستان است که باید در باره آنها می نوشتند.
مثلاً در مورد سرزمین ختا هیچکس چیزی ننوشته. ختا یا ختن بنقل دهخدا از یاقوت حموی، جغرافی دان اسلامی نوشته است که ولایتی بوده در زیر کاشغر (سین کیانگ کنونی چین) و از بلاد ترکمنستان بوده است، که سفر سعدی از شیراز به آنجا عجیب بوده است!
اما مسأله زیبائی آن پسر، چه اشکال دارد که انسان از چهره زیبائی لذت ببرد، البته بدون ریبه. در حدیث است که ان الله جمیل یحب الجمال. یعنی خدا جمیل و زیبا است و زیبائی را دوست دارد.
محمد باقر انصاری در ۴ ماه قبل، جمعه ۱۷ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۱۷:۳۱ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب اول در سیرت پادشاهان » حکایت شمارهٔ ۳۶:
ضمناً در برخی نسخه های کهن که تصویر آنها در بالا آمده دقت کردم، آهک بجای آهن نوشته شده است. بنا بر این نباید در آن شک کرد
محمد باقر انصاری در ۴ ماه قبل، جمعه ۱۷ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۰۸:۳۲ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب اول در سیرت پادشاهان » حکایت شمارهٔ ۳۶:
ای شکم خیره به نانی بساز درست است چون در متن حکایت دو بار واژه نان بکار رفته و نه تا. ضمناً آهک بجای آهن مناسبتر با خمیر است اما نمیدانیم سعدی کدام را بکار برده.
محمد باقر انصاری در ۱ سال و ۱۱ ماه قبل، شنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۱، ساعت ۲۰:۰۳ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب اول در سیرت پادشاهان » حکایت شمارهٔ ۴:
دوستان از مصرع (با بدان یار گشت همسر نوح) سؤال کرده اند که آیا آن درست است یا (پسر نوح با بدان بنشست)؟ ظاهراً نسخه ها متفاوت است. مصرع اولی مطابق با آیه دهم قرآن، سوره تحریم است و مصرع دوم مضمون آیات متعددی در قرآن است و هر دو از نظر وزن شعر هم مناسب است. اما اینکه سعدی کدام را گفته باید به کهن ترین نسخه گلستان مراجعه کرد.
محمد باقر انصاری در ۲ سال و ۸ ماه قبل، جمعه ۱۵ مرداد ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۳۵ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر اول » بخش ۱۵۴ - به عیادت رفتن کر بر همسایهٔ رنجور خویش:
واژه هیز به معنی مخنث که در بالا آمده با "ح" نیز که در متن شعر آمده درست است و به همین معنی است. (لغت نامه دهخدا).
محمد باقر انصاری در ۲ سال و ۸ ماه قبل، پنجشنبه ۲۴ تیر ۱۴۰۰، ساعت ۱۸:۳۷ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر اول » بخش ۱۶۴ - خدو انداختن خصم در روی امیر المؤمنین علی کرم الله وجهه و انداختن امیرالمؤمنین علی شمشیر از دست:
مولوی در این ابیات برای حضرت علی (ع) سنگ تمام گذاشته. دختر من هم عاطفه یک تک بیتی در باره آن حضرت سرود که من ادامه آن را سرودم:
آنان که علی را خدا پندارند کفرش به کنار، عجب خدائی دارند
نام علی وصف خدای متعال او را که بود صفات جلال و جمال
او بنده حق بوَد و جلوه یار نورخدا، قلب عالم کون و مکان
حب علی همان حب الله است تربیت یافته دامن رسول الله است
علم نبی، بابش حیدر کرار است فضل علی چشمه جوشان یم قهار است
صهر پیامبر، باب حسنین است میراث نبوت، امام ثقلین است.
محمد باقر انصاری در ۲ سال و ۸ ماه قبل، پنجشنبه ۲۴ تیر ۱۴۰۰، ساعت ۱۷:۱۵ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب سوم در فضیلت قناعت » حکایت شمارهٔ ۴:
در باب هشتم گلستان سعدی چنین آمده است:
گر جور شکم نیستی، هیچ مرغ در دام صیاد نیوفتادی بلکه صیاد خود دام ننهادی.حکیمان دیر دیر خورند و عابدان نیم سیر و زاهدان سد رمق و جوانان تا طبق برگیرند و پیران تا عرق بکنند، اما قلندران چندان که در معده جای نفس نماند و بر سفره روزی کس.
محمد باقر انصاری در ۲ سال و ۸ ماه قبل، پنجشنبه ۲۴ تیر ۱۴۰۰، ساعت ۱۶:۵۷ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب هشتم در آداب صحبت » حکمت شمارهٔ ۴۷:
در باب سوم گلستان سعدی داستان آموزنده ای آمده که مناسب با این جمله حکیمانه است و آن به قرار زیر است:
یکی از ملوک عجم طبیبی حاذق به خدمت مصطفی صلی الله علیه و سلم فرستاد.
سالی در دیار عرب بود و کسی تجربه پیش او نیاورد و معالجه از وی در نخواست.
پیش پیغمبر آمد و گله کرد که: مر این بنده را برای معالجت اصحاب فرستاده‌اند و در این مدّت کسی التفاتی نکرد تا خدمتی که بر بنده معین است به جای آورد.
رسول علیه السلام گفت: این طایفه را طریقتی است که تا اشتها غالب نشود، نخورند و هنوز اشتها باقی بود که دست از طعام بدارند.
حکیم گفت: این است موجب تندرستی.
زمین ببوسید و برفت.
محمد باقر انصاری در ۳ سال و ۸ ماه قبل، چهارشنبه ۱۵ مرداد ۱۳۹۹، ساعت ۰۸:۱۱ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۷۸:
سلحدار در بیت اول بمعنی سلاح دار است یعنی کسی که اسلحه در اختیار دارد.
با الهام از بیت اول چند بیت ذیل را سرودم:
ای دل غافل ز اسرار اله
رو به سوی او کن هر صبح و پگاه
جستجو کن راه او بهر کمال
دور کن خویش را از مال و منال
عمر تو رو به پایان است ای کبیر
کن تو فکری بهر قیامت ای شهیر
تا توانی راه تقوی پیش گیر
تا شود دل ز نور حق منیر
محمد باقر انصاری در ۳ سال و ۸ ماه قبل، چهارشنبه ۱۵ مرداد ۱۳۹۹، ساعت ۰۷:۴۹ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب چهارم در فواید خاموشی » حکایت شمارهٔ ۱۴:
ادامه حاشیه قبل:
ضمناً یک بیت نا قابل در ادامه بیت سعدی شیرین سخن سرودم:
پس چه به ز تو سکوت و خاموشی!
تا شود حفظ رونق مسلمانی
محمد باقر انصاری در ۴ سال و ۶ ماه قبل، جمعه ۵ مهر ۱۳۹۸، ساعت ۱۹:۵۷ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب سوم در فضیلت قناعت » حکایت شمارهٔ ۱۸:
این داستان مضمون حدیثی است که می گوید: در امور معنوی مانند دانش و ایمان و... به بالاتر از خود نگاه کنید و در امور مادی به کمتر از خود. این موجب خواهد شد که در امور معنوی خود را به او برسانی و در امور مادی سپاس خدای بجا آوری.
" فی الحیاة انظر لمن اقل منک مالا او صحة تحمد الله. و انظر لمن اعلی منک فی الدین و حاول ان تکون مثله"
محمد باقر انصاری در ۴ سال و ۶ ماه قبل، چهارشنبه ۳ مهر ۱۳۹۸، ساعت ۲۰:۱۹ دربارهٔ شیخ بهایی » نان و حلوا » بخش ۱۳ - علی سبیل التمثیل:
اشعار طنز أمیزی است که می خواهد این معنی را الهام کند که برخی از مردم هرگونه گناهی را در حد افراط انجام می دهند و کار خیر هم انجام می دهند به امید این که ثوابی ببرند. در حالی که کار نیک با ارتکاب گناه هیچ فائده ای نخواهد داشت. داستان مردی که انار می دزدید و آن را صدقه می داد. که امام صادق (ع) آیه شریفه انما یتقبل الله من المتقین (سوره مائده، آیه 27) را در مورد او تلاوت فرمود. یعنی خداوند از پرهیز کاران می پذیرد.
در اینجا با توجه به حاشیه آقای مرداویج که نوشته اند این اشعار توهین به همسر پیامبر اسلام است عرض می کنیم که اشعار هیچ ربطی به همسر پیامبر ندارد. زیرا در مصرع ابتدائی بیوه زنی از شهر هری را آورده که ظاهراً شهر هری، هرات افغانستان است که هری رود از کنار آن می گذرد. بنا براین نباید اذهان را منحرف کرد.
محمد باقر انصاری در ۴ سال و ۷ ماه قبل، پنجشنبه ۱۴ شهریور ۱۳۹۸، ساعت ۱۷:۵۶ دربارهٔ پروین اعتصامی » دیوان اشعار » مثنویات، تمثیلات و مقطعات » شمارهٔ ۱۳۹ - لطف حق:
به نام خدای مدیر و مدبر
در کتاب "بدائع الزهور فی وقائع الدهور" تألیف محمد ابن احمد ابن ادریس حنفی آمده است که فرعون را دختری بود مبتلی به بیماری پیسی که پزشکان از معالجه او در مانده بودند. پزشکی طبابت کرده بود که.برای درمان او باید هر روز بدن خود را در آب رود نیل شستشو دهد.
فرعون دستور داده بود شقه ای از رود نیل را بدرون کاخ آورده و حوضچه ای درست کرده بودند تا شستشوی روزانه برای دختر آسان باشد.
روزی دختر دید صندوقچه ای را آب با خود آورد. آن را از آب گرفت و باز کرد دید نوزادی در آن است. وقتی او را لمس کرد تا بیرون آرود ناگهان بیماری پوستی او شفا یافت! فوراً طفل را به مادر خود آسیه نشان داد. آسیه او را نزد فرعون برد. و گفت این طفل را از آب گرفته برای خود نگاه داریم. فرعون گفت : ممکن است این همان دشمن من با شد. آسیه گفت اگر دشمنت بود می توانی أو را به قتل برسانی.
فقالت قرة عین لی و لک، لا تقتلوه. عسی ان ینفعنا او نتخذه ولداً (قرآن مجید: سوره قصص، آیه 9)
محمد باقر انصاری در ۵ سال و ۳ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ دی ۱۳۹۷، ساعت ۲۱:۰۷ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب هفتم در تأثیر تربیت » جدال سعدی با مدعی در بیان توانگری و درویشی:
در پاراگراف: شنیدم که درویشی را با حدثی بر خبثی بگرفتند ........ مصرع اول شعر نیامده است که چنین است:
دلی که حور بهشتی ربود و یغما کرد. کی التفات کند. ....
محمد باقر انصاری در ۵ سال و ۳ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ دی ۱۳۹۷، ساعت ۲۰:۵۰ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب هفتم در تأثیر تربیت » جدال سعدی با مدعی در بیان توانگری و درویشی:
اشعار اغلاط تایپی دارد. خوبست اصلاح شود. فی المثل شعر:
گر بی هنر به مال کند کبر بر حکیم .... وگر گاو عنبر است. که (گرگا)
نوشته شده است.
محمد باقر انصاری در ۶ سال و ۸ ماه قبل، دوشنبه ۳۰ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۲۰:۴۹ دربارهٔ پروین اعتصامی » دیوان اشعار » مثنویات، تمثیلات و مقطعات » شمارهٔ ۱۵۵ - نکوهش بیجا:
از نظر اخلاق اسلامی عیبجوئی نکوهیده است اما عیب نمایی پسندیده است که گفته اند " المؤمن مرآة المؤمن " یعنی مسلمان آئینه مسلمان است که باید عیوب او را نمایان سازد. البته او هم باید از این عیب نمایی خرسند باشد و در صدد رفع آن بر آید.