بخش ۸۴ - فرمودن شاه ایاز را کی اختیار کن از عفو و مکافات کی از عدل و لطف هر چه کنی اینجا صوابست و در هر یکی مصلحتهاست کی در عدل هزار لطف هست درج و لکم فی القصاص حیوة آنکس کی کراهت می‌دارد قصاص را درین یک حیات قاتل نظر می‌کند و در صد هزار حیات کی معصوم و محقون خواهند شدن در حصن بیم سیاست نمی‌نگرد
کن میان مجرمان حکم ای ایاز
ای ایاز پاک با صد احتراز
گر دو صد بارت بجوشم در عمل
در کف جوشت نیابم یک دغل
ز امتحان شرمنده خلقی بی‌شمار
امتحانها از تو جمله شرمسار
بحر بی‌قعرست تنها علم نیست
کوه و صد کوهست این خود حلم نیست
گفت من دانم عطای تست این
ورنه من آن چارقم و آن پوستین
بهر آن پیغامبر این را شرح ساخت
هر که خود بشناخت یزدان را شناخت
چارقت نطفه‌ست و خونت پوستین
باقی ای خواجه عطای اوست این
بهر آن دادست تا جویی دگر
تو مگو که نیستش جز این قدر
زان نماید چند سیب آن باغبان
تا بدانی نخل و دخل بوستان
کف گندم زان دهد خریار را
تا بداند گندم انبار را
نکته‌ای زان شرح گوید اوستاد
تا شناسی علم او را مستزاد
ور بگویی خود همینش بود و بس
دورت اندازد چنانک از ریش خس
ای ایاز اکنون بیا و داد ده
داد نادر در جهان بنیاد نه
مجرمانت مستحق کشتن‌اند
وز طمع بر عفو و حلمت می‌تنند
تا که رحمت غالب آید یا غضب
آب کوثر غالب آید یا لهب
از پی مردم‌ربایی هر دو هست
شاخ حلم و خشم از عهد الست
بهر این لفظ الست مستبین
نفی و اثباتست در لفظی قرین
زانک استفهام اثباتیست این
لیک در وی لفظ لیس شد قرین
ترک کن تا ماند این تقریر خام
کاسهٔ خاصان منه بر خوان عام
قهر و لطفی چون صبا و چون وبا
آن یکی آهن‌ربا وین که‌ربا
می‌کشد حق راستان را تا رشد
قسم باطل باطلان را می‌کشد
معده حلوایی بود حلوا کشد
معده صفرایی بود سرکا کشد
فرش سوزان سردی از جالس برد
فرش افسرده حرارت را خورد
دوست بینی از تو رحمت می‌جهد
خصم بینی از تو سطوت می‌جهد
ای ایاز این کار را زوتر گزار
زانک نوعی انتقامست انتظار
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن بخشی از یک شعر عرفانی است که به مسأله‌ی عدالت، علم، و رابطه‌ی انسان با خالق می‌پردازد. شاعر به ایاز، یکی از شخصیت‌های معروف ادبیات فارسی، می‌گوید که مجرمان مستحق مجازات‌اند اما در عین حال باید مراقب رحمت و حلم خداوند نیز باشند. علم و دانش در اینجا به عنوان یک دریچه برای شناخت خداوند معرفی شده است و شاعر بر این نکته تأکید دارد که علم تنها به خودی خود کافی نیست. او همچنین به دوگانگی خشم و رحمت می‌پردازد و این که انسان باید بین این دو تعادل برقرار کند. شاعر در نهایت به ایاز توصیه می‌کند که در انجام کارهایش دقت کند و از انتظار انتقام بپرهیزد.
هوش مصنوعی: ای ایاز، با احتیاط بین مجرمین قضاوت کن.
هوش مصنوعی: اگر حتی صد بار هم تلاش کنم تا در عمل به نتیجه برسم، در نهایت در دستان تو چیزی جز فریب و نیرنگ نخواهم یافت.
هوش مصنوعی: از امتحان‌های بسیار، افرادی فراوان نگران و شرمنده‌اند، و تو هم در تمامی این امتحانها احساس شرم می‌کنی.
هوش مصنوعی: در اینجا گفته شده که علم و دانش همچنین به مانند دریای بی‌پایان است و فقط به یک شکل یا اندازه محدود نمی‌شود. علم دارای عمق و فراوانی بسیاری است، همان‌طور که کوه‌ها و ارتفاعات زیادی وجود دارد. تنها به داشتن علم اکتفا نکرده و باید به دنبال درک عمیق‌تر و گسترده‌تری از آن بود. این به معنای خواب و خیال نیست، بلکه واقعیتی است که نیازمند تلاش و جستجوست.
هوش مصنوعی: می‌گوید من می‌دانم که بخشش و نعمت توست؛ وگرنه من همان کسی هستم که می‌دانم به چه چیزهایی لباس پوشیده‌ام و چه نوع زندگی‌ای دارم.
هوش مصنوعی: برای پیامبری که این موضوع را توضیح داده است، هر کسی که به درستی خداوند را بشناسد، در واقع او را شناخته است.
هوش مصنوعی: لباس چهارق می‌گوید که تو تنها جسم و ظاهری هستی، در حالی که اصل و ریشه‌ات از زندگی و جان تشکیل شده است. ای آقا! همه این‌ها به برکت عطای اوست.
هوش مصنوعی: باید بدانیم که او برای این که بتوانی به چیزی دیگر دستیابی پیدا کنی، به تو این مقدار داده است. پس نباید بگویی که فقط همین مقدار وجود دارد.
هوش مصنوعی: باغبان میوه‌های خوشمزه‌ای از باغ خود نشان می‌دهد تا تو متوجه خاصیت‌ها و زیبایی‌های درختان و گیاهان آنجا شوی.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که انسان باید از تجربیات و نشانه‌ها استفاده کند تا به درک بهتری از وضعیت و موارد مختلف برسد. به عبارت دیگر، اگر کسی بخواهد بفهمد که چه چیزی در انبار است، باید به جزئیات و نشانه‌های آن توجه کند.
هوش مصنوعی: استاد نکته‌ای را بیان می‌کند تا تو بتوانی دانش او را بهتر بشناسی و از آن بهره‌مند شوی.
هوش مصنوعی: اگر بگویی که همین کار کافی است، به گونه‌ای تو را دور می‌کند که مثل ریش خس (که در برابر باد پراکنده می‌شود) از تو دور می‌شود.
هوش مصنوعی: ای ایاز، اکنون به میدان بیا و حق نادر را در جهان برپایی کن.
هوش مصنوعی: مجرمان سزاوار مجازاتند و به خاطر این که به عفو و صبر تو امیدوارند، از مجازات می‌هراسند.
هوش مصنوعی: انتظار می‌رود که یا رحمت خداوندی بر انسان‌ها حاکم شود و یا خشم و عذاب الهی، همچون آب کوثر که نعمت و رحمت است، یا شعله‌های آتش که نشانه ویرانی و غضب هستند.
هوش مصنوعی: در پی برداشت مردم از هم، هر دو ویژگی حلم و خشم وجود دارد که از زمان پیمان الست به یادگار مانده است.
هوش مصنوعی: این واژه "الست" برای روشن کردن وجود و عدم چیزی به کار می‌رود و در واقع در کنار هم به نوعی تأیید و رد را بیان می‌کند.
هوش مصنوعی: چون سوالی که در اینجا مطرح شده، به واقعیت می‌انجامد، اما در آن از کلمه "نیست" به عنوان یک همراه استفاده شده است.
هوش مصنوعی: ترک کن تا این بیان ناپخته باقی بماند، کاسهٔ مخصوص را برای مهمانی عمومی قرار نده.
هوش مصنوعی: در این بیت اشاره شده است که رفتار و حالت افراد می‌تواند به دو شکل متضاد و تأثیرگذار باشد. قهر و لطف به دو نوع احساس اشاره دارد که می‌تواند مانند وزش نسیم ملایم یا بیماری واگیردار باشد. یکی از آنها می‌تواند به جذب و کشش شدید دیگران شبیه باشد، در حالی که دیگری می‌تواند تأثیرات منفی و بیماری‌زا داشته باشد. به عبارت دیگر، برخی افراد می‌توانند به گونه‌ای رفتار کنند که دیگران را به خود جذب کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است فاصله ایجاد کنند.
هوش مصنوعی: حق‌طلبان را به چالش می‌کشد، تا جایی که نیرنگ و دروغ رشد کند و باطل‌گرایان را تحت الشعاع قرار دهد.
هوش مصنوعی: معده مانند یک ظرف شیرین است که حلوا را در خود می‌کشد، و همچنین معده‌ای که به رنگ زرد است، می‌تواند خوراکی‌های دیگری را هم بپذیرد.
هوش مصنوعی: سردی فرش را از زیر پایش برداشت و حرارت را از فرش افسرده گرفت.
هوش مصنوعی: اگر کسی را دوست بدانی، او از تو محبت و مهربانی دریافت می‌کند، ولی اگر او را دشمن ببینی، از تو قدرت و تسلط احساس می‌کند.
هوش مصنوعی: ای ایاز، این کار را هر چه زودتر انجام بده، زیرا این موضوع نوعی انتقام است که در انتظارش هستیم.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۳ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.