چون دقوقی آن قیامت را بدید
رحم او جوشید و اشک او دوید
گفت یا رب منگر اندر فعلشان
دستشان گیر ای شه نیکو نشان
خوش سلامتشان به ساحل باز بر
ای رسیده دست تو در بحر و بر
ای کریم و ای رحیم سرمدی
در گذار از بدسگالان این بدی
ای بداده رایگان صد چشم و گوش
بی ز رشوت بخش کرده عقل و هوش
پیش از استحقاق بخشیده عطا
دیده از ما جمله کفران و خطا
ای عظیم از ما گناهان عظیم
تو توانی عفو کردن در حریم
ما ز آز و حرص خود را سوختیم
وین دعا را هم ز تو آموختیم
حرمت آن که دعا آموختی
در چنین ظلمت چراغ افروختی
همچنین می‌رفت بر لفظش دعا
آن زمان چون مادران با وفا
اشک می‌رفت از دو چشمش و آن دعا
بی خود از وی می بر آمد بر سما
آن دعای بی خودان خود دیگرست
آن دعا زو نیست گفت داورست
آن دعا حق می‌کند چون او فناست
آن دعا و آن اجابت از خداست
واسطهٔ مخلوق نه اندر میان
بی‌خبر زان لابه کردن جسم و جان
بندگان حق رحیم و بردبار
خوی حق دارند در اصلاح کار
مهربان بی‌رشوتان یاری‌گران
در مقام سخت و در روز گران
هین بجو این قوم را ای مبتلا
هین غنیمت دارشان پیش از بلا
رست کشتی از دم آن پهلوان
واهل کشتی را به‌جَهد خود گمان
که مگر بازوی ایشان در حذر
بر هدف انداخت تیری از هنر
پا رهاند روبهان را در شکار
و آن ز دُم دانند روباهان غرار
عشقها با دُم خود بازند کین
می‌رهاند جان ما را در کمین
روبها پا را نگه دار از کلوخ
پا چو نبود دُم چه سود ای چشم‌شوخ
ما چو روباهان و پای ما کرام
می‌رهاندمان ز صدگون انتقام
حیلهٔ باریک ما چون دُم ماست
عشقها بازیم با دُم چپ و راست
دُم بجنبانیم ز استدلال و مکر
تا که حیران ماند از ما زید و بکر
طالب حیرانی خلقان شدیم
دستِ طمع اندر الوهیت زدیم
تا بافسون مالک دلها شویم
این نمی‌بینیم ما کاندر گویم
در گوی و در چهی ای قلتبان
دست وا دار از سبال دیگران
چون به بُستانی رسی زیبا و خوش
بعد از آن دامان خلقان گیر و کش
ای مقیم حبس چار و پنج و شش
نغز جایی دیگران را هم بکش
ای چو خربنده حریف کون خر
بوسه گاهی یافتی ما را ببر
چون ندادت بندگی دوست دست
میل شاهی از کجاات خاستست
در هوای آنک گویندت زهی
بسته‌ای در گردن جانت زهی
روبها این دم حیلت را بهل
وقف کن دل بر خداوندان دل
در پناه شیر، کم ناید کباب
روبها تو سوی جیفه کم شتاب
تو دلا منظور حق آنگه شوی
که چو جزوی سوی کل خود روی
حق همی‌گوید نظرمان در دلست
نیست بر صورت که آن آب و گلست
تو همی‌گویی مرا دل نیز هست
دل فراز عرش باشد نی به پست
در گِل تیره یقین هم آب هست
لیک زان آبت نشاید آب‌دست
زان که گر آبست مغلوب گِلست
پس دل خود را مگو کین هم دلست
آن دلی کز آسمانها برترست
آن دل ابدال یا پیغامبرست
پاک گشته آن ز گِل صافی شده
در فزونی آمده وافی شده
ترکِ گِل کرده سوی بحر آمده
رسته از زندانِ گِل بحری شده
آب ما محبوس گِل ماندست هین
بحر رحمت جذب کن ما را ز طین
بحر گوید من تورا در خود کِشم
لیک می‌لافی که من آب خوشم
لاف تو محروم می‌دارد تورا
ترک آن پنداشت کن در من درآ
آبِ گِل خواهد که در دریا رود
گِل گرفته پای آب و می‌کشد
گر رهاند پای خود از دست گل
گل بماند خشک و او شد مستقل
آن کشیدن چیست از گل آب را
جذب تو نقل و شراب ناب را
همچنین هر شهوتی اندر جهان
خواه مال و خواه جاه و خواه نان
هر یکی زینها تورا مستی کند
چون نیابی آن خمارت می‌زند
این خمارِ غم دلیلِ آن شدست
که بدان مفقود، مستی‌ات بُدست
جز به اندازهٔ ضرورت زین مگیر
تا نگردد غالب و بر تو امیر
سر کشیدی تو که من صاحب‌دلم
حاجتِ غیری ندارم واصلم
آنچنانک آب در گِل سر کشد
که منم آب و چرا جویم مدد
دل تو این آلوده را پنداشتی
لاجرم دل ز اهل دل برداشتی
خود روا داری که آن دل باشد این
کو بود در عشق شیر و انگبین
لطفِ شیر و انگبین عکس دلست
هر خوشی را آن خوش از دل حاصلست
پس بُوَد دل جوهر و عالم عرض
سایهٔ دل چون بود دل را غرض؟
آن دلی کو عاشق مالست و جاه
یا زبون این گِل و آب سیاه
یا خیالاتی که در ظلمات او
می‌پرستدشان برای گفت و گو
دل نباشد غیر آن دریای نور
دل نظرگاه خدا وانگاه کور
نه دل اندر صد هزاران خاص و عام
در یکی باشد کدامست آن کدام
ریزهٔ دل را بهل دل را بجو
تا شود آن ریزه چون کوهی ازو
دل محیطست اندرین خطهٔ وجود
زر همی‌افشاند از احسان و جود
از سلام حق سلامیها نثار
می‌کند بر اهل عالم اختیار
هر که را دامن درستست و مُعَد
آن نثار دل بر آنکس می‌رسد
دامن تو آن نیازست و حضور
هین منه در دامن آن سنگ فجور
تا ندرد دامنت زان سنگها
تا بدانی نقد را از رنگها
سنگ پُر کردی تو دامن از جهان
هم ز سنگ سیم و زر چون کودکان
از خیال سیم و زر چون زر نبود
دامن صدقت درید و غم فزود
کی نماید کودکان را سنگ، سنگ
تا نگیرد عقلْ دامنشان به چنگ
پیر، عقل آمد نه آن موی سپید
مو نمی‌گنجد درین بخت و امید
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر بیانگر احساسات عمیق دقوقی نسبت به قیامت و رحمت خداوند است. او در حالی که به وضعیت بدکاران و گناهان خود فکر می‌کند، از خداوند درخواست عفو و بخشش می‌کند و بر مهربانی و رحمت خداوند تأکید می‌گذارد. او به عشق و ایمان اشاره کرده و می‌گوید که انسان باید خود را از خواسته‌های زمینی و مادی دور کند و به حقایق معنوی نزدیک شود. در این فرآیند، او به دنبال پاکی دل و ارتباط نزدیک با خداوند است و اشاره می‌کند که دل واقعی بایستی از مشغله‌های دنیوی خالی باشد تا بتواند به نور الهی دست یابد.
شاعر تأکید می‌کند که دل مؤمن باید خالص و روشن باشد و پیوسته در جستجوی حقیقت و رحمت خداوند باشد و از تعلقات دنیوی فاصله بگیرد. در نهایت، او دعوت به روزی می‌کند که انسان‌ها دامن خود را از دنیای فانی پاک کرده و به سرنوشت ابدی خود بیندیشند.
هوش مصنوعی: وقتی دقوقی قیامت را مشاهده کرد، احساس رحم و دلسوزی در او زنده شد و اشک‌هایش سرازیر گشت.
هوش مصنوعی: ای پروردگار، به کارهای آنان نگاه نکن و دستشان را نگیر، ای پادشاه نیکو خصال.
هوش مصنوعی: سلامتی آنها که به ساحل رسیدند، خوب است، اما تو در دریا و بر روی آب قرار داری و به دست آنها دسترسی پیدا کردی.
هوش مصنوعی: ای بخشنده و مهربان دائمی، از میان این بدخواهان به خوبی عبور کن.
هوش مصنوعی: ای کسی که رایگان به تو صدها چشم و گوش داده‌اند و بدون هیچ رشوتی، عقل و هوش را بخشیده‌اند.
هوش مصنوعی: قبل از اینکه شایسته دریافت چیزی باشیم، عطا و بخشش را از جانب ما مشاهده می‌کنی، با اینکه ما همواره نافرمانی و اشتباهات خود را داریم.
هوش مصنوعی: ای بزرگواری، گناهان بزرگ ما را با بزرگی و رحمت خود ببخشای. تو قادر به عفو و رحمت در حریم خود هستی.
هوش مصنوعی: ما به خاطر آز و حرص خود، جان خود را از دست دادیم و این دعا را نیز از تو یاد گرفتیم.
هوش مصنوعی: احترام به کسی که به تو دعا و آداب معنوی را آموخته است، زیرا او در شرایط سخت و تاریک، مانند چراغی نورافشانی کرده است.
هوش مصنوعی: او نیز مانند مادران وفادار، با کلماتش دعا می‌کرد و این دعا را همیشه در دل داشت.
هوش مصنوعی: اشک از چشمان او می‌ریخت و دعا به طور ناخودآگاه از زبانش جاری می‌شد و به آسمان می‌رفت.
هوش مصنوعی: دعای افرادی که از خود بی خود شده‌اند، با دعاهای دیگران متفاوت است. این دعا به گونه‌ای است که تنها خداوند می‌تواند آن را بشنود و پاسخ دهد.
هوش مصنوعی: دعا وقتی موجب اثر می‌شود که خود دعا و اجابتی که از خدا می‌آید، از جنس فنا و زوال باشد.
هوش مصنوعی: میان مخلوقات جایگاهی نیست و جسم و جان از حال هم بی‌خبرند، در حالی که در خواسته‌ها و ناله‌هایشان غوطه‌ورند.
هوش مصنوعی: افراد واقعی و حق‌طلب، رحم و صبر دارند و می‌کوشند تا کارها را به درستی انجام دهند.
هوش مصنوعی: افراد مهربان و بی‌گناه در زمان‌های دشوار و در شرایط سخت به یاری دیگران می‌شتابند.
هوش مصنوعی: ای کسی که در درد و مشکل هستی، به این مردم توجه کن و آنها را دریاب. پیش از اینکه مشکلات و سختی‌ها به سراغشان بیاید، از فرصت استفاده کرده و به آنها کمک کن.
هوش مصنوعی: کشتی به مدد آن قهرمان نجات یافت و اهل فن کشتی به تلاش خود فخر می‌کنند.
هوش مصنوعی: شاید بازوی آنها با احتیاط و دقت، تیری از مهارت و هنر را به سوی هدف پرتاب کرده باشد.
هوش مصنوعی: در این بیت، به این موضوع اشاره می‌شود که اگر پاها را از مراقبت و استراحت آزاد کنیم، روباه‌ها در شکار بهتر عمل می‌کنند و این نکته را از دم‌شان درک می‌کنند. به عبارت دیگر، وقتی فضای آزاد و بدون مانعی برای حرکت و شکار داشته باشند، بهتر می‌توانند به هدفشان برسند.
هوش مصنوعی: عشقها با پایان و فرجام خود ما را از مشکلات نجات می‌دهند و جان ما را از خطرات و مشکلات رهایی می‌بخشند.
هوش مصنوعی: ای روباه، قدم‌هایت را مراقب باش و از سنگ‌ریزه‌ها بپرهیز، چون اگر دُم نداشته باشی، چه نفعی خواهد داشت. ای چشم‌زخم!
هوش مصنوعی: ما مانند روباه‌ها هستیم و با نیکی‌های خود از انتقام‌های مختلف رهایی می‌یابیم.
هوش مصنوعی: ما در عشق، با ذکاوت و نازک‌دلی مانند دم خود، بازی می‌کنیم و این بازی برای ما به چپ و راست معنا دارد.
هوش مصنوعی: بیایید به جای استدلال کردن و فریب دادن، به گونه‌ای رفتار کنیم که زید و بکر از ما گیج و سردرگم شوند.
هوش مصنوعی: ما در جستجوی حقیقت و درک عمیق وجود انسان‌ها به سر می‌بریم و در نهایت به خواسته و آرزوی خود در مورد خدا نزدیک شده‌ایم.
هوش مصنوعی: برای اینکه بتوانیم دلها را به دست آوریم، نمی‌پرسیم که چه بگوییم و چه کار کنیم.
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره به این است که در زندگی و کارهای خود، بر روی توانایی‌ها و استعدادهای خود تمرکز کنیم و به دستاوردهای دیگران وابسته نباشیم. به جای تقلید یا دنبال کردن دیگران، باید مستقل و خلاقانه عمل کنیم.
هوش مصنوعی: زمانی که به باغی زیبا و خوشبو می‌رسی، بعد از آن از زیبایی‌های آنجا بهره‌مند شو و از دستاوردهای دیگران استفاده کن.
هوش مصنوعی: ای کسی که در زندان چهار، پنج و شش زندگی می‌کنی، جاهای زیبا و دل‌انگیز دیگری را هم نشان بده.
هوش مصنوعی: این جمله بیانگر نوعی احساس و تمناست. فردی به دوست یا محبوب خود اشاره می‌کند و از او می‌خواهد که اگر لحظه‌ای شبیه به یک خر متعهد به دوستی است، آنها را به سمت خود جلب کند و در کنار خود داشته باشد. به نوعی، خواهان نزدیکی و ارتباط عاطفی است.
هوش مصنوعی: وقتی تو محبت دوست را فراموش کردی، از کجا دستخواسته‌های سلطنتی تو شروع می‌شود؟
هوش مصنوعی: در فضایی که دیگران تو را ستایش می‌کنند، تو چنان به خود بسته‌ای که مانند شاخه‌ای مرغ به گلوگاه جانت آویخته شده است.
هوش مصنوعی: این بیت به اهمیت بدور از فریب و نیرنگ بودن اشاره دارد. در اینجا توصیه می‌شود که انسان باید به خداوند و کسانی که دل‌هایشان پاک است، اعتماد کند و از حقه‌ها و ترفندها بپرهیزد. به عبارت دیگر، باید به سادگی و صداقت زندگی کند و دل را به افراد راستگو و نیکو بسپارد.
هوش مصنوعی: در سایه‌ی قدرت و قوت شیر، روباه‌ها جرات نمی‌کنند به کباب نزدیک شوند و طعمه‌ای راحت نصیبشان نمی‌شود.
هوش مصنوعی: زمانی که به حقیقت و اصل خود توجه کنی و از جزئیات دنیوی فاصله بگیری، به درک عمیق‌تری از وجود و هدف زندگی دست خواهی یافت.
هوش مصنوعی: خداوند می‌فرماید که نگاه ما به دل انسان‌هاست و نه به ظاهر آنها، زیرا ظاهر تنها از خاک و آب ساخته شده است.
هوش مصنوعی: تو می‌گویی که من هم دلی دارم، اما دلم همواره در اوج و بلندای عرش قرار دارد و هرگز به امور پست و پایین نمی‌پردازد.
هوش مصنوعی: در گل و لای تیره یقیناً آب وجود دارد، اما نمی‌توان با آن آب، دست خود را شست و پاک کرد.
هوش مصنوعی: چون آب در برابر گل قرار گیرد، آب مغلوب خواهد شد. بنابراین، دل خود را ناامید نکن، زیرا این دل نیز در معرض شکست است.
هوش مصنوعی: دل‌هایی که به آسمانها عظیم‌تر و برتر است، دل‌هایی هستند که به مقام پیامبری یا مقام‌های عالی رسیده‌اند.
هوش مصنوعی: آدمی که از آلودگی‌ها پاک شده و خالص است، در واقع به کمال و فراوانی رسیده و به تمامی حالت‌های خوب دست یافته است.
هوش مصنوعی: پرنده‌ای که در گِل گیر کرده بود، اکنون به سوی دریا رفته و از زندان گِل رهایی یافته و به موجودی دریایی تبدیل شده است.
هوش مصنوعی: آب ما در گِل محبوس شده است؛ پس ای دریای رحمت، ما را از این خاک و گل رها کن.
هوش مصنوعی: دریا می‌گوید که من می‌توانم تو را درون خود به عمق ببرم، اما تو می‌گویی که من فقط آب شیرینی هستم و نمی‌خواهم به عمق بروم.
هوش مصنوعی: خیال نکن که فقط با صحبت کردن دربارهٔ خودت می‌توانی به هدف برسی؛ بهتر است عمل کنی و از توصیه‌های دیگران بهره‌برداری کنی.
هوش مصنوعی: آب گل‌آلودی که می‌خواهد به دریا برود، در حالیکه پایش در گل گیر کرده، تلاش می‌کند تا به مقصد برسد.
هوش مصنوعی: اگر انسان از زنجیرها و محدودیت‌های خود آزاد شود، به آرامش و استقامت دست پیدا می‌کند، در حالی که زیبایی‌های زندگی ممکن است همچنان در سایه بمانند.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف جذابیت و زیبایی می‌پردازد. گوینده می‌گوید که چه چیزی باعث می‌شود که گل، آب را به سمت خود جذب کند و شراب خالص را به تصویر بکشد. در واقع، این جمله به قدرت جاذبه و تأثیرات مثبت زیبایی شناختی اشاره دارد که می‌تواند احساسات و عواطف را برانگیزد.
هوش مصنوعی: هر نوع آرزو و میلی که در این دنیا وجود دارد، چه مربوط به ثروت باشد، چه مقام و شخصیت، و چه به نیازهای ساده‌ای مانند نان.
هوش مصنوعی: هر یک از این موارد تو را مست و سرخوش می‌کند، اما وقتی آن حالت سرخوشی را نیابی، همان چیزها تو را به حالت غم و ناامیدی می‌کشند.
هوش مصنوعی: این حالت نشئگی ناشی از غم و دلشکستگی، نشانه‌ای از آن است که در غم جدایی، حال و هوای تو به مستی درآمده است.
هوش مصنوعی: فقط به اندازهٔ نیاز و ضرورت از زین استفاده کن تا بر تو تسلط نیابد و فرمانروایت نکند.
هوش مصنوعی: تو به حدی در دل من جا داری که به هیچ کس دیگری نیاز ندارم و همه چیزم تویی.
هوش مصنوعی: من همچون آبی هستم که در گِل سر می‌کشد، پس چرا باید به دنبال کمک باشم؟
هوش مصنوعی: دل تو به این آلودگی عادت کرده و به همین دلیل از دلسوزی و محبت اهل دل فاصله گرفته‌ای.
هوش مصنوعی: دل خود را گرامی بدار، زیرا این دل در عشق مانند شیر و عسل شیرین و دلپذیر است.
هوش مصنوعی: شیرینی و لطافت زندگی، نمایانگر احساسات درونی ماست و هر شادی واقعی از عمق دل به دست می‌آید.
هوش مصنوعی: دل مانند جوهری باارزش است و عالم همانند سایه‌ای از دل است. پس هدف دل چیست که در این سایه به دنبال خود می‌گردد؟
هوش مصنوعی: دل‌هایی که فقط به مال و مقام اهمیت می‌دهند، در حقیقت مانند این خاک و آب تاریک و بی‌ارزش هستند و پا بر جا نمی‌مانند.
هوش مصنوعی: این جمله به تصورات و اندیشه‌هایی اشاره دارد که در تاریکی‌های ذهن شکل می‌گیرند و فرد آنها را به عنوان موضوعاتی برای گفت‌وگو و بحث مورد توجه قرار می‌دهد.
هوش مصنوعی: اگر دل نباشد، هیچ چیز دیگری جز دریای نور نیست و آن دیدگاه خداوند است که اگر به آن ننگریم، مانند کسی خواهیم بود که نابینا شده است.
هوش مصنوعی: دل انسان به طور همزمان می‌تواند به چندین موضوع و افراد مختلف علاقه‌مند باشد، اما در نهایت باید مشخص شود که کدام یک از این علاقه‌ها و ارتباط‌ها از اهمیت بیشتری برخوردار است. در واقع، باید تعیین کنیم که کدام یک از این هزاران ارتباط و احساس، برای ما واقعی‌تر و معنادارتر است.
هوش مصنوعی: دل خود را به کار بگیر و به دنبال احساسات و دردهای کوچک درونت بگرد تا آن احساسات کوچک به بزرگی مانند کوه تبدیل شوند.
هوش مصنوعی: دل مانند یک محیط بزرگ است که در این عرصه وجود، بخشش و سخاوت را همچون زر طلا پراکننده است.
هوش مصنوعی: سلامی از سوی خداوند بر اهل زمین نازل می‌شود که نشان‌دهنده‌ی توجه و محبت او به همه‌ی مردم است.
هوش مصنوعی: هر کسی که دل پاک و نیکویی داشته باشد، محبت و توجه دیگران به او می‌رسد.
هوش مصنوعی: دامن تو مرکز نیاز من است و حضورم را در دامن آن سنگ سخت نگذار.
هوش مصنوعی: برای اینکه ارزش واقعی چیزها را درک کنی و بتوانی آنچه که حقیقی و باارزش است را از چیزهای ظاهری و فریبنده تمییز بدهی، باید در سختی‌ها و چالش‌ها قرار بگیری و آسیب‌ها را تجربه کنی.
هوش مصنوعی: تو دامن خود را از دنیا پر از سنگ کرده‌ای، مانند بچه‌ها که با سنگ‌های نقره و طلا بازی می‌کنند.
هوش مصنوعی: از فکر به ثروت و پول که چیزی جز خیال نبود، دامن صدق و راستی‌ام را پاره کرد و غم و اندوهی بیشتر به من افزود.
هوش مصنوعی: کودکان را کسی سنگ نیست، زیرا وقتی عقلشان به بلوغ نرسیده، نمی‌توانند آن را درک کنند و دچار مشکلات شوند.
هوش مصنوعی: سخن از wisdom و دانایی است که با سن و سال و سفیدی مو ارتباطی ندارد. بلکه واقعیات زندگی و امید برای آینده از اهمیت بیشتری برخوردار است. عقل و درایت فرد می‌تواند مستقل از سن او باشد و مهم‌تر از آن این است که به جای تمرکز بر ظاهر، بر توانایی‌ها و آرزوها توجه کنیم.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی آهنگهایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۱۰ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 شما حاشیه بگذارید ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.