گنجور

 
محیط قمی

جماعتی که دل و جان به عشق نسپارند

به حیرتم! چه تمتع ز زندگی دارند

بر آن سرم که برآرم دمی به خاطر جمع

گرم دو زلف پریشان دوست بگذارند

به صاحبان نظر ساقیا مده ساغر

که با حضور تو پیوسته مست دیدارند

به دور چشم تو مستی ما عجب نبود

عجب ز حالتِ آنان بوَد ، که هُشیار اند

زاهل مدرسه ای دل، امید حال مدار

که اهلِ قال ، ز سر تا به پای ، گفتار اند

به رویِ خویش ، ز شش سوی بسته راهِ یقین،

نشسته در پس هفتم حجاب بیدارند

زخیل خاک نشینان جماعتی دانم

که چون سپهر رفیع و بلند مقدارند

چو نوش، راحت روحند و در مذاق چو نیش

چو گل عزیز و به چشم جهانیان خارند

شکسته قید علایق به زور بازوی عشق

نه چون من و تو به دام هوس گرفتارند

نگاهدار زاندیشه های باطل، دل

حضورشان که ز راز درون خبر دارند

مدد زهمت ایشان رسد به پیل دمان

ولی به زیر قدم، مور را نیازارند

شَهان عالمِ ایجاد و مالکانِ وجود،

غلام خواجه ی لولاک و آل اطهارند

به اهل بیت رسالت مرا است چشم امید

چه پُر گناه ، تنم را به خاک بسپارند

به غیر آن که نشاید خدایشان خواندن

به هرچه وصف نمایندشان سزاوارند

«محیط» از شرف مدحت محمد و آل

متاع نظم تو را خسروان خریدارند

 
 
 
سعدی

نه هر چه جانورند آدمیتی دارند

بس آدمی که در این ملک نقش دیوارند

سیاه سیم زراندوده چون به بوته برند

خلاف آن به در آید که خلق پندارند

کسان به چشم تو بی‌قیمتند و کوچک قدر

[...]

خواجوی کرمانی

ز چشم مست تو آنها که آگهی دارند

مدام معتکف آستان خمّارند

از آن بخاک درت مست می سپارم جان

که هم بکوی تو مستم بخاک بسپارند

چرا بهیچ شمارند می پرستان را

[...]

جلال عضد

معاشران که مقیمان کوی خمّارند

چو بنگری ز دو عالم فراغتی دارند

غلام همّت آن عاشقان آزادم

که مُلک هر دو جهان در نظر نمی آرند

حریف خلوت دردی کشان خمّار است

[...]

اهلی شیرازی

درین زمان که حریفان شکسته بازارند

زر مرا همه از لطف حق خریدارند

اگر چه قلب زنانی که داغ ما دارند

هزار نقد ببازار کاینات آرند

بیدل دهلوی

ز بسکه منتظران چشم در ره یارند

چو نقش پا همه‌گر خفته‌اند بیدارند

ز آفتاب قیامت مگوکه اهل وفا

به یاد آن مژه در سایه‌های دیوارند

درین بساط‌ که داند چه جلوه پرده درد

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه