نکوکار مردم نباشد بدش
نورزد کسی بد که نیک افتدش
شر انگیز هم بر سر شر شود
چو کژدم که با خانه کمتر شود
اگر نفع کس در نهاد تو نیست
چنین گوهر و سنگ خارا یکی است
غلط گفتم ای یار شایسته خوی
که نفع است در آهن و سنگ و روی
چنین آدمی مرده به ننگ را
که بر وی فضیلت بود سنگ را
نه هر آدمی زاده از دد به است
که دد ز آدمی زادهٔ بد به است
به است از دد انسان صاحب خرد
نه انسان که در مردم افتد چو دد
چو انسان نداند به جز خورد و خواب
کدامش فضیلت بود بر دواب؟
سوار نگون بخت بی راهرو
پیاده برد ز او به رفتن گرو
کسی دانهٔ نیکمردی نکاشت
کز او خرمن کام دل برنداشت
نه هرگز شنیدیم در عمر خویش
که بدمرد را نیکی آمد به پیش
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
در این متن، شاعر درباره نیکوکاران و بدکاران میگوید. او یادآور میشود که اگر آدمی نفعی برای دیگران نداشته باشد و نیکوکار نباشد، ارزش او از سنگ نیز کمتر است. انسانهای واقعی باید دارای فضایل باشند و تنها به نیازهای جسمی خود اشتغال نداشته باشند. در پایان، شاعر میگوید بر طبق تجربه زندگیاش دیده و دریافتهاست که در نهایت انسانهای بدکار، دچار عاقبت بد میگردند و آدمهای نیکوکار، خوشاقبال و پیروز هستند.
آدم نیکوکار، بدی نمیکند؛ کسی که نیکبخت است، بدی نمیکند.
آدم بدکار و شرّ هم بهدنبال بدی است همچون عقرب که کمتر در خانه خود میماند (و در بیرون بهدنبال شرّ و نیش زدن است)
اگر بهدنبال نیکی و خیر رساندن بهدیگران نیستی، بدان که گوهر (ذات) تو مانند سنگ خارا بیارزش است.
ای دوست گرامی و نیکخو، اشتباه گفتم زیرا در آهن و سنگ خارا و روی هم منفعت هست.
ننگ چنین آدمی مرده باشد بهتر است زیرا سنگ هم از او بهتر است.
چنین نیست که هر آدمیزادی از حیوان بهتر باشد؛ حیوانات از آدمیزادهٔ بد و بدکار بهترند.
انسان دانا و خردمند از حیوان بهتر است، نه آن انسان که همچون حیوانات وحشی بهمردم حمله میکند و صدمه میزند.
اگر انسان بجز خوردن و خوابیدن چیزی نداند؛ چه فضیلت و برتری نسبت به چهارپایان دارد؟
سوار بدبختی که اسب دارد، اما ایستاده است؛ آدم پیاده از او پیشی میگیرد. (یعنی آدمی باید از عقل و خرد خود بهره ببرد)
کسی نبوده که جوانمردی و نیکوکاری کند و از آن بهرمند و شادکام نشدهباشد.
همچنین در عمر خود نشنیدهام که آدم بد، سرانجام خوبی داشتهباشد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۹ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.