بخش ۲۱ - در بیان آنک لطف حق را همه کس داند و قهر حق را همه کس داند و همه از قهر حق گریزانند و به لطف حق در آویزان اما حق تعالی قهرها را در لطف پنهان کرد و لطفها را در قهر پنهان کرد نعل بازگونه و تلبیس و مکر الله بود تا اهل تمیز و ینظر به نور الله از حالی‌بینان و ظاهربینان جدا شوند کی لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً
گفت درویشی به درویشی که تو
چون بدیدی حضرت حق را بگو
گفت بی‌چون دیدم اما بهر قال
بازگویم مختصر آن را مثال
دیدمش سوی چپ او آذری
سوی دست راست جوی کوثری
سوی چپش بس جهان‌سوز آتشی
سوی دست راستش جوی خوشی
سوی آن آتش گروهی برده دست
بهر آن کوثر گروهی شاد و مست
لیک لعب بازگونه بود سخت
پیش پای هر شقی و نیکبخت
هر که در آتش همی رفت و شرر
از میان آب بر می‌کرد سر
هر که سوی آب می‌رفت از میان
او در آتش یافت می‌شد در زمان
هر که سوی راست شد و آب زلال
سر ز آتش بر زد از سوی شمال
وانک شد سوی شمال آتشین
سر برون می‌کرد از سوی یمین
کم کسی بر سر این مضمر زدی
لاجرم کم کس در آن آتش شدی
جز کسی که بر سرش اقبال ریخت
کو رها کرد آب و در آتش گریخت
کرده ذوق نقد را معبود خلق
لاجرم زین لعب مغبون بود خلق
جوق‌جوق و صف‌صف از حرص و شتاب
محترز ز آتش گریزان سوی آب
لاجرم ز آتش برآوردند سر
اعتبارالاعتبار ای بی‌خبر
بانگ می‌زد آتش ای گیجان گول
من نیم آتش منم چشمهٔ قبول
چشم‌بندی کرده‌اند ای بی‌نظر
در من آی و هیچ مگریز از شرر
ای خلیل اینجا شرار و دود نیست
جز که سحر و خدعهٔ نمرود نیست
چون خلیل حق اگر فرزانه‌ای
آتش آب تست و تو پروانه‌ای
جان پروانه همی‌دارد ندا
کای دریغا صد هزارم پر بدی
تا همی سوزید ز آتش بی‌امان
کوری چشم و دل نامحرمان
بر من آرد رحم جاهل از خری
من برو رحم آرم از بینش‌وری
خاصه این آتش که جان آبهاست
کار پروانه به عکس کار ماست
او ببیند نور و در ناری رود
دل ببیند نار و در نوری شود
این چنین لعب آمد از رب جلیل
تا ببینی کیست از آل خلیل
آتشی را شکل آبی داده‌اند
واندر آتش چشمه‌ای بگشاده‌اند
ساحری صحن برنجی را به فن
صحن پر کرمی کند در انجمن
خانه را او پر ز کزدمها نمود
از دم سحر و خود آن کزدم نبود
چونک جادو می‌نماید صد چنین
چون بود دستان جادوآفرین
لاجرم از سحر یزدان قرن قرن
اندر افتادند چون زن زیر پهن
ساحرانشان بنده بودند و غلام
اندر افتادند چون صعوه به دام
هین بخوان قرآن ببین سحر حلال
سرنگونی مکرهای کالجبال
من نیم فرعون کایم سوی نیل
سوی آتش می‌روم من چون خلیل
نیست آتش هست آن ماء معین
وآن دگر از مکر آب آتشین
پس نکو گفت آن رسول خوش‌جواز
ذره‌ای عقلت به از صوم و نماز
زانک عقلت جوهرست این دو عرض
این دو در تکمیل آن شد مفترض
تا جلا باشد مر آن آیینه را
که صفا آید ز طاعت سینه را
لیک گر آیینه از بن فاسدست
صیقل او را دیر باز آرد به دست
وان گزین آیینه که خوش مغرس است
اندکی صیقل گری آن را بس است
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن درباره تجربیات دو درویش است که به مشاهده‌ای عمیق از واقعیت پرداخته‌اند. یکی از آنها میگوید که حضرت حق را دیده و در این دیدار، دو سمت را مشاهده کرده است: سمت چپ آتشی سوزان و سمت راست جوی آبی و خوش. افرادی که به سمت آتش می‌روند، در عذاب و درد هستند و کسانی که به سمت آب در حرکت‌اند، در خوشی و شادی به سر می‌برند.
این درویش به کنایه میگوید که در آتش، انسان‌ها در حالی که دچار عذاب می‌شوند، همچنان سر از آب بیرون می‌آورند و کسانی که به سوی آب می‌روند، برعکس در آتش می‌سوزند. او توضیح میدهد که کمتر کسی در آتش می‌سوزد مگر آنکه به سمت آن برود و غفلت کند.
سپس او به تماشای واقعیت می‌پردازد و بر اساس تجربیاتش نتیجه می‌گیرد که آتش در واقعیت به آب تبدیل میشود و آنچه به نظر می‌رسد، ممکن است فریب باشد. او از انسان‌ها می‌خواهد که از بی‌خبری بیرون آیند و به حقیقت بپردازند.
در نهایت، او به اهمیت عقل و درک می‌پردازد و بر این نکته تأکید میکند که عقل آدمی از اعمال ظاهری مهم‌تر است و باید از آن برای درک حقیقت استفاده کرد.
هوش مصنوعی: یک درویش به درویش دیگری گفت: وقتی که تو جمال خداوند را دیدی، به من بگو.
هوش مصنوعی: میگوید: بدون شک و تردید چیزی را مشاهده کردم، اما برای بیان آن به صورت مختصر و ساده، مثالی را بازگو می‌کنم.
هوش مصنوعی: دیدم که او به سمت چپ می‌رود و در سمت راست او، جوی آب کوثری وجود دارد.
هوش مصنوعی: در سمت چپ او، آتش سوزانی وجود دارد که می‌تواند همه چیز را ویران کند، و در سمت راست او، جوی آب زلال و خوشگوار جاری است.
هوش مصنوعی: گروهی به سمت آن آتش می‌روند و دست به سوی آن می‌برند، در حالی که گروهی دیگر به خاطر آن کوثر، خوشحال و شاداب هستند.
هوش مصنوعی: اما این بازی به گونه‌ای است که در برابر هر شخص بدشانس و خوشبخت سخت و دشوار به نظر می‌رسد.
هوش مصنوعی: هر کسی که در آتش می‌رفت و شعله‌اش را از میان آب بیرون می‌آورد، نشان از شجاعت و ایستادگی او دارد.
هوش مصنوعی: هر کسی که به سمت آب می‌رفت، در حقیقت در میان او دچار آتش و حرارت می‌شد.
هوش مصنوعی: هر کسی که به سمت راست حرکت کند و از آب زلالی که از آتش بالا می‌رود، استفاده کند، به سمت شمال خواهد رفت.
هوش مصنوعی: و هنگامی که به سمت شمال رفت، آتشین بود و سرش را از سمت راست بیرون می‌آورد.
هوش مصنوعی: به طور کلی، در اینجا اشاره به این است که چون تعداد کمی از افراد به موضوع یا مسئله‌ای عمیق و پنهان توجه کردند، در نتیجه تعداد کم‌تری نیز درگیر مشکلات یا دشواری‌های ناشی از آن شدند. در واقع، وقتی که افراد کمتر به یک مسئله دقت کنند، طبیعی است که کمتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
هوش مصنوعی: تنها کسی که خوشبختی بر سرش سایه افکنده، می‌تواند از مشکلات و سختی‌ها فرار کند و به سوی آزادی و آرامش برود.
هوش مصنوعی: ذوق و سلیقه‌ی مردم، معبود و محبوب است، اما به همین خاطر مردم در این بازی و سرگرمی دچار فریب و ضرر می‌شوند.
هوش مصنوعی: گروه‌گروه و صف‌صف به خاطر حرص و شتاب، از آتش دوری میکنند و به سمت آب می‌گریزند.
هوش مصنوعی: به ناچار از آتش بلند شد و حرمت جایگاه واقعی خودش را از دست داد، ای بی‌خبر از این ماجرا.
هوش مصنوعی: صدای می‌نواخت، ای گیجان! نگران نباشید، من فقط آتش نیستم، بلکه من چشمه‌ای هستم برای پذیرش و قبول.
هوش مصنوعی: چشم‌ها را به روی حقایق بسته‌اند، ای کسی که به واقعیت‌ها توجهی نداری، بیایید و از آتش‌افروزی‌ها و خطرها فرار نکنید.
هوش مصنوعی: ای دوست، در اینجا هیچ چیزی جز راز و ترفند نمرود وجود ندارد؛ نه آتش و نه دود.
هوش مصنوعی: اگر همچون ابراهیم (خلیل) که با ایمان و خردی والا در مقابل آتش قرار گرفت، تو نیز دانشمند و فرزانه‌ای، پس بدان که آتش، همان آب زندگی‌ست و تو در مقام پروانه‌ای هستی که به سوی نور می‌روی.
هوش مصنوعی: پروانه به شدت احساس غم میکند و با نا امیدی میگوید: ای کاش، صد هزار پر داشتم تا به خاطر عشق خود به آتش بروم.
هوش مصنوعی: تا زمانی که آتش عشق بی‌رحم می‌سوزاند، چشم و دل افرادی که در این عشق جایگاهی ندارند، کور میشود.
هوش مصنوعی: جاهل از روی نادانی به من رحم می‌آورد، اما من از روی شناخت و آگاهی به دیگران رحم می‌کنم.
هوش مصنوعی: این آتش خاصیتی دارد که حتی بر آب‌ها نیز تأثیر می‌گذارد و پروانه به نوعی تحت تأثیر این آتش قرار می‌گیرد، برعکس ما که ممکن است در برابر آن آسیب ببینیم.
هوش مصنوعی: او در نور زیبایی را می‌بیند و در آتش، دلش به شوق می‌آید و در نور، سرشار از عشق و شادی میشود.
هوش مصنوعی: این اتفاقات و بازی‌ها به خاطر خداوند بزرگ است، تا متوجه شوی که چه کسی از نسل خلیل (ابراهیم) است.
هوش مصنوعی: آتشی را به رنگ آبی درآورده‌اند و در دل آن چشمه‌ای را باز کرده‌اند.
هوش مصنوعی: ساحر با مهارت خود، صحن برنجی را به مکانی پر از زیبایی و جذابیت تبدیل میکند و در جمع نشسته، همه را تحت تأثیر قرار میدهد.
هوش مصنوعی: او خانه را پر از صداهای شبانه کرد و در آغاز صبح، خود آن صداها را تولید نکرده بود.
هوش مصنوعی: وقتی که جادوگر با دستان جادوگری‌اش سحر و جادو میکند، اثراتش مانند یک جادو خود را نشان میدهد.
هوش مصنوعی: بدون شک از سحر الهی، نسل‌ها و قرن‌ها به‌سرعت پراکنده شدند، مانند زنی که زیر بار سنگینی می‌افتد.
هوش مصنوعی: ساحرانشان به مانند بنده و غلامی در دام افتاده بودند، همچون پرنده‌ای که در دام گرفتار میشود.
هوش مصنوعی: ببین با خواندن قرآن، چگونه جادوگری که مانند کوه است، به آسانی باطل میشود.
هوش مصنوعی: من نه فرعون هستم که به سمت نیل بروم، و نه کسی هستم که به سوی آتش بروم. من به مانند خلیل (ابراهیم) هستم که به راه الهی می‌روم.
هوش مصنوعی: آتش وجود ندارد، بلکه آن مایعی مشخص است که در درونش می‌جوشد و این حالت به خاطر دسیسه‌ای است که آب را به شکل آتش درآورده است.
هوش مصنوعی: پیام فرستاده‌ی نیکو گفت که داشتن کمی از خرد و عقل بهتر از انجام عبادات مثل روزه و نماز است.
هوش مصنوعی: عقل تو گوهری باارزش است و این دو ویژگی، در تکمیل آن ضرورت دارد.
هوش مصنوعی: برای اینکه آیینه‌ای درخشان و زیبا باشد، باید روح و دل انسان با اطاعت و عبادت پاکسازی شود.
هوش مصنوعی: اگر آینه از ریشه خراب باشد، سخت است که بتوان آن را به خوبی شست و باز به حالت مناسبش برگرداند.
هوش مصنوعی: آینه‌ای را انتخاب کن که خوش‌قواره و زیباست، و فقط اندکی تمیز کردن آن برای درخشش کافی است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۱۱ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.