ای کسوت زیبایی بر قامت چالاکت
زیبا نتواند دید الا نظر پاکت
گر منزلتی دارم بر خاک درت میرم
باشد که گذر باشد یک روز بر آن خاکت
دانم که سرم روزی در پای تو خواهد شد
هم در تو گریزندم دست من و فتراکت
ای چشم خرد حیران در منظر مطبوعت
وی دست نظر کوتاه از دامن ادراکت
گفتم که نیاویزم با مار سر زلفت
بیچاره فروماندم پیش لب ضحاکت
مه روی بپوشاند خورشید خجل ماند
گر پرتو روی افتد بر طارم افلاکت
گر جمله ببخشایی فضلست بر اصحابت
ور جمله بسوزانی حکمست بر املاکت
خون همه کس ریزی از کس نبود بیمت
جرم همه کس بخشی از کس نبود باکت
چندان که جفا خواهی میکن که نمیگردد
غم گرد دل سعدی با یاد طربناکت
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این متن شاعر به زیبایی و مقام خاص معشوقش اشاره میکند و از عشق و ارادت خود به او میگوید. او به زیبایی ظاهری و باطنی معشوقش اشاره میکند و احساسات عمیق خود را نسبت به او ابراز میکند. شاعر از آرزوهایش برای نزدیک شدن به معشوق و اعتراف به ضعفهایش در برابر او صحبت میکند. او همچنین به این نکته اشاره میکند که زیبایی معشوقش حتی میتواند خورشید را شرمنده کند و در آخر به این نتیجه میرسد که هرقدر هم جفا ببینیم، عشق و یاد معشوق میتواند دل را شاد کند.
ای کسی که زیبایی چونان جامه ای بر قامت بلندت دوخته شده است، جز نگاه پاک قادر به دیدن آن زیبایی نیست، به سخن دیگر، چشم آلوده نظر توان درک جمالت را ندارد. [ کسوت: جامه و لباس / چالاک: جَلد و تند، زیبا / نظر: نگاه /تشبیه: زیبایی به کسوت "اضافهٔ تشبیهی" ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
برای خود پایگاهی رفیع تر از این نمی شناسم که بر خاک آستانت جان دهم، تا شاید روزی بر خاک من گذری کنی. [ منزلت: مقام و مرتبه / در: درگاه، آستان / باشد که: امید است ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
می دانم که روزی سرم در پای تو خواهد افتاد. فقط به تو پناه می آورم و دست من فقط فتراک تو را می گیرد و فقط از تو یاری می طلبم. [ گریزندم: کوتاه شدهٔ گریزنده ام / "واو" در معنی ملازمت و همراهی است / فتراک: تسمه و دوالی باشد که از پس و پیش زین اسب آویزند، ترک بند / کنایه: سر در پای کسی شدن ( مطیع و تسلیم کسی شدن ). در کسی گریختن ( پناه بردن ) / تناسب: سر، پا، دست ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
ای محبوبی که خرد قادر به مشاهدهٔ جمال دلپذیر تو نیست، اندیشه نیز از دست یازیدن به ادراک تو ناتوان است. [ منظر مطبوع: دیدار و چهرهٔ دلپذیر و زیبا /نظر: فکر و اندیشه، دقت و تامّل./ استعارهٔ مکنیه: چشم خرد، دست نظر، دامن ادراک / جناس اشتقاق: منظر، نظر / کنایه: دست کوتاه بودن از چیزی ( محروم و بی نصیب بودن از چیزی ) ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
عزم آن داشتم که با سر زلفت که به ماه می ماند، در گیر نشوم، اما در برابر لب خندانت عنان از کف داده، درمانده شدم و اسیر گیسوانت گشتم. [ آویختن: چنگ زدن / ضحاک: خندان./ تشبیه: سر زلف به مار "اضافهٔ تشبیهی" / کنایه: فرو ماندن ( عاجز و درمانده شدن ) / ایهام تناسب: بین "ضحّاک" در معنی پنجمین شاه افسانه ای ایران که در اینجا مراد نیست با "مار" ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
اگر پرتو روی تابانت بر آسمان بتابد، ماه پرتو افشانی نمی کند و خورشید در برابر پرتو رویت شرمسار می گردد. [ طارم: طاق و بام خانه. / کنایه: طارم افلاک ( آسمان ) / تشبیه جمع ، مضمر و تفضیلی: تشبیه روی معشوق به ماه و خورشید و برتری چهرهٔ او بر آن دو. ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
اگر تمام دوستانت را عفو کنی و از گناهانشان در گذری، این احسان توست بر آنان و چنانچه همه را به آتش بکشی، گویی به اختیار املاک خویش را سوزانده ای. [ جمله: تمام، همه / فضل: احسان و بخشش / اصحاب: جمعِ صاحب، یاران / املاک: جمع ِ مُلک، مال ها و دارایی ها./ کنایه: سوختن ( به رنج افکندن، عذاب دادن ) / تشطیر: ببخشایی، بسوزانی / آرایهٔ موازنه: کلمات در تقابل با هم، هم وزن اند.] - منبع: شرح غزلهای سعدی
خون همه را می ریزی و از هیچ کس هراسی به دل راه نمی دهی و از گناهان همه در می گذری بی آنکه پروای کسی داشته باشی. [ جرم: گناه / باک: ترس /تناسب: بیم، باک / آرایهٔ موازنه: کلمات در تقابل با هم، هم وزن اند.] - منبع: شرح غزلهای سعدی
هر قدر که دوست داری به سعدی ستم کن، زیرا با وجود خاطرهٔ شادی بخش تو غم نمی تواند گرد او بگردد و بر وی اثر گذارد. [ طربناک: شادی آور / استعارهٔ مکنیه: (تشخیص): غم ( به قرینهٔ گرد دل سعدی گشتن) - منبع: شرح غزلهای سعدی / دکتر محمدرضا برزگر خالقی / دکتر تورج عقدایی
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۴ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.