گنجور

 
کمال‌الدین اسماعیل

فراق روی تو ما را بروی آن آورد

که در چمن بسر لاله مهرگان آورد

بچین زلف تو چشمم زطراه دریابار

ببوی سود سفر کرد و بس زیان آورد

غم تو کرد جهان را چو چشمۀ سوزن

پس اندر او ز تنم تار ریسمان آورد

بنفشه دامن سوسن گرفت در گلزار

عذار تو زنخی سخت خوش بران آورد

چو نیشکر شودش مغز استخوان شیرین

هر آنکه نام دهان تو بر زبان آورد

گمان مبر که نکویی تو همین قدر است

که روزگار باظهارش این زمان آورد

ز صد جنیبت خوبی که بر طویلۀ تست

کمینه لاغری این بد که بامیان آورد

بذوق این غزلک دوش بلبل آوازی

چو زیر چنگ مرا نیز در فغان آورد

بیا بیا که فراقت مرا بجان آورد

بیا که بی تو نفس بر نمی توان آورد

چه لطف بود که تشریف دادی از ناگاه؟

که یادت از من رنجور ناتوان آورد؟

نشان هستی من زان جهان همی دادند

امید وصل تو بازم بدین جهان آورد

دلم تو داشتی ارنی بدادمی حالی

بدانکه مژدۀ وصل تو ناگهان آورد

دلت برنجد اگر شرح آن دهم که دلم

بروز وصل شب هجر بر چه سان آورد

کنون وصال تو می آورد بمن جان را

اگر فراق تو وقتی مرا بجان آورد

غلام باد شمالم، غلام باد شمال

که رنجه گشت و بمن بوی گلستان آورد

کجا رسد دم عیسی بگرد آن بادی

که بوی گیسوی جانان بعاشقان آورد

اگر چه خوشتر از آن نیست در جهان که کسی

بعاشقی خبر یار مهربان آورد

ز وصل یار مرا صد هزار ره خوشتر

حدیث آنکه ز ناگاه مژدگان آورد

که پادشاه وزیران بطالع مسعود

خجسته روی بدین دولت آشیان آورد

عمید دولت و ملّت که دست و مسند حکم

چو پای همّت بر فرق فرقدان آورد

ستاره قدری صدری که چین ابروی او

شکست در خم ایوان آسمان آورد

خراج بوسه دهد آسمان زمینی را

که بر رخ از سم یکران او نشان آورد

چو خط خوبان بر آفتاب بنگارند

هرآن دقیقۀ معنی که در بیان آورد

ز چرخ و اخترش آورد کاسۀ سر خویش

جهان چو همت او را بمیهمان آورد

بهر کجا که طمع خون لعل ریخته دید

چو پی ببردش، سر هم بدان بنان آورد

زهی فراخ عطایی که از مضیق نیاز

امل پناه بدان دست در فشان آورد

برای کشف معانّی سرّ غیب قضا

ز خامۀ دو زبان تو ترجمان آورد

هزار بار بمنقاش کلک دست سخاوت

ز چشم فضل برون خار امتحان آورد

ز بیم جود تو کان خاک بر دهان افکند

زیاد دست تو، بحر آب بر دهان آورد

سپاه بخل سبک پشت داد چون کرمت

بقصد او ز عطا لشکری گران آورد

قراضه ای دو سه جوجو بروزگار دراز

بسوی کانش خورشید در نهان آورد

بگوش جود تو ناگه حدیث آن برسید

سه اسبه خامۀ تو تاختن بکان آورد

کمال ذات تو اندر فنون معنیها

چه نقص ها که در احوال باستان آورد

زبان پیکان سر برزد از لب سوفار

ز تیر انکه بقصد تو در کمان آورد

ریاض خلق تو سرسبز باد کآثارش

مرا فراغتی از باغ و بوستان آورد

مخیّم امل و قبله گاه حاجت شد

هر آن کجا که رکابت بدان عنان آورد

فلک برابری همّت تو اندیشید

برو خرد زنخی نغز و دلستان آورد

سپهر کیست؟ گدایی ز کوی همّت تو

که همچو من طمع او را بسر دوران آورد

دو قرص دارد و ز بس که خرّمست بدان

هزار بار فرو برد و پس بخوان آورد

محاسبان جهان را برد تختۀ خاک

همه ز بهر حساب چنین دونان آورد

کجا برابری قدر آن تواند کرد ؟

که تخت ز تبت بر اوج لامکان آورد

از آن گرفت چنین کارش اندکی بالا

که هر چه رای تو فرمود همچنان آورد

جهان پناها! آنی که حزم بیدارت

ز فرط امن همه خواب پاسبان آورد

لطافت تو از آنجا که دلنوازی اوست

بار مغانی ما جان شادمان آورد

همای دولت تو از برای کاری بود

که سایه بر سر یک مشت استخوان آورد

گمان مبر که زمانه ز مستقرّ جلال

ترا بخیره بدین تیره خاکدان آورد

ولیک جاذبۀ همّت مسلمانان

عنان گرفته ترا سوی اصفهان آورد

دراز دستی احداث تا با کنون بود

که رای روشن تو پای در میان آورد

مسببّان ستم را چه اعتراض بود

برآنکه از در عدلت خط امان آورد

مخافت رمه از چنگ گرگ چندانست

که رخت بر کنف عصمت شبان آورد

کفایتت بسر کلک کارهایی کرد

چنانک زیبد وصفش بداستان آورد

نه هیچ پشت کمان را بدین سبب خم داد

نه هیچ دردسری با سر سنان آورد

نه لایقست بدین حضرت این سخن ریزه

و لیک عشق ثنای توام بدان آورد

بتیر باران تا رسم ابر نوروزست

ز حلق شاخ برون خون ارغوان آورد

هزار سال بمان دوست کام و دشن مال

بر غم آنکه خلاف تو در گمان آورد

هر آن نفس که زند صبح دان که در ضمنش

ترا بشارتی از عمر جاودان آورد