هر که دلارام دید از دلش آرام رفت
چشم ندارد خلاص هر که در این دام رفت
یاد تو میرفت و ما عاشق و بیدل بُدیم
پرده برانداختی، کار به اتمام رفت
ماه نتابد به روز، چیست که در خانه تافت؟
سرو نروید به بام، کیست که بر بام رفت؟
مشعلهای برفروخت پرتو خورشید عشق
خرمن خاصان بسوخت خانگه عام رفت
عارف مجموع را در پس دیوار صبر
طاقت صبرش نبود ننگ شد و نام رفت
گر به همه عمر خویش با تو برآرم دمی
حاصل عمر آن دمست باقیِ ایام رفت
هر که هوایی نپخت یا به فراقی نسوخت
آخر عمر از جهان چون برود خام رفت
ما قدم از سر کنیم در طلب دوستان
راه به جایی نَبُرد هر که به اَقدام رفت
همت سعدی به عشق میل نکردی ولی
مِی چو فرو شُد به کام، عقل به ناکام رفت
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به بیان احساسات عمیق عاشقانه و دشواریهای عشق میپردازد. او اشاره میکند که دیدن کسی که دلش را آرام کرده، باعث میشود دیگران از دل آرام شوند. عشق و یاد محبوب باعث رنج و عذاب عاشق میشود و او را از آنچه که در دسترس است دور میکند. شاعر تأکید میکند که صبوری در عشق سخت است و در نهایت، تنها یک لحظه با محبوب میتواند ارزش کل زندگی را داشته باشد. کسانی که در عشق بیتابی کنند، در پایان زندگی به سرانجام نرمی نمیرسند. او در نهایت به ناکامی سعدی در عشق اشاره میکند.
هر کس معشوقی را ببیند، قرار و آرام از کف می دهد و از این روی، هر کس که به دام عشق در افتاد، نباید انتظار رهایی داشته باشد. [ کنایه: دلارام "معشوق و محبوب" /چشم داشتن ( توقع و انتظار داشتن، امید و آرزو داشتن ) - منبع: شرح غزلهای سعدی
آنگاه که فقط نامی از تو در میان بود، ما عاشقی دل از کف داده بودیم، اکنون که از حجاب برون آمدی و ما تو را آشکارا دیدیم، کار عشق به انتها رسید و کمال یافت. - منبع: شرح غزلهای سعدی
ماه در روز نمی تابد، پس این که در خانه می تابد چیست؟ درخت سرو بر بام نمی روید، پس این که بر بام رفته است کیست؟! [تافتن: پرتو انداختن و روشن شدن./تجاهل العارف: شاعر با نادان نمایی معشوق را به ماه و سرو تشبیه کرده است. ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
عشق به سان خورشید پرتو افشانی کرد و شعله ای بر افروخت که در اثر آن، حاصل خواص و هستی عوام به آتش کشیده شد و سوخت و از میان رفت. [ مشعله: مشعل / خانگه: خانه و سرای./ تشبیه: عشق به خورشید "اضافهٔ تشبیهی"/ کنایه: خرمن سوختن ( هستی به باد دادن ) / تناسب: مشعله، بر فروخت، بسوخت / تضاد: خاص، عام ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
عارف آسوده خاطر و متمرکز که در پشت دیوار شکیبایی پنهان بود و داعیهٔ صبر داشت، در اثر شیفتگی طاقت از کف داد و شهرت و اعتبارش به باد رفت. [عارف: دانا و شناسنده /مجموع: آسوده و دارای جمعیت خاطر /ننگ و نام: آبرو و اعتبار / شدن: رفتن. / تشبیه: صبر به دیوار "اضافهٔ تشبیهی" ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
اگر در سراسر زندگانی ام فقط لحظه ای با تو به سر برم، حاصل تمام عمرم همان یک لحظه است و بقیهٔ ایام عمر به بطالت گذشته است. [ دمی: نفَسی / حاصل: فایده، نتیجه / کنایه: دمی با کسی بر آوردن ( لحظه ای و نفسی با کسی زندگی کردن ) / جناس زاید: دمی، دم ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
هر کس که هوای عشق در سر نداشت، یا در اثر فراق و جدایی نسوخت، وقتی در انتهای عمر از جهان برود، خام و بی حاصل رفته است. [ هوا: عشق / کنایه: هوا در سر پختن ( عاشق شدن، شیفته و بی قرار گشتن ). سوختن ( رنج دیدن ). خام ( نپخته و ناآزموده ) / تضاد: پخته، خام.] - منبع: شرح غزلهای سعدی
ما در راه طلب دوستان سر خویش را قدم کرده، این راه را با سر می پوییم. آری، هر کس در راه طلب دوست با پا راه رود، به مقصد نخواهد رسید. [ اقدام: جمع قدم، گام ها./کنایه: قدم از سر کردن ( درنگ نکردن، با شوق رفتن )، راه به جایی بردن ( رسیدن و پی بردن ) / جناس اشتقاق: قدم، اقدام.] - منبع: شرح غزلهای سعدی
تا سعدی عاقل بود، اراده اش تمایلی به عشق نشان نمی داد، اما هنگامی که می عشق به کام او رسید، ناچار عقل از او زایل شد و عشق بر وی سلطه یافت. [ کام: دهان و گلو / به ناکام: به ناچار. / جناس تام: بین دو "کام" / تضاد: عشق، عقل ] - منبع: شرح غزلهای سعدی / دکتر محمدرضا برزگر خالقی / دکتر تورج عقدایی
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
بی تو نباشد عجب، گر زدل آرام رفت
می رود آرام دل، چون که دل آرام رفت
از رخ و زلف تو بود، گر زدل آرام رفت
بی رخ و زلف زدل طاقت و آرام رفت
سعی نمودم بسی، در طلب تو ولی
[...]
معرفی ترانههای دیگر
تا به حال ۴۷ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.