میزان فلک قسم شب و روز جدا کرد
از روز نوا بستد و شب را به نوا کرد
بر سخت به انصاف همین را و همان را
چون هر دو به تقویم رسیدند رها کرد
نی بی سبب آمد به میان اندر میزان
احکام قضا راند و ازین حکم قضا کرد
خود حال بدینگونه کجا ماند فردا
شب نیز دعا گوید چون روز دعا کرد
در ساعت او شرع کند شش مه و شاید
زیرا که جفا بیند هر کس که جفا کرد
ای طبع ره و رسم شب و روز چه دانی
گر عقل بر این داشت ترا عقل خطا کرد
بر خواجه علی بن . . . مدح و ثناگوی
کاوقات شب و روز بر او مدح و ثنا کرد
آن بار خدائی که اهل نهمت عالم
در همت او بسته و تا خواست وفا کرد
صد بار به چنگ آمد معلوم جهانش
زین دست به چنگ آمد و زان دست عطا کرد
از چرخ مشعبد نخورد شعبده لیکن
خواهنده برو شعبده طمع روا کرد
جودش نه حیائی ست طبیعی و حقیقی است
علت نپذیرد که به تکلیف حیا کرد
آری چو سخاوت را اصل از عرب آمد
نشگفت که با اصل عرب خواجه سخا کرد
آن ست که در دولت او گردش گردون
اصحاب بلا را به بلا جفت عنا کرد
واتست که از حشمت او حادثه دهر
انگشت سرو آنجا کانگشت فرا کرد
او دار و نقیض است به کردار و به دیدار
این شغل ملاراند و آن شغل خلا کرد
از رحمت کردارش با چرخ زمین گشت
چون قدرت دیدارش با آب هوا کرد
ای معجزه عدل تو با جادوی ظلم
آن کرد که با جادوی کفر عصا کرد
از بنده اگر پرسد حاسد که خداوند
این شغل ز تو بنده جدا کرد چرا کرد
تدبیر جز آن نیست که تقصیر نهد عذر
گوید که ندانستم خدمت به سزا کرد
جاوید بقا بادت باعز و بزرگی
کاین عز و بزرگی به بقای تو بقا کرد
بدخواه ترا ظاهر چون روی علا باد
تا با تو چرا باطن خود همچو علا کرد
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر دربارهٔ عظمت و نعمتهای خداوند و عدالت اوست. شاعر به قیاس شب و روز میپردازد و میگوید که هر دو به ترتیب و انصاف در یک میزان قرار دارند. او بیان میکند که دعاهای شب و روز هر دو به سمت خداوند میروند و اشاره به این دارد که هرکس بدی کند، مستحق بدی خواهد بود. شاعر همچنین به بزرگی خواجه علی بن گفته و سخاوت و generosity او را ستایش میکند و میگوید که در دولت او، امکانات و نعمتها به بندگان عطا میشود. در ادامه، شاعر به قدرت خداوند در ایجاد نظم و عدالت در دنیا اشاره میکند و امید به بقای عزت و بزرگی آنان را دارد. در نهایت، او از بدخواهان میگوید که ظاهر و باطن آنها متفاوت است، و تأکید میکند که عزت و بزرگی خویش را از خداوند میدانند.
هوش مصنوعی: میزان آسمان، شب و روز را از هم تفکیک کرد و ارتباط روز را قطع کرد و شب را به نوای جدیدی تغییر داد.
هوش مصنوعی: به انصاف نگاه کن که هر دو به یک سرنوشت رسیدند و در نتیجه، هر دو را رها کرد.
هوش مصنوعی: نی به طور ناگهانی به مرکز آمد و در میزان قوانین قضا قرار گرفت و بر اساس این قوانین قضا صادر کرد.
هوش مصنوعی: حال او به گونهای است که نمیداند شب آینده نیز دعا میکند یا نه، همانطور که امروز دعا کرد.
هوش مصنوعی: در زمان مقرر، شش ماه میگذرد و ممکن است کسی که به دیگران ظلم کرده، خود نیز دچار سختی و رنج شود.
هوش مصنوعی: ای طبع، تو چه میدانی از راه و رسم شب و روز؟ اگر عقل بر این موضوع تکیه کرده باشد، عقل در اشتباه بوده است.
هوش مصنوعی: شخصی به ستایش و تعریف از خواجه علی بن . . . پرداخته و در هر لحظه از شب و روز از او نام نیک و ویژگیهای برجستهاش را بیان کرده است.
هوش مصنوعی: بار خدائی که مردم تلاش و کوشش به او دارند و او نیز تا زمانی که به آنها وعده داده، به آن وفا کرده است.
هوش مصنوعی: این بیت به معنای تلاشهای مکرر برای درک و آشنا شدن با حقایق و زیباییهای جهان است. گوینده از تجربیات خود میگوید که بارها به موفقیت دست یافته و از دو منبع مختلف، احساسات و بهرهمندیهای مختلفی کسب کرده است؛ یکی از دستان خود و دیگری از هدیهها و عطایای زندگی. او با این بیان تأکید میکند که زندگی هرچند چالشبرانگیز باشد، همواره فرصتی برای یادگیری و دریافت جذابیتها دارد.
هوش مصنوعی: از چرخ آمیزی که هیچ شعبدهای ندارد، هیچ چیز نمیتوان گرفت. اما کسی که خواهان است، مجاز است به شعبدهها و ترفندها امیدوار باشد.
هوش مصنوعی: خصلت بخشندگی او نه به خاطر شرم و حیا است، بلکه یک ویژگی واقعی و ذاتی اوست که به هیچ دلیلی نمیتواند تحت تأثیر مسئولیت و تکلیف قرار گیرد.
هوش مصنوعی: بله، وقتی سخاوت به عنوان یک اصل از فرهنگ عرب به وجود آمد، طبیعی است که صاحبان این ویژگی از عربها، مردم با سخاوتی شدند.
هوش مصنوعی: آن شخصی است که در دوران او، گردونه زمان، مشکلات را به شیوهای شگفتآور برای دوستانش فراهم کرده است.
هوش مصنوعی: به نظر میرسد که از عظمت او، اتفاقات روزگار مانند انگشتی که به سوی آنجا اشاره میکند، هویدا میشوند.
هوش مصنوعی: او با رفتار و ظاهرش متضاد است و این کار او مانند شغل نجاری است که یک طرف آن را کار میکند و طرف دیگر را خالی میگذارد.
هوش مصنوعی: از نعمت و رحمت خداوند، زمین به گردش درآمد و با توانایی او، آب و هوا شکل گرفت.
هوش مصنوعی: ایجاد عدل تو آنقدر شگفتانگیز است که ظلم و ستم نتوانسته به آن آسیب بزند، همانطور که در گذشته معجزات باطل و کفر نتوانسته قدرت و اعجاز عصا را تحتالشعاع قرار دهد.
هوش مصنوعی: اگر حسود از من بپرسد که چرا خداوند این کار را از من گرفت، چه پاسخی برای او داشته باشم؟
هوش مصنوعی: تدبیر به معنای آن نیست که فقط اشتباهات را بهانه کنیم و بگوییم که خبری نداشتیم؛ بلکه باید به وظیفهمان به درستی عمل کنیم.
هوش مصنوعی: عزت و بزرگی تو همیشه پایدار باشد، زیرا این عزت و بزرگی به دلیل دوام و ماندگاری توست.
هوش مصنوعی: کس که نیت بدی نسبت به تو دارد، در ظاهر خود را نیکو و خوب نشان میدهد، اما در باطن همچون عیوب خود را پنهان میسازد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
تا باز فلک طبع هوا را چو هوا کرد
بلبل به سر گلبن و بر شاخ ندا کرد
بی برگ نوایی نزد از طبع به یک شاخ
چون برگ پدید آمد پس رای نوا کرد
شاخی که ز سردی و ز خشکی شده بد پیر
[...]
تا غمزه خون ریز تو قصد دل ما کرد
بیچاره دلم را هدف تیر بلا کرد
در خواب نبیند رخ آرام دگر بار
هر دل که طمع در طلب وصل شما کرد
چون نیست دلم را ز غمت روی رهایی
[...]
یارم به وفا وعده بسی داد و جفا کرد
هر وعده که آنم به جفا داد، وفا کرد
مهر تو بر آیینه دل پرتوی انداخت
ماننده ماه نوم انگشت نما کرد
هر جور که دیدم ز جهان، جمله جفا بود
[...]
بیمار ترا کس نتوانست دوا کرد
هم درد تو خوشتر که علاج دل ما کرد
عشاق قلندر صفت از عشق نمیرند
آنکس که بمیرد همه گویند خطا کرد
با پیر من از عشق بکی گفت بپرهیز
[...]
میل خم ابروی توام پشت دو تا کرد
در شهر چو ماه نوم انگشت نما کرد
از موی میان تو جدا بس که کشم رنج
نتوان تن رنجور من از موی جدا کرد
با دیده غمدیده من اشک دمادم
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.