گنجور

 
مشتاق اصفهانی

نادر دوران شه گیتی‌ستان کاورده است

در کمند حکمش ایزد گردنِ گردن‌کشان

شهسواری کز سبک‌سیری شبی را طی کند

تابد از مغرب چو خورشید از سوی مشرق عنان

تاجداری کافسر زرین او چون آفتاب

از درخشانی بود آیینه‌پرداز جهان

معدلت‌کیشی که در ایام عدل او سزد

بهر حفظ گله کوشش گرگ را بیش از شبان

نصرت‌اندیشی که تا افتد به فکر رزم خصم

بشکفد گل‌های فتحش گلسِتان در گلسِتان

شوکت‌اندیشی که تا افتد به فکر رزم خصم

سنجیش صد حیف ار کاهی کشد کوه گران

عاقبت‌بینی که چشم باطنش از نور عقل

دیده در آیینهٔ آغاز انجام جهان

آتش صد فتنه را یک دم کُشد شمشیر او

هست گویی آب تیغش آتشِ آتش‌نشان

چون درافتد چرخ با مور سر کویش که نیست

پشّه را تاب نَبَرد از ضعف با پیل دمان

شصت صافش دارد آن قوت کزو تا جَسته است

راست تیرش بگذرد از چنبرِ نُه آسمان

هر شرارش برق صد خرمن بود روز مصاف

اژدر تیغش چو گردد از دهن آتش‌فشان

گشت از تیغ جهانگیرش چو فتح قندهار

کرد از آنجا رو به هند آن خسرو گیتی‌ستان

شد چو در هندوستان داخل ز ایران در رسید

ناله زان کشور ز بیم تیغ او بر آسمان

زد رقم مشتاق تاریخش که شاهنشه در او

گشت چون داخل برآمد ناله از هندوستان

 
 
 
رودکی

خواسته تاراج گشته، سر نهاده بر زیان

لشکرت همواره یافه، چون رمهٔ رفته شبان

عنصری

چیست آن آبی چو آتش و آهنی چون پرنیان

بیروان تن پیکری پاکیزه چون بی‌تنْ روان

گر بجنبانیش آب است، ار بلرزانی درخش

ور بیندازیش تیر است، ار بدو یازی کمان

از خرد آگاه نه در مغز باشد چون خرد

[...]

مشاهدهٔ ۲ مورد هم آهنگ دیگر از عنصری
ابوسعید ابوالخیر

بس که جستم تا بیابم من از آن دلبر نشان

تا گمان اندر یقین گم شد یقین اندر گمان

تا که می‌جستم ندیدم تا بدیدم گم شدم

گم شده گم کرده را هرگز کجا یابد نشان

در خیال من نیامد در یقینم هم نبود

[...]

فرخی سیستانی

سرو دیدستم که باشد رسته اندر بوستان

بوستان هرگز ندیدیم رسته بر سرو روان

بوستانی ساختی تو برسر سرو سهی

پر گل و پر لاله و پر نرگس و پر ارغوان

ای بهار خوبرویان چند حیلت کرده ای

[...]

مشاهدهٔ ۲ مورد هم آهنگ دیگر از فرخی سیستانی
عسجدی

خسروا جائی بهمت ساختی، جائی بلند

پر ز خوان خواهی کنونش کرد و خواهی پر سخوان

تیر تو مفتاح شد در کار فتح قلعه ها

تیر تو مومول شد در دیده های دیده بان

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه