گنجور

 
 
 

با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی)
قالب شعری: رباعی
منبع اولیه: ویکی‌درج
خلاصه

هوش مصنوعی: این شعر به ما می‌گوید که امروز در دسترس ماست و فردا هنوز مشخص نیست. بنابراین نباید امروز را از دست بدهیم و باید از لحظه‌های کنونی استفاده کنیم، زیرا وقت و عمر دوام زیادی ندارند. در نتیجه، باید به احساسات و خواسته‌های امروز اهمیت بدهیم و آن‌ها را جدی بگیریم.

برگردان به زبان ساده

# امروز تو را دسترس فردا نیست

واندیشهٔ فردات به جز سودا نیست

هوش مصنوعی: امروز تو به فردا دسترسی نداری و افکار فردایت جز خیالات نیست.

# ضایع مکن این دم ار دلت شیدا نیست

کاین باقی عمر را بها پیدا نیست

هوش مصنوعی: این لحظه را تباه نکن، اگر دلت شیدا نیست، زیرا ارزش باقی‌مانده عمر هیچ‌گاه پیدا نمی‌شود.

رونوشت متن رونوشت نشانی نمای مشابه کتابهای چاپی (فقط رایانه)
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
خوانش‌ها
مشق شعر
هم‌آهنگ‌ها
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
خوانش‌ها
مشق شعر
هم‌آهنگ‌ها
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
خوانش‌ها
مشق شعر
هم‌آهنگ‌ها
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
رباعی شمارهٔ ۱۰ به خوانش احسان اسماعیلی
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
رباعی شمارهٔ ۱۰ به خوانش داوود ملک زاده
رباعی شمارهٔ ۱۰ به خوانش زهرا بهمنی
رباعی شمارهٔ ۱۰ به خوانش محمد علی قدمیاری
رباعی شمارهٔ ۱۰ به خوانش نازنین بازیان
همهٔ خوانش‌هاautorenew
رباعی شمارهٔ ۱۰ به خوانش علی قلندری
فعال یا غیرفعال‌سازی قفل متن روی خوانش من بخوانم
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
خوانش‌ها
مشق شعر
هم‌آهنگ‌ها
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
خوانش‌ها
مشق شعر
هم‌آهنگ‌ها
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
خیام
خیام » ترانه‌های خیام (صادق هدایت) » دم را دریابیم [۱۴۳-۱۰۸] » رباعی ۱۳۵

امروز تو را دسترس فردا نیست،

و اندیشهٔ فردات به جز سودا نیست،

ضایع مکن این دم اَر دلت بیدار است،

کاین باقیِ عمر را بقا پیدا نیست!

اوحدالدین کرمانی
اوحدالدین کرمانی » دیوان رباعیات » الباب التاسع: فی السفر و الوداع » شمارهٔ ۳۱

ای دل غم عاشقی تو را تنها نیست

سر نیست که سرگشتهٔ این سودا نیست

پوشیده غمی می خور و بیهوده مجوی

وصلی که سررشتهٔ او پیدا نیست

مولانا
مولانا » دیوان شمس » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۳۸۱

کس نیست که اندر هوسی شیدا نیست

کس نیست که اندر سرش این سودا نیست

سررشتهٔ آن ذوق کزو خیزد شوق

پیداست که هست آن ولی پیدا نیست

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از مولانا
مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
خوانش‌ها
مشق شعر
هم‌آهنگ‌ها
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
خوانش‌ها
مشق شعر
هم‌آهنگ‌ها
ترانه‌ها
حاشیه‌ها

تا به حال ۲۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...

ناشناس در ‫۱۶ سال و ۱۰ ماه قبل، پنجشنبه ۲ خرداد ۱۳۸۷، ساعت ۰۶:۳۰ نوشته:

1-در ماخذ ی دیگر بیت دوم رباعی اینگونه است:
ضایع مکن ایندم ار دلت بیدار است کاین باقی عمررا بقا پیدا نیست ودر رباعی مصرع سوم با مصرعهای دیگر معمولاهم قاقیه نیست
2-زمان حال ولحظه از نظر اهل معرفت غنیمت است ومعمولا درپای گذشته وآینده قربانی میشود
همه عرفا این مهم را تذکر داده اند واحادیث هم موید آست
اما کسانی خیال کرده اند مقصود اینست که مثلا امروز هرچه دارد خرج کند وبه فکرآینده نباشد یا اهل خوشگذرانی وبطالت باشد وبرای فردا کاری نکند وحال آنکه مقصود درست آنست که از لحظه وحال حد اکثر استفاده بشود وبه بطالت وبیهودگی نگذرد زیرا تحول وتغییر احوال درونی وحضور قلب در لحظاتی که انسان محو گذشته وآینده نیشت وازخود غفلت ندارد ممکن میگردد
این دو وجهی بودن معانی وسؤ تفاهم مطلب مهمی است که دربسیار ی از معانی پیش میآید
چنانکه مثلا عشق ورزیدن فکر کردن تعقل کردن ترسیدن یابی باک بودن بزرگی کردن ودهها یا صدهامفهوم دیگر دو وجهی است وبسته به اینکه کدام وجه مورد نظر باشد مطلوب یا نا مطلوب است وجا دارد که مورد رسیدگی اهلش قرار گیرد

reply flag link

 
فرهاد در ‫۱۶ سال و ۹ ماه قبل، یکشنبه ۵ خرداد ۱۳۸۷، ساعت ۱۱:۱۰ نوشته:

ناشناس گرامی: شما شعر را به درستی تصحیح کردید، اما به نادرستی تفسیر :)

reply flag link

 
هومن در ‫۱۵ سال و ۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۰ آبان ۱۳۸۸، ساعت ۱۴:۰۸ نوشته:

شاعران برای خلق شاهکارهای خود از ابزار کلام و زبان استفاده میکنند. اما در مواردی که با نابغه ای مثل خیام و یا حافظ روبرو میشویم... همین ابزار ناکارآمد بنظر می رسد. چرا که بدست ما افتاده است. تلاش شدیدی برای نقد و حلاجی معانی کلام این بزرگان انجام شده است . . ولی کافی نیست. بنظر می رسد ابزار کلام و زبان برای رسیدن به مفهوم حقیقی (مفهوم مد نظر شاعر) نه تنها کافی نیست. . . بلکه کلا ناقص است.
برای همین سوء برداشتهای فراوانی از دوستان را همیشه شاهد هستیم

reply flag link

 
طلایه در ‫۱۴ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۷ دی ۱۳۸۹، ساعت ۱۰:۴۸ نوشته:

از امروزت استفاده کن. فقط حال کن.

reply flag link

 
مجید در ‫۱۲ سال و ۱۳ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۱ بهمن ۱۳۹۰، ساعت ۱۱:۲۵ نوشته:

سلام
به نظر من عطار میفرماید، تا زمانی که به خیال و توهم زمان و مکان بپردازی به هیچ دست خواهی یافت و همه عمرت بیهوده بگذرد. وقت را باید غنیمت دانست و اگر عاشق و آشفته حال نباشی دراین عالم، هستیِ دائم پیدا نخواهی کرد
عیشم مدام است از لعل دلخواه
کارم به کام است الحمدلله
ای بخت سرکش تنگش به بر کش
گه جام زر کش گه لعل دلخواه
ما را به رندی افسانه کردند
پیران جاهل شیخان گمراه
از دست زاهد کردیم توبه
و از فعل عابد استغفرالله
جانا چه گویم شرح فراقت
چشمی و صد نم جانی و صد آه
کافر مبیناد این غم که دیده‌ست
از قامتت سرو از عارضت ماه
شوق لبت برد از یاد حافظ
درس شبانه ورد سحرگاه

reply flag link

 
امین کیخا در ‫۱۱ سال و ۱۰ ماه قبل، جمعه ۶ اردیبهشت ۱۳۹۲، ساعت ۰۶:۳۸ نوشته:

این بیت ها در ناسازی سرتا بنی با شعر بلبل و مور پروین میباشد که در ان مورانه رنج بردن و خرحمالی را أرج نهاده ،بلبلانه کام جستن و باعشق ورزی روز گار در نوشتن را نابخردی دانسته است

reply flag link

 
دکتر فیروز فصیحی در ‫۹ سال و ۱۰ ماه قبل، یکشنبه ۲ فروردین ۱۳۹۴، ساعت ۰۵:۵۰ نوشته:

با أدب و احترام خدمت ادیبان گرام
کناب خیام نامه نوشته محمد رضا قنبری که به چاپ سوم و چهارم رسیده است بهترین مرجع برای شناسائی حضرت عمر خیام نیشابوری نابغه بی همتای تفکر ایران زمین میتواند باشد- که هر چند بسرعت مورد مطالعه و استناد بزرگان شعر و أدب پارسی بویژه خیام دوستان قرار گرفت ولی متاسفانه هنوز بحد کافی برای شناخت حضرت عمر خیام نیشابوری در سطح گسترده قرار نگرفته است فلذا مطالعه و بکار گیری این کتاب بسیار وزین را که با زحمت وافر به رشته تحریر در امده به ادیبان توصیه مینمایم- همین بس که برای تألیف این کتاب ، تمام کتاب هائی را که تا بحال در بیان خیام بزبانهای فارسی ، انگلیسی و عربی بچاپ رسیده مورد مطالعه ، بیان و ماخذ قرار گرفته است و صرف نظر از تحلیل عمیق در مورد خیام و رباعیات او ، هر گونه شک شبهه ای در مورد اصالت هر یک از رباعیات را بر طرف مینماید

reply flag link

 
کامران در ‫۶ سال و ۳ ماه قبل، دوشنبه ۱۶ مهر ۱۳۹۷، ساعت ۲۰:۵۰ نوشته:

دوستانی که اصرار میکنند همه شعر های خیام را طوری جلوه دهند که انگار حتما منظور خیام این است که در هر لحظه فقط کار و تلاش کن و منظور از می خوردن هم باز هم کار و تلاش است حالا سوال من از ایشان این است ک پس چرا خیام شعر زیر را سروده؟
ای آمده از عالم روحانی تفت||
حیران شده در پنج و چهار و شش و هفت
می نوش ندانی ز کجا آمده‌ای
خوش باش ندانی به کجا خواهی رفت

reply flag link

 
امیر در ‫۶ سال و ۳ ماه قبل، یکشنبه ۶ آبان ۱۳۹۷، ساعت ۱۸:۵۸ نوشته:

در پاسخ به دوستی که فرموده بود که مصرع سوم در ماخذی دیگر اینطور بیان شده که "ضایع مکن ایندم ار دلت بیدار است " باید بگم به نظر اشتباه هست چون از لحاظ وزنی، به وزن رباعی نیست.

reply flag link

 
مهدی قناعت پیشه در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، پنجشنبه ۲۹ آذر ۱۳۹۷، ساعت ۱۷:۴۴ نوشته:

تکه ازفردایت خبرنداری وارزش فردای خودترا نمیدانی،پس بانگرانی فرداامروزت راهم خراب نکن.امروزداشته باشی فرداداری امروزنه،فردانه. زندگی همین لحظست

reply flag link

 
مهدی قناعت پیشه در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، پنجشنبه ۲۹ آذر ۱۳۹۷، ساعت ۱۷:۴۴ نوشته:

تکه ازفردایت خبرنداری وارزش فردای خودترا نمیدانی،پس بانگرانی فرداامروزت راهم خراب نکن.امروزداشته باشی فرداداری امروزنه،فردانه. زندگی همین لحظست

reply flag link

 
مهدی قناعت پیشه در ‫۵ سال و ۴ ماه قبل، شنبه ۹ شهریور ۱۳۹۸، ساعت ۱۰:۲۸ نوشته:

امروز ترا دسترس فردا نیست
اندیشه فردات به جز سودا نیست
ضایع کنی این دم ار دلت شیدا نیست
شیداست دلی که عشق او دنیا نیست

reply flag link

 
zohresadr در ‫۵ سال و ۳ ماه قبل، دوشنبه ۲۹ مهر ۱۳۹۸، ساعت ۲۲:۱۶ نوشته:

رباعی عربی از احمد رامی :
غد بظهر الغیب والیوم لی
وکم یخیب الظن فی المقبل
ولست بالغافل حتی أری
جمال دنیای ولا أجتلی
فردا نامعلوم است، در حالی که امروز سهم من از زندگی است . چه بسیار آرزوها و امیدهایی که در آینده ناامید شده اند!
و من از این موضوع غافل نمی مانم تا زیبایی های روزگار را تجربه کنم و نگران فردا نباشم.

reply flag link

 
امیرحسین در ‫۴ سال و ۸ ماه قبل، چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۹، ساعت ۱۵:۰۲ نوشته:

شاکرباش و از داشته هات لذت ببر

reply flag link

 
علی در ‫۴ سال و ۷ ماه قبل، پنجشنبه ۸ خرداد ۱۳۹۹، ساعت ۱۷:۲۱ نوشته:

لطفا اصلاح کنین درستش(( ار دلت بیدار است )) است

reply flag link

 
nabavar در ‫۴ سال و ۷ ماه قبل، پنجشنبه ۸ خرداد ۱۳۹۹، ساعت ۲۲:۲۷ نوشته:

گرامی علی
ضایع مکن این دم ار دلت شیدا نیست
کاین باقی عمر را بها پیدا نیست
بیت صحیح است و نمی دانم چرا بدون آشنایی به شعر دیگران را به گمراهی می کشانی.

reply flag link

 
فاطمه دِل سَبُک (مهر۱۳۲۵ - تیر۱۴۰۲/یزد) در ‫۱ سال و ۹ ماه قبل، شنبه ۱۲ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۱۳:۱۹ پاسخ داده:

"ضایع مکن این دَم ار دلت شیدا نیست"

مصرعِ کلیدی این رباعی همین مصرع است که اگر درست نفهمیم شیرینی این رباعی را نچشیده ایم! ابتدا مفهوم لغوی کلمه به کلمه:

" اگر دلِ تو عاشق نیست, (حداقل تلاش کن که)  این لحظه (هایِ زندگی ات) را بی فایده مصرف نکنی!

ما با دل عاشقِ راستین می شویم نه با ذهن, عشق برخاسته از ذهن,  عشقی دروغین و به قول مولانا ننگی بیش نیست! 

عشق هایی کز(که از) پیِ رنگی بود  /  عشق نَبوَد عاقبت نَنگی بُوَد

خیام یا دیگر بزرگانی که این رباعی را به خیام منسوب کردند به این نکته ظریف اشاره می کند که:

کسانی که عاشق هستند, تمامی لحظات زندگیِ ایشان در بهترینِ حال و شورِ ممکن است! ولی همه یِ ما خوب می دانیم که عاشق شدن و عشق ورزی کارِ آسانی نیست و هرکس توانِ انجام دادنِ آن را ندارد! به قولِ حافظ:

عشقبازی کارِ بازی نیست ای دل سر بباز  /  زآنکه که گویِ عشق نتوان زد به چوگانِ هوس

حال که اکثریتِ ما عاشق نیستیم پس حداقل سعی کنیم با استفاده از قوه عقل و ذهن اختیارِ لحظاتِ زندگی را در دست گرفته و از نابودی و ضایع شدن لحظاتِ زندگی جلوگیری کنیم!

متاسفانه ما علاوه بر اینکه عاشق نیستیم, دربَست در اختیارِ ذهن مان نیز هستیم که نتیجه می شود همینِ حالِ خرابی که روز و شب در آن دست به گریبانیم و  شرایطی که در آن گرفتاریم!

راستی:

انتگرال یا سیگمایِ لحظاتِ زندگی از بَدو تا مرگ میشود هنرنمایی ما بر صفحه یِ روزگار یا همان زندگی ما! باز به قولِ حافظ:

هرگز نمیرَد آنکه دلش زنده شد به عشق  / ثبت است بر جریده یِ عالَم دوامِ ما

فَکّه >میسان >عراق {۱۵ آوریل ۲۰۲۳}

reply flag link

 
احمد نیکو در ‫۴ سال و ۷ ماه قبل، پنجشنبه ۲۲ خرداد ۱۳۹۹، ساعت ۲۰:۰۶ نوشته:

To day , tomorrow is not within your reach
To think of it is only morbid
If the heart is awake
Don't waste this moment
There is no proof of life's continuance
Omar khayyam

reply flag link

 
احمد نیکو در ‫۴ سال و ۷ ماه قبل، جمعه ۲۳ خرداد ۱۳۹۹، ساعت ۱۸:۰۳ نوشته:

( Waste ) تلف کردن - ضایع کردن
(awake) بیدار

reply flag link

 
احمد نیکو در ‫۳ سال و ۷ ماه قبل، جمعه ۱۴ خرداد ۱۴۰۰، ساعت ۱۷:۴۵ نوشته:

امروز ببر زآنچه ترا پیوندست 

کانها همه بر جان تو فردا بندست 

سودی طلب از عمر که سرمایه ی عمر 

روزی چندست و کس نداند چندست 

(سنایی غزنوی )

رباعی شماره ۵۲

reply flag link

 
حبیب شاکر در ‫۲ سال و ۱۰ ماه قبل، چهارشنبه ۲۰ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۲۲:۲۰ نوشته:

کل کل با خیام بزرگ که کار چندان آسانی هم نیست.

دیروز گذشته است و فردا هم نیست

و امروز که گویند در آن باید زیست

فرداست به دیروز  که رفته،وآنگه

فردا که نیامدست را،دیروزیست

_________________________

امروز که گویند غنیمت دانش

در دسترس تو نیست،جز یک آنش

آندم که گذشته ست،همان دیروز ست

وآندم که نیامدست،فردا خوانش

reply flag link

 
حبیب شاکر در ‫۲ سال و ۱۰ ماه قبل، جمعه ۲۲ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۰۱:۲۱ نوشته:

گر در دل تو امید فردا باشد

فردای تو نیز بس فریبا باشد

با نور امید جان و دل روشن کن

تا آتیه از بهر تو زیبا باشد

reply flag link

 
فاطمه دِل سَبُک (مهر۱۳۲۵ - تیر۱۴۰۲/یزد) در ‫۱ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۲۶ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۰۴:۵۵ نوشته:

و اندیشه یِ فردات بجز سودا نیست!

سودا: دلتنگی, افسردگی, حالِ خراب( زمانِ حال که باید در آن خوش باشیم, ناخوش و غمگین باشیم)

این که در زمانِ حال, نگران فردا هستیم و براحتی نقد را به نسیه می دهیم ,به چیزی جز دلتنگی و افسردگی نمی توان تعبیر کرد! فکر کردن به فردا و وانهادن زمانِ حال, نتیجه یِ افسردگی و دلتنگی و شاد نبودن! است وگرنه اگر کسی واقعا شاد باشد چرا باید این شادمانی را با فکر کردن به فردا ضایع کند!  

همچنین سودا ایهام به بیماری روحیِ سودایی! نیز دارد. سودایی به معنی افسرده! در واقع خیام می گوید تمامی کسانی که زمانِ حال را با اندیشه یِ فردا ضایع می کنند همگی از بیماری روحی رنج می برند!

 

فکه> میسان> عراق {سحرگاه ۱۵ آوریل ۲۰۲۳} 

reply flag link

 

برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.