بعد از آنش از قفس بیرون فکند
طوطیک پرید تا شاخ بلند
طوطی مرده چنان پرواز کرد
کآفتاب شرق ترکیتاز کرد
خواجه حیران گشت اندر کار مرغ
بیخبر ناگه بدید اسرار مرغ
روی بالا کرد و گفت ای عندلیب
از بیان حال خودْمان ده نصیب
او چه کرد آنجا که تو آموختی؟
ساختی مکری و ما را سوختی؟
گفت طوطی کاو به فعلم پند داد
که رها کن لطف آواز و وداد
زانک آوازت ترا در بند کرد
خویشتن مرده پی این پند کرد
یعنی ای مطرب شده با عام و خاص
مرده شو چون من که تا یابی خلاص
دانه باشی مرغکانت بر چنند
غنچه باشی کودکانت بر کنند
دانه پنهان کن بهکلی دام شو
غنچه پنهان کن گیاه بام شو
هر که داد او حُسن خود را در مزاد
صد قضای بد سوی او رو نهاد
چشمها و خشمها و رشکها
بر سرش ریزد چو آب از مَشکها
دشمنان او را ز غیرت میدرند
دوستان هم روزگارش میبرند
آنک غافل بوَد از کشت و بهار
او چه داند قیمت این روزگار؟
در پناه لطف حق باید گریخت
کاو هزاران لطف بر ارواح ریخت
تا پناهی یابی آنگه چون پناه!
آب و آتش مر ترا گردد سپاه
نوح و موسی را نه دریا یار شد؟
نه بر اعداشان بهکین قهار شد؟
آتش ابراهیم را نه قلعه بود؟
تا برآورد از دل نمرود دود؟
کوه یحیی را نه سوی خویش خواند؟
قاصدانش را به زخم سنگ راند؟
گفت ای یحیی بیا در من گریز
تا پناهت باشم از شمشیر تیز
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، طوطی که از قفس آزاد شده، به پرواز درمیآید و به شاخ بلندی میرود. او در حال پرواز یادآوری میکند که صدا و آوازش او را در بند کرده بود و به مرگش منتهی شد. او به دیگران نصیحت میکند که باید جستجو کنند و از خطرات گریزند. طوطی نصیحت میکند که باید به طور پنهانی عمل کرد و از خود در برابر دشمنان محافظت کرد. همچنین، اشاره میشود که انسانها باید به لطف خداوند پناه ببرند، چرا که او میتواند در شرایط سخت به آنها کمک کند. در نهایت، داستانهایی از پیامبران نوح و موسی و ابراهیم و یحیی به کار میرود تا نشان دهد که در مواقع خطر، باید به سوی خداوند پناه برد.
هوش مصنوعی: بعد از اینکه قفس را ترک کرد، طوطی پرواز کرد و به سر درختی بلند رفت.
هوش مصنوعی: طوطی مرده به گونهای پرواز کرد که خورشید شرق را به حرکت وا داشت.
هوش مصنوعی: استاد در کارهای مرغی که بیخبر بود، به شدت گیج و شگفتزده شد. ناگهان به راز و رمز آن مرغ پی برد.
هوش مصنوعی: او سرش را بالا کرد و به بلبل گفت: ای بلبل، از حالت و احوال خود برای ما بگو.
هوش مصنوعی: او چه کارهایی انجام داد که تو به او یاد دادی؟ تنها با ساختن نیرنگ و ترفندهایش، ما را به زحمت انداختی و نابود کردی.
طوطی گفت: با آن کارش به من پند و اندرز داد که آواز و خوشسخنی را رها کن. (وداد یعنی دوستی و در اینجا گویا به معنی همصحبتی و خوشسخنی باشد)
همین آواز و خوشسخنیات تو را در بند کرده است؛ راز آنکه خود را به مردن زد این بود.
یعنی ای کسی که مثل مُطرب از خاص تا عام با همه همنشین شدهای؛ مرده شو تا چون من رهایی یابی.
اگر دانه باشی مرغان تو را میچینند و اگر غنچه باشی کودکان بر میکَنند.
پس به کلی دانهها و فوایدت را پنهان کن و بجای غنچه بودن، گیاه روییده بر بام باش که کسی آن را نمیچیند.
هر کس که زیبایی و حسن خود را در معرض گذاشت و بالای دست گرفت، صد قضا و بلای بد به او روی آورد.
و چشم بد و خشم و رشک همچون آب از مَشک بر سر او میریزد.(در گذشته آوردن آب آشامیدنی از چشمهها را معمولا دختران انجام میدادهاند و برای این کار، مشکِ آب را بر سر نهاده و همیشه مقداری از آب مشک بر سر و روی آن شخص میریزد. مولانا در اینجا کسی که زیباییهایش را بر دست بگیرد به زیبارویی تشبیه کرده که به سبب زیباییاش ریختن چشم و خشم بر او مانند آب آن مشک حتمی است.)
دشمنان از روی کین و خشم به او صدمه میزنند و دوستان هم عمر او را بیهوده تلف میکنند.
کسی که نداند فصل کاشتن و بهار کی است و چه ارزشی دارد چطور بهای وقت و عمرش را میفهمد؟
هوش مصنوعی: باید به رحمت و محبت خدا پناه برد، چون او نعمتهای فراوانی بر روحها نازل میکند.
هوش مصنوعی: تا زمانی که به چیزی یا کسی برای پناه بردن دست نیافتهای، مانند آب و آتش در کنار هم قرار میگیری. چنانچه پناهی یابی، آن وقت تمامی آن نیروها، به یاریات خواهند آمد.
هوش مصنوعی: آیا دریا برای نوح و موسی یاری نکرد؟ آیا بر دشمنانشان خشم الهی نازل نشد؟
هوش مصنوعی: آتش ابراهیم چطور میتوانست قلعهای داشته باشد؟ که بکشد و از دل نمرود دود بلند کند؟
هوش مصنوعی: کوه یحیی را کسی به سمت خودش دعوت نکرد؟ آیا فرستادههای او را با سنگآوردهها آسیب زد؟
هوش مصنوعی: ای یحیی، بیا به من پناه بیاور، تا از تیغ تیز دشمن در امان باشی.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۲۱ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.