ربود عقل و دلم را جمال آن عربی
درون غمزه مستش هزار بوالعجبی
هزار عقل و ادب داشتم من ای خواجه
کنون چو مست و خرابم صلای بیادبی
مُسَبِّب سبب این جا در سبب بربست
تو آن ببین که سبب میکُشد ز بیسببی
پریر رفتم سرمست بر سر کویش
به خشم گفت چه گم کردهای؟ چه میطلبی؟
شکسته بسته بگفتم یکی دو لفظ عرب
أَتَیتُ أَطْلُبُ في حَیِّکُم مَقام أَبي
جواب داد کجا خفتهای؟ چه میجویی؟
به پیش عقل محمد پلاس بولهبی؟
ز عجز خوردم سوگندها و گرم شدم
به ذات پاک خدا و به جان پاک نبی
چه جای گرمی و سوگند پیش آن بینا؟
و کَیفَ یُصْرَعُ صَقْرٌ بِصَولةِ الْخَرَبِ؟
روان شد اشک ز چشم من و گواهی داد
کَما یَسیلُ مِیاهُ السَّقا مِنَ الْقَرَبِ
چه چاره دارم؟ غماز من هم از خانهست
رخم چو سکه زر آب دیدهام سُحُبی
دریغ دلبر جان را به مال میل بدی
و یا فریفته گشتی به سیّدی چَلَبی
و یا به حیله و مکری ز ره درافتادی
و یا که مست شدی او ز باده عنبی
دهان به گوش من آرد به گاه نومیدی
چه میکند سر و گوش مرا به شهد لبی؟
غلام ساعت نومیدیم که آن ساعت
شراب وصل بتابد ز شیشهای حلبی
از آن شراب پرستم که یار می بخشست
رخم چو شیشه می کرد و بود رخ ذَهَبي
برادرم پدرم اصل و فصل من عشقست
که خویش عشق بماند نه خویشی نسبی
خمش که مفخر آفاق شمس تبریزی
بشست نام و نشان مرا به خوش لقبی
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: شاعر در این شعر از جاذبه و زیبایی یک عربی میگوید که عقل و دلش را ربوده است. او از تجربیات عشق خود سخن میگوید و احساساتی از قبیل مستی و گمگشتگی را بیان میکند. شاعر به تفاوت بین عقل و عشق اشاره میکند و میگوید که در برابر جمال محبوبش، تمام دانایی و ادب خود را فراموش کرده است. او همچنین از گفتگوهایش با محبوب سخن میگوید و به شکایت و ناله از دلبری میپردازد که به نظر میرسد او را فریب داده یا به زحمت انداخته است. در انتها، شاعر به هویت واقعی خود به عنوان عاشق اشاره میکند و بر اهمیت عشق نسبت به نژاد و نسب تأکید میورزد.整个 شعر تمییروز یشمایی عشق و زیبایی رایحه مانندی است.
هوش مصنوعی: چهره زیبای آن عربی با ناز و عشوهاش، عقل و دل مرا به کلی ربوده است و درون نگاهش هزاران شگفتی نهفته است.
هوش مصنوعی: من هزاران فکر و ادب داشتم، اما حالا مانند فردی مست و سرگردان هستم که به بیادبی دعوت میکند.
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره شده است که وقتی علت یا دلیلی برای چیزی وجود ندارد، خود آن بیسببی میتواند به وجودآورنده مشکلات و چالشها باشد. به عبارت دیگر، باید به دقت در تغییرات و نتیجههای دلیلها توجه کرد، زیرا گاهی عدم وجود دلیل یا علت مناسب میتواند منجر به نتایج غیرمنتظره و منفی شود.
هوش مصنوعی: به خاطر عشق و شوقی که به تو دارم، بیاختیار و سرمست به کوی تو آمدم. اما تو به خشم از من پرسیدی که چه چیزی را گم کردهام یا دنبال چه چیزی میگردم؟
هوش مصنوعی: من به طور شکسته و ناقص چند کلمه عربی را به زبان آوردم و گفتم: «به سرای شما آمدم تا مقام پدرم را جستجو کنم.»
هوش مصنوعی: پاسخ داد که کجا خوابیدهای و چه چیزی را دنبال میکنی؟ به سوی عقل پیامبر محمد، فرش پست و سادهای گسترده شده است.
هوش مصنوعی: به خاطر ناتوانیام، قسمهای زیادی خوردم و به ذات مقدس خدا و روح پاک پیامبر، پناه بردم و آرامش یافتم.
هوش مصنوعی: چه نیازی به سوگند و قسم پیش آن بینا هست؟ چگونه یک شاهین قوی در برابر ضربهی ناتوانی به زمین میافتد؟
هوش مصنوعی: اشک من از چشمانم جاری شد و مانند آبی که از مشک میریزد، شاهدی بر درونم شد.
هوش مصنوعی: چه کار کنم؟ حتی کسی که از رازهایم باخبر است، در همین خانه است. چهرهام مثل سکه طلا برق میزند و چشمانم پر از اشک است.
هوش مصنوعی: درد دل در اینجا به احساسات عمیق و عشق اشاره دارد. این جمله اشاره میکند که برای رسیدن به عشق و محبوب واقعی، نباید به مال و ثروت یا تظاهر به شخصیتهای جذاب و فریبنده توجه کرد. بهتر است که دل به عشق راستین بسپاریم و از زرق و برق دنیا دوری کنیم.
هوش مصنوعی: یا به ترفند و فریب به این مسیر کشیده شدی، یا از شراب عنابی مست شدی.
هوش مصنوعی: وقتی که در حال ناامیدی هستم، چه کار میکند که دهان به گوش من میگوید و سر و گوش مرا به شیرینی خود مشغول میکند؟
هوش مصنوعی: ما در انتظار لحظهای هستیم که در آن عشق و عشقورزی به ما نورافشانی کند، همچون نوری که از یک شیشه فلزی خارج میشود.
هوش مصنوعی: از آن نوشیدنی معطر که محبوبم مینوشید، چهرهام مانند شیشه میشد و رنگ چهرهام مانند طلا میدرخشید.
هوش مصنوعی: برادرم پدرم، ریشه و هویت من عشق است. عشق باید باقی بماند و نباید فقط به نسبتهای خانوادگی محدود شود.
هوش مصنوعی: به زیبایی و با شکوهی که شمس تبریزی دارد، نام و نشانی از من را به نیکی و عشق پاک کرده است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
بیت 3 مصرع دوم تو آن ببین که سبب میکُشد ز بیسببی: میکُشد صحیح است، نه میکَشد
بیت 5 مصرع دوم أَتَیتُ أَطْلُبُ في حَیِّکُم مَقام أَبي – أَطْلُبُ به فتح ل خوانده شده است (أَطْلَبُ)
بیت 9 مصرع دوم کَما یَسیلُ مِیاهُ السَّقا مِنَ الْقَرَبِ - مِیاهُ به شکل (مِیاهَ) خوانده شده – السَّقا با تشدید ق خوانده شده که وزن را به هم میریزد.
بیت 10 چه چاره دارم غماز من هم از خانهست – کلمه «آن» قبل از خانه، اضافی خوانده شده است.
بیت 11 مصرع دوم: و یا فریفته گشتی به سیدی چَلَبی – سیدی با تشدیدِ «ی» خوانده شده – چَلَبی به صورت چَلَپی خوانده شده است.
بیت 13 مصرع اول غلام ساعت نومیدیم که آن ساعت – نومیدیم به صورت نواومیدیم خوانده شده است.
بیت 13 مصرع دوم شراب وصل بتابد ز شیشهای حلبی - شیشهای به صورت شیشۀ خوانده شده است.
بیت 15 مصرع دوم که خویش عشق بماند نه خویشی نسبی – خویشیِ به صورت خویشِ خوانده شده است.
همین شعر » بیت ۲
هزار عقل و ادب داشتم من ای خواجه
کنون چو مست و خرابم صلای بیادبی
هزار عقل و ادب داشتم من ای خواجه
کنون که مستِ خرابم، صلاح بیادبیست
طبق شرح صوتی دکتر ضیاء بر دیوان حافظ با توجه به نسخ، این بیت در دیوان حافظ الحاقی است و احتمالاً کاتبی که با شعر مولانا آشنایی داشته با تغییراتی آن را وارد غزل حافظ کرده. از این جهت استناد به این بیت جهت اثبات توجه حافظ به مولانا محل اشکال است.
دلا تفرج فردوس اگر همی طلبی
بیا و نزهت فردوس بین در این طنبی
ببین زپر تو جام پر از عجایب او
بچرخ آنیه گون بر هزار بوالعجبی
چو گفتمش طنبی عقل رهنمایم گفت
[...]
اگر ز محنت دنیا خلاص میطلبی
بنوش باده گلگون ز شیشه حلبی
چنان به آب عنب تشنهام که صورت آن
برون نمیرودم از حدیقة عنبی
شراب و شاهد و سیم و زرم طفیل تو باد
[...]
به جان تو، که خمارم به غایت، ای چلبی
بریز باده حمرا به شیشه حلبی
چو مست جام «اناالحق » شوم، چنانکه مپرس
هم از تو در تو گریزم ز شرم بی ادبی
همیشه حسن سبب را بجان خریدارم
[...]
نشان جام جم و آب خضر می طلبی
ز شیشه حلبی و باده عنبی
چه شد ز کوی تو گر یک دو روز ماندم دور
لدیک روحی و قلبی الیک منقلبی
اگر چه پایه قدرت فراز کیوان است
[...]
اگر چه داشت ز کیفیت جمیع لغت
خبر ز غایت عرفان صفای طبع نبی
شرف نگر که فرستاد حضرت ایزد
ز بهر نسبت ذاتش کلام را عربی
بعلم اوست معاصی جهالت بوجهل
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۴ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.