گنجور » سعدی » دیوان اشعار » رباعیات

۷ در ‫۷ سال و ۱۰ ماه قبل، جمعه ۱۵ بهمن ۱۳۹۵، ساعت ۱۲:۱۷ نوشته:

بس زیبا
گل در مصرع نخست گل سرخ
دهخدا:
نرگس ار واژه یونانی نرکسیس
نرکیس(پهلوی)
گلی سفید، کوچک، و خوش‌بو با کاسه‌ای در وسط و برگ‌های سبز و دراز
نرگس در مصرع دوم،نرگس مسکین هست که همه گلهای آن سفید است و اینجا یعنی چشم سفیدی
بنفشه=ونفشک،ونوش،ویولت
گل بهاری به رنگ کبود چون روی به زیر دارد نشان شرمندگی است.
تا کی آخر چو بنفشه سر غفلت در پیش
حیف باشد که تو در خوابی و نرگس بیدار
سعدی
بنفشه وار نشستن چه سود سر در پیش
دریغ بیهده خوردن بدان دو نرگس مست
سعدی
من چون بنفشه بر سر زانونهاده سر
زانو بنفشه رنگ تر از لب هزار بار
خاقانی

reply flag link

پریشان روزگار در ‫۷ سال و ۱۰ ماه قبل، جمعه ۱۵ بهمن ۱۳۹۵، ساعت ۱۶:۳۷ نوشته:

جناب 7
چه میفرمایید اگر نرکسیس یونانی را گرفته از نرگس فارسی بدانیم و ویولت را از بنفشه؟
سر در گریبانی بنفشه گویا هم نشان سوگواری است.

reply flag link

۷ در ‫۷ سال و ۱۰ ماه قبل، جمعه ۱۵ بهمن ۱۳۹۵، ساعت ۱۹:۲۱ نوشته:

من هم گمانم بر این بود که از فارسی به یونانی رفته ولی دهخدا بر این است که نرگس فارسی ریشه در نرکسیس یونانی دارد.درباره ویولت هم نمیدانم و کار یک سخنور ریشه شناس است که شناسایی کند.

reply flag link

۷ در ‫۷ سال و ۱۰ ماه قبل، جمعه ۱۵ بهمن ۱۳۹۵، ساعت ۱۹:۳۳ نوشته:

همه چیز درباره بنفشه:
پیوند به وبگاه بیرونی
پیوند به وبگاه بیرونی
با اینکه نماد شرم هست ولی بیشتر انگار لات سبیل کلفت هست یا شیر دریایی.یک کارتونی بود به نام تنسی تاکسیدو و چاملی که این بنفشه بی شباهت به چاملی نیست.هاها

reply flag link

بابک چندم در ‫۷ سال و ۱۰ ماه قبل، جمعه ۱۵ بهمن ۱۳۹۵، ساعت ۱۹:۵۶ نوشته:

دوستان،
محل اولیه رویش نرگس را ندانم که کجا بوده، (دکتر ترابی گرامی که قدمشان خوش باد متخصص در این رشته اند وگر راهنمایی بفرمایند سپاسی بیکران نثارشان خواهد بود)
ویکی پیدیا نیز گوید که اگرچه که این مبدا ناشناخته است ولی آیبریا یا اسپانیا از اولین سرزمینهایی است که این گیاه در آنجا روییده و باور بر آنکه نمونه های آسیایی یا narcissus orientalia به قاره ما از اروپا معرفی شده...
در مورد نام که از کجا آمده نیز گویا شکی است که شاید مبدا آن افسانه ای یونانی باشد پیرامون جوانی nārkissos )narcissus) نام در افسانه های یونانی که عکس خود را در آب دید و چنان ناخودآگاه عاشق و شیفته خود گشت که سپس خود را کشت...
واژگانی چون مخدر (narcotic) و خود شیفته (narcissist) از لاتین آمده اند که از یونانی گرفته شده...
باری،
نامهایی با منشاء تماماً ایرانی داریم که هلنیک شده و رنگ و روی یونانی گرفته اند، مانند:
اُرُدِس (Orodes) که در ایران به اُرُد (نام برخی شاهان اشکانی) تبدیل شده، و اُردیبهشت نمونه ایی از آنست. چرخش این واژه در ایران بدینگونه بوده:
اُرد از آرتٓه (arta) آمده که خود از آرتا (Ārta) برخاسته و ریشه آن احتمالاً از rta که در اوستا اَشَه (aśa) آمده و گمانی که ممکن است این "ش" را اوستا زبانان "رِت" تلفظ می کرده اند...
و اردیبِهِشت که بوده آرتٓه وٓهیشت بر آمده از آرتا وٓهیشتا و....
و یا بٓغداتیس بر آمده از بٓغا داتٓه خود آمده از باگا داتا (نامی بسیار کهن و بسیاری بعدها نام یکی از پادشاهان پِرسیس در جنوب غربی ایران پس از سلوکیان) به معنای بغا یا باگا (خدا، پایدار و ابدی که بقا در فارسی از آن آید) و داتا (دادٓه ). یعنی خداداد..جالب نیست که بغداد نام پایتخت تازه تاسیس خلفای عرب/اسلامی واژه ای کهن از زبان و فرهنگ و ادیان ایرانیست؟
در باره انار چه می پندارید؟ گو اینکه سرزمین اصلی رویش آنرا ایران زمین
دانسته اند، آیا خود واژه ربطی به انیرانی دارد؟

reply flag link

بابک چندم در ‫۷ سال و ۱۰ ماه قبل، جمعه ۱۵ بهمن ۱۳۹۵، ساعت ۲۰:۰۲ نوشته:

در زمان خلاصی از حبس آنچه را که آ تایپ کردم لطفاً اَ a بخوانید به غیر از آ ā در آرتا.

reply flag link

دکتر ترابی در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، جمعه ۲۲ بهمن ۱۳۹۵، ساعت ۰۰:۴۸ نوشته:

گرامی بابکی دیگر
شرمنده می فرمایید، من هنوز از جامه دانشجویی بدر نیامده از آموختن نیاسوده ام
دلم اما برای دریاچه نرگس ( تشت و نه طشت و طشک ) و جزیره نرگس ( اگر از آسیب سدبندان جان بدر برده باشند)در شمال بختگان در غرب نیریز
تنگ می شود همان گونه که دلتنگ دشت زنبک ( زنبق) در ریگ قهستان و دشت ریواس در شهر بابک ام ( بابک یکم!)
باری نرگس در پهلوی به تفاوت نرگس و نرگیس آمده است.
نرکیسوس یونانی گویا ریشه در زبان آژه ای ها داشته است که در جنوب و باختر ترکیه امروز می زیسته اند
( یکی از سه گروه مردم یونانستان، شاید هم آنان که فریدون پسر مهتر را بر شان پادشا کرد؟) ازین رو دور نمی نماید که ریشه ایرانی ذاسته باشد.
ارتباط نارکیسوس با ' نارک " و کهن تر " نرک " به مانای کرخ، مخدر، مورد گفتگوست
نرگس تک لپه ای هم خانواده با زنبک و سوسن الکالوییدهایی از برای تخدیر ندارد ، مگر که خواجه بوعلی بوی سوسن سپید را در جایی یافته است که تنها دانشمندی چون او می توانسته است
و سر انجام واژه ای که غربیان ،( افزون بر آنچه بابک آورده و...،)،از ما گرفته بسیار به آن عمل میکنند واژه " ربودن " است ! روبار rubare
و ببخشایید که پر گفتم بی که گزیده

reply flag link

دکتر ترابی در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، جمعه ۲۲ بهمن ۱۳۹۵، ساعت ۰۲:۰۷ نوشته:

پی نوشت،
همزه " انار " به گمان همانند همزه های اشتر ، اشکم و اشکستن باشد.
( آنکه سوگند خورم جز به سر او نخورم
وآنکه سوگند من و توبه ام اشکست کجاست)
و گواهانی چند :

" ناردانه " ناردان " ، " نارنجک " و سخن استاد سخن:
جماعتی که ندانند حظ روحانی
تفاوتی که میان دواب و انسان است
گمان برند که در باغ عشق سعدی را
نظر به سیب زنخدان و " نار " پستان است
و با پوزش

reply flag link

بابک چندم در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، یکشنبه ۱ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۱۹:۴۶ نوشته:

دکتر ترابی گرامی،
خوش باز گشتید و تو گویی با خود گلستانی به ارمغان آوردید...
نام شهر بابک به گمانم به عهد ساسانی رسد و پاپک پدر ساسان و نیای اردشیر، و اگر حافظه خطا نکند یک سرو چهار-پنج هزار ساله را نیز در خود دارد؟
باری،
نار به معنای آتشین، دوزخ، دوزخین نیز آمده و در زبان کَشمیریان برابر حرارت... و چون انار را می شکافیم دانه های قرمز گواهی از آتشین بودن را دهند.
اگر گمان من اشتباه نباشد این واژه بسیار کهن است و ایرانی/آریایی و شاید هم این طوایف تازه سرازیر شده به این سرزمینها آنرا از ساکنین کهنتر گرفته.... و اَ (a) در ابتدای آن همانی است که مرتا(ی) اوستا و مریتا در ودا (Mrta,Mrita,مرگ) را مخالف می سازد به امرتا و امریتا (Amrta,Amrita, بی مرگ، جاودان) و همتایانش در انگلیسی un در لاتین i یونانی an...آنچنانکه immortal لاتین نیز بر همان اساس شکل گرفته... و ارثی که هر کدام از نیای مشترک گرفته اند، اوستا و ودا چند سده پیشتر از جدایی نیاکانشان ...و این دیگران هزاره و یا دو هزاره ای پیشتر از آن و از نیایی کهنتر..
حاصل آنکه بار معنایی می شود ضد حرارت، ضد گرما، مخالف آتشین... و اشاره به طبع خنک و سردی این میوه...
این اَ کهن در زبانهای میانی ایران گاه تبدیل شده به "ان " مانای همان انیران و انیرانی...
حال چرا تلفظ آ (ā) کهنتر از اَ ( a) در برخی از واژگان است را انشا... در فرصتی دیگر عرض خواهم کرد.
سرتان شاد

reply flag link

دکتر ترابی در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، چهارشنبه ۴ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۰۲:۵۱ نوشته:

دوست نادیده بابک گرامی
سپاس و درود فراوان، از تیز بینی و مو شکافی سرکار در یافتن ریشه واژگان، بهره ها برده به گفته دانشی مرد کم پیدا دکتر کیخا " خرمیها " کرده ام.
شهر بابک بی گمان نام از پدر اردشیر گرفته است،
سروهای کهن دارد در شارسان و همسایگی ، در شرق سروی کهن که نادر افشارو خواجه قاجار در سایه اش خستگی لشگرکشی از تن به در کرده اند و در باختر
در ابرکوه سروی هزاران ساله،
که من خود در سایه تاریخی اش از گرد راه کفه ابرقو لختی آسوده ام.
نا ر می گویند عربی است ، ار چه مانندگی آن با سرخی انار
کفه پارسی بودنش را سنگین تر مینماید ( انارهای شیرین بم اما، سبز فامند سر شار از دانه های شبنم) و ای بسا چون برخی دیگر یاران چون خراج، جزیه و وزیر و.... گریزی به دشت سواران زده باز گشته باشد.
تندرست و شادکام بوید0

reply flag link

دکتر ترابی در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، چهارشنبه ۴ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۰۳:۳۲ نوشته:

پی نوشت
در شهر بابک روستایی است به نام "آذرباغ "و ویرانه آنشگاه مانندی که" آذربغ " خوانده میشود
نیای اردشیر ، ساسان گویا موبد آتشکده آذر فرنبغ بوده است. شگفتا که پژوهشگران و باستان شناسان جای این آتشکده را جنوب فارس در لارستان گمانه زنی کرده اند!؟
دو دیگر شناخت ریشه واژگان ریشه شناسی را
آشوری عزیز " بن واژه ،بنواژ شناسی " خوانده است با بخش نخست آن هم رایم مگر که شناسی را بر نمی تابم چرا
نمی گوییم شناخت، روان شناخت، زمین شناخت
نبواژ شناخت
من چند سال پیش در همین زمینه نامه ای به فرهنگستان نوشتم با برخی دیگر پیشنهادها و گلایه از
رها کردن برخی بر ساخته های فرهنگستان اول چون شهربانی با آن با ر دوستانه و نهادن نیروی انتظامی
به جای آن، پاسخی نگرفتم و انتظار هم نداشتم اما خوشحالم که از آن پس شناخت را به جای شناسی
جسته گریخته اینجا و آنجا می بینم و می خوانم
ببخشایید.

reply flag link

مهری در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، چهارشنبه ۴ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۰۴:۱۸ نوشته:

جناب دکتر ترانی گرامی
چندی پیش یادی از این شاگرد قدیم خود کردید
درین گفتگوی شما با دوستان فرهیخته ، من نیز سرمست شدم ، { خرمی کردم }
حال که صحبت از نرگس و بنفشه و ،،،، رفت به یاد دوست عزیزم ”مرسده “ چند بیتی از غزلی را که برایم مدتی پیش فرستاده بود می آورم
نرگس به حیرت آمد ، با چشم پر خمار
قمری ترانه خوان شد ، دروصف روی یار
از شوق کی شناسد ، سر را ز پا سمن
رقص بنفشه بنگر ، وه وه چه بی قرار
آلاله سرنگون شد ، چهرش به سان خون
دشتی به خون کشیده ، هر روزه صد هزار
افسانه خواند سرو ، در گوش گل پگاه
منزل مبارک است ، بر گیسوی نگار
شاخه گلی گرفت ، دامان مهوشی
زیور نشسته اکنون ، بر زلف تابدار
دوشم به نغمه خواند ، هاتف به گوش جان
اینک بهار و عشق ، بس عیش پایدار
به قول شما
مانا بوید

reply flag link

دکتر ترابی در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، چهارشنبه ۴ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۰۶:۱۱ نوشته:

پی نوشتی دیگر

' ای بسا با برخی دیگر یاران چون خراج و جزیه و وزیر ......گریزی به دشت سواران زده ، باز گشته باشند."

reply flag link

دکتر ترابی در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۰۴:۳۹ نوشته:

بابک گرامی،
دوستی باریک بین که گه گاه پراکنده گویی های مرا از سر مهر می خواند می گوید:
" فلانی نارنجک مصغر نارنج است و تو آنرا به نار و انار چسبانده ای؟؟"
درست می گوید ، نارنجک باید نارنجی کوچک باشد
اما رزم افزاری که نارنجک خوانده می شود به نارنج
نمی ماند !
به انار می ماند دیده ا،م و پرماسیده بی آنکه به کار برده باشم، از برون و درون چون می پکد، می ترکد
به گمان نارینک ( نار+ین +ک ) بوده است ، نارنجک خوانده و نوشته شده است
چنانکه " آینه + ک " آینک ،که عینک خوانده می شود
و می گویند مصغر عین است و شگفتا بزرگتر از عین!!

زند گیتان دراز و روزگار بکام

reply flag link

مهناز ، س در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۰۵:۱۵ نوشته:

در تأیید حاشیه ی جناب ترابی
در بسیاری زبانهای اروپایی نارنجک ، هم ریشه با انار است
در زبانهای انگلیسی ،فرانسه ، سوثدی نارنجک و انار هم ریشه هستند ، نمی دانم ولی گویا در زبان اسپانیایی هم همینطور است
granatäpple , granade, pomegranate
مانا بوید

reply flag link

نادر.. در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۱۷:۴۹ نوشته:

درود بر عزیزان
حاشیه های جذاب و شیرین دوستان به نارنجک رسید و منِ شکمو را ناخودآگاه یاد نان خامه ای مورد علاقه ام انداخت؛ جالب است بدانید در شهر مشهد - که چند سالی در آن اقامت داشته ام- نان خامه ای را "نارنجک" نام نهاده اند..

reply flag link

دکتر ترابی در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۱۸:۳۱ نوشته:

مهناز گرامی
در ایتالیایی نیز چنین است granata و همه ره به
pomegranate و pomum granatum لاتین می برند ، به مانای سیب پر از دانه پر از grain.
و دورود بر فرهنگ ریشه شناخت

reply flag link

دکتر ترابی در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۱۸:۳۲ نوشته:

ببخشایید ، تنها درود و نه 2 رود

reply flag link

nabavar در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۱۸:۳۴ نوشته:

granadier
دیکشنری انگلیسی به فارسی
[گیاه شناسی]: انار ، درخت انار ، نارنجک انداز
،،
نار » نارین » + ک » نارینَک » نارنجک

reply flag link

دکتر ترابی در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۱۸:۴۳ نوشته:

نادر گرامی،
دوست شکمباره ای دارم که برنج و خورشت را ( خلاف سپارش مهناز) جداگانه می خورد ، خرمی می کند و می گوید :
من نه آنم که گل روی برنج گیلان
با گل قیمه بپوشم که گناهی است بزرگ
فی البداهه بود.

reply flag link

مهناز ، س در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۲۱:۳۷ نوشته:

گرامی دکتر ترابی
نار را به مانای آتش می دانیم ، گمان نمی کنید ” اَ “ قبل از آن ” اَنار“ به نفی آتش گواه نیست ؟
مانند آتشین ؟
سپاسگزارم

reply flag link

مهناز ، س در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۲۳:۵۳ نوشته:

ببخشائید
به نفی آتش گواه است ؟

reply flag link

۷ در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، چهارشنبه ۱۱ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۰۲:۴۹ نوشته:

به نظر من نارنجک در اصل نارجک بوده است
نار+جک
جک،زک،ژک از جا در رفتن،یهویی کنده شدن با خشم و یا ترس،رمیدن
ژکیدن /žakidan
در لهجه های جنوبی جکستن jekestan ، jekesten

reply flag link

دکتر ترابی در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، چهارشنبه ۱۱ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۰۳:۵۶ نوشته:

مهناز گرامی
بسیار جستجو کردم ، در معین ،پهلوی ، لغت فرس ، واژه نامک و فرهنگ عربی به فارسی لاروس، نار پارسی همه جا انار بود (و واحد وزن در سپاهان )و نار تازی آتش
جبل النار آتشفشان، نار الحرب آتش جنگ و بیتی یافتم از زندانی یمکان؛
از سر شمشیر و از نوک قلم زاید هنر
ای برادر، همچو نور از نار و نار از نارون
هماره بهاری بوید

reply flag link

دکتر ترابی در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، چهارشنبه ۱۱ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۰۴:۰۵ نوشته:

7 گرامی ،
جکیدن به مانای از جای پریدن، جستن ( و هم ور جکیدن ، بر جکیدن به کس یا کسان پیله کردن) و بن
جک
نار عربی؟ + جکنده = نار جکنده ، نارجک ، نارنجک
دور نمی نماید.

reply flag link

بابک چندم در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، چهارشنبه ۱۱ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۰۴:۰۶ نوشته:

دکتر ترابی و دیگر دوستان گرامی،
درودی دیگر،
در ابتدا یک پوزش و یک پرسش:
پوزش از بابت آنکه پاپک را به جای پور ساسان پدر او آوردم...
و پرسش آنکه: آیا در جنوب ایران درختان نارگیل داریم؟
اما،
پس از هخامنشیان در جنوب ایران سلسله پادشاهانی بودند که غربیان آنانرا پرسیس (Persis) نام داده اند و یادم نیست که کسروی چه نامی بر آنان نهاده بود...اینان از خوزستان تا انشان در قلمروشان بود و تحت سلطه سلوکیان و سپس پارتها بودند و تاریخی از آنان به جای نمانده جز تعدادی سکه که چندی از آنان نام پادشاه را به خط یونانی بر خود دارند مانند بَغ کَرت، بَغ داد، واد فَرداد...و در پشت این سکه ها آتشگاه زرتشتی نمایان است، و گمانه آنکه ساسان و پاپک آخرین این پادشاهان بودند و والیان معبد آناهیتا در استخر...
باری،
هیچ بعید نیست و محتملاً توضیح شما در خصوص نارنجک درست و کامل است...
چینیان از دیرباز با فشفشه و ترقه و آتشبازی آشنا بوده و آنها را در جشنهایشان به کار می گرفتند، و چنگیز پس از فتح چین از این ابزار در جنگ با سلطان محمد خوارزمشاه ( و دیگر جنگها) برای ایجاد خوف و وحشت استفاده کرد ولی نه از بابت تخریب و... چرا که در آنزمان این ابزار هنوز توان کاربری را که بعدها پیدا کردند نداشتند.
به احتمال زیاد اروپاییان آنرا از او گرفته و نام این پدیده نیز یا در ایران بدینگونه در آمده و یا در چین و آسیای مرکزی نیز چنین باری را دارا بوده...
اما 7 گرامی اگر اینچنین است که شما آوردی، آنگاه این "ن" میانی سر و کله اش از کجا پیدا شد؟
شاید هم نارانَگ ( نارانَه +گ) و یا نارانک (نارانَه+ک) بوده ؟

reply flag link

۷ در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، چهارشنبه ۱۱ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۰۵:۱۱ نوشته:

درود
باید پیشینه پیدا شدن و ورود نارنجک به ایران بررسی شود.
به گمان من از راه جنوب وارد ایران شده است و از نارجک جنوبی به نارنجک تهرانی تبدیل شده است.
این تنها یک گمانه است که البته میتواند درست یا نادرست باشد تا زمانی که نتیجه درست آشکار شود.
انار(نار)+جک=نارجک>نارنجک

reply flag link

بابک چندم در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، چهارشنبه ۱۱ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۱۷:۰۳ نوشته:

اما آ (ā) چگونه اَ (a) شد؟
طایفه های آریایی و ایرانی خط و نوشتن را دارا نبودند و اینرا از ساکنین جنوب غرب ایران (ایلامیان/عیلامیان )و همچنین از بین النهرینیان گرفتند، و پیشتر از آن ودا در هند و اوستا در ایران بزرگ برای حدود هزار سال سینه به سینه نقل می شدند تا در حدود زمان هخامنشیان و شاید هم مادها به نگارش در آمدند...
زبان ودایی در قرون پنج و شش پیش از میلاد توسط پانینی سر و سامان داده شد و دستور زبان برایش ساخته شد و تبدیل شد به زبان سانسکریت (ترتیب یافته، نظام گرفته)... و اوستای کهن (گاتها و پاره ای از یشتها) و همچنین اوستای جوانتر نیز در همان اوان به نگارش درآمدند و البته تحت تاثیر زبانهای بین النهرینی و الفبای آنان... زبان دیگری که آریایی است و کهنترین نمونه های نوشته شده از زبان آریاییان از آن به جای مانده زبان هیتایتها است در بغازکوی ترکیه که در حدود 1600-1500 پیش از میلاد
به خط آشوری به نگارش درآمده.
مقایسه برخی از واژه ها در این نگارشهای کهنتر با نمونه های نوینتر مانند پارسی کهن هخامنشی و اوستای نوشته شده در زمان هخامنشی(ویا مادها) نشان می دهد که بسیاری از واژگان این چرخش را از آ (ā) به اَ (a) داشته اند، مانند :
-آرتا که شده اَرتَه (پارسی کهن) : آرتاویل به اَرتَه ویل، و بعد اردَبیل
-کاوی در ودا و گاتها که در ایران شده کَوی:بعدها کَواد ساسانی که شده قُباد، و کاوی اوستا که در شاهنامه آمده "کی"، حال آنکه "کاوه" نیز در همانجا آمده...
-وارونا که در ایران نوشته شده وارونَه: این ایزد کهن آریایی و ایزد آبها (āpās) که در نوشتار ایرانی آمده (اَپَس apas، آبها) که مفرد آن نیز آمده اَپَه (apa، آب)،...حال ما در فارسی می گوییم آب (āb) و نه اَب (ab) ضمن آنکه باران، و بارون آمده از این واژه در فارسی را در گویش اورامانی نیز گویا واران می خوانند..
-کاما که در ایران شده کامَه و بعد کام
-کاوی هااوسروا که در ایران چرخیده به کَوی هئوسرَوَه (هااوسروا، هَئوسرَوَه = خسرو) و بعدها کی خُسرو...
ادامه دارد...

reply flag link

بابک چندم در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، چهارشنبه ۱۱ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۱۷:۱۴ نوشته:

در ادامه:
چرخشی دیگر از "ک" به "خ" است که این نیز به گمان من از تاثیر زبان آشوریست(اگر زبان آسوریان را شنیده باشید مانند عبری مملو از "خ" است)
-کَشاترا (قلمرو) و کشاتریا (پادشاه) در ایران شده خَشاترا بعد خَشَترَه، و خشاتریا و بعد خَشَتریه...
(آیا خُسرو از این واژه آمده ؟و همچنین کَسرا؟ و آنکه بابت یک "ی" نوشتاری یعنی "کسری" را آمده از عربی می دانند!...)
ولی کَشوَر (کِشوَر فارسی) بی گمان از اینجا ریشه گرفته...
-هوَخشَتَرَیه را هیچ خواننده ایرانی گمان نمی برد که واژه ای ایرانیست چه رسد به پادشاهی ایرانی (ماد) یعنی که هیچ سنخیتی با زبانهایی که ما می شناسیم ندارد...ولی هووا کشاتریا (هووَه=هووا= خوب+ کشاتریا =خشاتریا=پادشاه) بی گمان از زبان آریایست...
-آرتا کَشاتریا (Ārtā,قانون و نظم کیهانی+ Kshātriyā=پادشاه) که در ایران شده اَرتَه خَشَتریه =اَرتَخشیریعنی پادشاهی که ارته یا آرتا با اوست که این می باید پیش درآمد همان فره ایزدی باشد...
( دوستی هندی می گفت که این ک را هندیان صامت می دانند یعنی "شاتریا" و این به شاه بسیار نزدیک است)اگر این "خ" نیز در گویش هخامنشیان ساکت بوده آنزمان جهش از اَرتَخشیر به ارتَشیر و بعد اردشیر را می نوان دریافت.
(اَرتَه هخامنشی Arta, در ودا Ārtā آمده به معنی دارایی و ثروت، ولی rtā در ودا و aśa در اوستا و همین ارته Arta هخامنشی را قانون و نظم کیهانی دانسته اند)...
بسیاری از واژگان در گویشهای مختلف ایرانی سرپا مانده اند، ولی نشانی از آنان در نوشته ها نیست...و فراموش نکنیم که زبان برای ما در درجه اول گفتاری بوده تا نوشتاری...
در آخر،
در باب واژه هایی که ریشه آنانرا از عربی دانسته اند:
-واژه ای در کتیبه داریوش آمده و آن کَوفَه یا کَئوفَه (kaufa) است که آنرا برابر کوه دانسته اند، آیا ما آنرا از بین النهرینیان گرفتیم و یا آنان از ما که شهر عراقی را آنچنان خوانده اند؟
(کاپادوکیه ساتراپی هخامنشی را که در پارسی کهن katpatuka آمده ، به گمانی ریشه گرفته از katpa آسوری به معنای کنار، پهلو...و به گمانی دیگر آمده از katta در زبان هیتایت به معنای زمین پست، دشت...)
-عاطل (و باطل) را پیشتر در حاشیه ای توضیح دادم که نزدیکتر به آتالا (Atala) نام یکی از هفت دوزخ آریاییان هند می نماید، تا آمده از عطل عربی...
- ورطه را آمده از ورطة عرب دانند، حال در ودایی سرزمین آریاییان در هند (1600-1500 پیش از میلاد) آریا وارتا /آریا ورته آمده... و نام ارمنی وارتان...و در پارسی کهن اَرتَه وَرتیه (Artavartya) نام یک شخص...
7 جان،
روضه رضوان برایت سر دادم که مواد منفجره را مغولان از چین آوردند، آنزمان شما می فرمایی نارنجک جنوبی! از جنوب به تهران آمده! و شده نارنجک تهرانی!
تو را به خدا فکری به حال کل ما کن...

reply flag link

نادر.. در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، چهارشنبه ۱۱ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۱۷:۲۲ نوشته:

دکتر ترابی عزیزم
ماجرا و شعر فی البداهه تان، همگی خوشمزه بود!
چسبید ..

reply flag link

۷ در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، چهارشنبه ۱۱ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۱۹:۳۳ نوشته:

ببخشید اگر سرخوشی عالیجناب خراب شد ولی در متل شیرین شما که از روضه رضوان کم نداشت چیزی درباره ریشه واژه نارنجک رویت نگردید.
غوطه(غوته)و غوص و ورطه (ورته) که در فارسی بودن آنها شکی نیست درست مانند فوطه(فوته)
و اما کاف فارسی است و عربی شده آن کهف که در قرآن هم داستان اصحاب کهف مشهور است.
در ضمن برخی بر این باورند که قف در قفقاز هم همان کاف است و قاز آن هم کازه یعنی خانه که معنی آن کوهخانه میباشد و خانه کوه که مرغ قاف در آن خانه کرده بود و دهخدا آن را کافکوه میداند یعنی کوه قاف
بعید نیست که مغازه فرانسوی و کازه فارسی از یک ریشه باشند.

reply flag link

مهناز ، س در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، پنجشنبه ۱۲ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۰۰:۲۹ نوشته:

گرامی دکتر ترابی
ببخشائید اشتباه کردم ، گمان کردم ایرانیان نار را گرفته اند و { اَ } به آن اضافه کرده اند
ممنونم از تذکر شما گرامی
مانا باشید

reply flag link

مهناز ، س در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، پنجشنبه ۱۲ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۰۲:۴۱ نوشته:

گرامی دکتر ترابی
فی البداهه ای زیبا ست:
من نه آنم که گل روی برنج گیلان
با گل قیمه بپوشم که گناهی است بزرگ
ولی
قیمه از گوشه ی چشمش گهری ریخت که هان
در قیاس من و گل وه چه گناهی ست بزرگ
عهد و پیمان من و تحفه ی گیلان ابدی ست
که جدا کردن این دوست گناهی ست بزرگ
فی البداهه نبود
هر بیتی پنج دقیقه وقت گرفت
مانا باشید

reply flag link

دکتر ترابی در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، پنجشنبه ۱۲ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۱۸:۰۷ نوشته:

مهناز بانوی گرامی
از اینکه قیمه را رنجانیده ام از ته دل پوزش می خواهم و بهل بودی می طلبم.

ما گشنگان بادیه بر سفره هشته ایم
مدهوش قیمه ، منتظر آش رشته ایم
هر قاشق برنج که بی قیمه خورده ایم
حتما حساب کرده و جایی نوشته ایم.
فی البداهه در کمتر از 24 ساعت قلمی گردید.
هرگونه نسبتی با شاعر شکمباره ابواسحاق را قویا تکذیب می کنم.
سفره دلتان رنگین و عطر آگین باد

reply flag link

۷ در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، پنجشنبه ۱۲ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۲۰:۰۳ نوشته:

خواهم که نظر بر رخ سرخش فکنم
او راه دهد و من لبش نوش کنم
او سست کناد و من جوش زنم
ناگاه بانگ برآرد ایش وای ننم(ننه م)
پیشکش به ایرج

reply flag link

مهناز ، س در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، پنجشنبه ۱۲ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۲۱:۰۲ نوشته:

گرامی دکتر ترابی
ای گشنگان بادیه ، بر سفره هشته ها
مدهوش قیمه ، منتظر آش رشته ها
هر قاشق برنج که بی قیمه خورده اید
جان نوشتان ، اگرچه که باشد نوشته ها
فی البداهه در کمتر از پنج دقیقه ، با الهام از ایده های شما
با احترام ،
سفره تان گسترده و قریحه تان قوی باد
”بیش باد کم مباد“

reply flag link

دکتر ترابی در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، پنجشنبه ۱۲ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۲۱:۵۱ نوشته:

نادر عزیز
خوشحالم و خوش هال که شوخی من بردلتان نشسته است

reply flag link

بابک چندم در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، شنبه ۱۴ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۲۱:۲۳ نوشته:

کارمان از نار و نسرینی به جک و ناری کشید
وآنگه از چین و چنگیزش به کوه قافی پرکشید
در بیان وِستا و کاف و کهن فَرسی که بود
ناگهان اصحاب کهفی جمله را بالا کشید
بی گمان نار و جک را هفتمان نانش نبود
کانهم از بحر پارس و عمانی سربرکشید
گفتِ قیمه آمد درمیان و رزاز گیلک چون شنید
درپسش کاسه آش و ماشی که نیکو سرکشید
مفلس دریوزه و سبزِه خوار که دایم می دوید
فِسی اندر جانش نماند کز پی نان می چمید
مفلسا دل قویدار که بهاران در ره است
کوکوی سبز و سپیدان ماهیش باید چشید
گر دکتر و میم و سینش اندکی رخصت دهند
ورنه سیر و ترشیِ سَرسُفره را هم باید هشید
المیزان و الاوزان با خودتان...
7 جان عالیجناب خودتی، نگران کچلی بودم نه سرخوشی... -:)

reply flag link

	غیرفعال و فعال کردن دوبارهٔ حالت چسبانی نوار ابزار به بالای صفحات
	راهنمای نوار ابزار
	پیشخان کاربر
	اشعار و ابیات نشان‌شدهٔ کاربر
	اعلان‌های کاربر
	ادامهٔ مطالعه (تاریخچه)
	خروج از حساب کاربری گنجور
	لغزش به پایین صفحه
	لغزش به بالای صفحه
	لغزش به بخش اطلاعات شعر
	لغزش به بخش حاشیه‌های شعر
	لغزش به بخش تصاویر نسخه‌های خطی، چاپی و نگاره‌های هنری مرتبط با شعر
	لغزش به بخش ترانه‌ها و قطعات موسیقی مرتبط با شعر
	لغزش به بخش شعرهای هم‌آهنگ
	لغزش به بخش خوانش‌های شعر
	لغزش به بخش شرح‌های صوتی
	فعال یا غیرفعال کردن لغزش خودکار به خط مرتبط با محل فعلی خوانش
	فعال یا غیرفعال کردن شماره‌گذاری خطوط
	کپی نشانی شعر جاری در گنجور
	کپی متن شعر جاری در گنجور
	به اشتراک‌گذاری متن شعر جاری در گنجور
	مشابه‌یابی شعر جاری در گنجور بر اساس وزن و قافیه
	مشاهدهٔ شعر مطابق قالب‌بندی کتاب‌های قدیمی (فقط روی مرورگرهای رومیزی یا دستگاه‌های با عرض مناسب)
	نشان کردن شعر جاری
	ویرایش شعر جاری
	ویرایش خلاصه یا برگردان نثر سادهٔ ابیات شعر جاری
	شعر یا بخش قبلی
	شعر یا بخش بعدی

وزن:	مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی)
قالب شعری:	رباعی
منبع اولیه:	ویکی‌درج

ورود به گنجور

رباعی شمارهٔ ۱۰۵