جغد مسکین نشسته پهلوی باز
چون از آنجا دهندشان پرواز
باز سازد ز قصر شه خانه
جغد پرد به کنج ویرانه
میل هر کس به سوی مسکن اوست
روی هر مرغ در نشیمن اوست
جوان به وقتی که مصحلت بینند
صوفیان از سماع بنشینند
خادم مطبخ آورد به میان
بهر اطعام قوم سفره و خوان
سفره ای از حرام مالامال
همه چیزی در او به غیر حلال
نانش از گندمی که شحنه شهر
از فقیران ده گرفته به قهر
گوشت زان گوسفند صحرایی
که ربوده ست ترک یغمایی
خود به حرمت از آنچه کردم فاش
صد ره افزون دگر حوایج آش
وجه حلوا و خرج پالوده
داده تردامنان آلوده
میوه از بوستان بیوه زنان
کند زانجا به غصب میوه کنان
شیخ و یاران او به شهوت و آز
چون به سفره کنند دست دراز
زند آنسان شره بر ایشان راه
که فرامش کنند بسم الله
آن یکی را گرفته تلواسه
که خورد بیشتر ز همکاسه
لقمه را از شتاب کم خاید
کار دندان به معده فرماید
وان دگر یک نهفته می نگرد
لقمه و چمچمه اش همی شمرد
گر کند در حساب چمچه غلط
گوید او را هزار گونه سقط
کانچه کردی خلاف سنت بود
توبه کن از خلاف سنت زود
کند اظهار بخل و ضنت را
لیک سازد بهانه سنت را
می نهد آن دگر ز نفس دغل
لقمه لقمه در آستین و بغل
که تبرک ز خوان درویشان
می برم بهر خانه و خویشان
هست این لقمه مایه برکات
هر که این لقمه خورد یافت نجات
باشد این مقتضای طبع خسیس
لیک بر حاضران کند تلبیس
چون شکم ز آش و نان بینبارند
سفره را از میانه بردارند
شیخ بهر فتوح زمره خاص
فاتحه خواند آنگهی اخلاص
لیکن آن فاتحه ز کبر و ریا
نرود از بروتشان بالا
باد انفاسشان ز نفس تباه
چون نیابد به سوی بالا راه
گند لعنت شود فرود آید
سبلت و ریششان بیالاید
چون که بنمود اذا طعمتم رو
کار بندند امر فانتشروا
همه با معده های آگنده
همه با خاطر پراگنده
شکم همچو طبل پیش نهند
روی در خوابگاه خویش نهند
نه ز انوار ذکرشان شرری
نه ز حال سماعشان اثری
حاصل ذکر درد گردن و سر
اثر رقص ضعف پشت و کمر
اکلشان هم نتیجه تازه
ندهد غیر خواب و خمیازه
صحبت پاکشان ز صدق و وفاق
مایه صد هزار کذب و نفاق
روز دیگر ازین قیاس بگیر
نیست حاجت که من کنم تقریر
روز و شب کار این و پیشه چنین
آه اگر بگذرد همیشه چنین
نجنا رب من تدلسنا
و قنا من شرور انفسنا
ثم من سیئات اعمال
انتشت من هنات احوال
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این متن، داستان یک جغد و باز روایت میشود که به نمادهایی از زندگی و انسانها تبدیل شدهاند. باز به قصر شاه بازمیگردد و جغد در ویرانهها میماند. سپس به مسأله برکت و مال حرام پرداخته میشود که سفرهای از حرامها برای عدهای چیده شده و افراد دور سفره با حرص و آز به خوردن مشغولند.
افراد حاضر در سفره به گونهای خود را فریب میدهند که در خوردن لقمههای حرام، به بهانههایی چون سنت تکیه دارند. در این حال، به نکاتی درباره ریا، کبر، و اثرات منفی اعمال نادرست در زندگی پرداخته میشود. نویسنده با انتقاد از رفتارهای ناپسند شخصیتهای حاضر، به بیحسی و غفلت آنها از یاد خداوند و اثرات عبادت واقعی اشاره میکند. داستان به پایان میرسد با دعایی برای نجات از نفس و اعمال زشت.
در کل، متن به نقد رفتارهای ریاکارانه و سوءاستفاده از نعمتها میپردازد و لزوم توبه و اصلاح نفس را مطرح میکند.
هوش مصنوعی: جغد بیچاره کنار باز نشسته و وقتی که از آنجا پرواز کنند، چه حالتی خواهد داشت.
هوش مصنوعی: پادشاهی که زمانی در قصری مجلل زندگی میکرد، اکنون به جایی تاریک و ویرانه تبدیل شده و در آنجا زیست جغدها را میبیند.
هوش مصنوعی: تمایل هر فرد به خانه و محل زندگیاش است، همانطور که هر پرندهای به لانهاش علاقهمند است.
هوش مصنوعی: جوان وقتی که درک کند که چه چیزی برایش بهتر است، متوجه میشود که عارفان در زمان مناسب از رفتن به محفلهای موزیک و رقص خودداری میکنند.
هوش مصنوعی: خدمتگزار برای تهیه غذا، سفرهای را برای مهمانان پهن کرد.
هوش مصنوعی: سفرهای پر از مال حرام است و در آن هیچ چیزی جز چیزهای حلال وجود ندارد.
هوش مصنوعی: نان او از گندمی است که نگهبان شهر به زور از فقرا در روستا گرفته است.
هوش مصنوعی: گوشت آن گوسفند صحرا که مورد حمله و دزدی قرار گرفته، نشاندهندهی غارتگری و بیرحمی است.
هوش مصنوعی: من به احترام اعمالی که انجام دادهام، هر بار به طرز قابل توجهی بیشتر از نیازهای خود را برآورده میکنم.
هوش مصنوعی: ظاهر شیرینی مانند حلوا و خرج آن مانند پالوده، نشاندهندهی این است که برخی افراد به طور ظاهری زیبا و دلپذیر به نظر میرسند، اما در باطن ممکن است آلوده و ناپاک باشند.
هوش مصنوعی: میوهای که از باغ بیوهزنان میچینند، از آنجا که به ناحق و به زور میچینند، به دست آمده است.
هوش مصنوعی: روحانیون و همراهانش همچون کسانی که به خاطر تمایلات و خواستههای نفسانی به سفرهای دست دراز میکنند، به دنیا و لذتهای آن توجه دارند.
هوش مصنوعی: زندگی افرادی که به راحتی یادشان میرود با نام خدا شروع میشود، مانند جریانی که بر آنها اثر میگذارد.
هوش مصنوعی: یکی از آنها در حال نگرانی است و میبیند که دیگری بیشتر از او از سفرهی مشترک بهرهمند میشود.
هوش مصنوعی: اگر لقمه را آرام و با حوصله بخوری، دندانها به خوبی آن را میجوند و معده هم بهتر آن را هضم میکند.
هوش مصنوعی: او از گوشهای دیگر نگاهی به لقمه و قاشقش دارد و به دقت آنها را میشمارد.
هوش مصنوعی: اگر در محاسبات دقت نداشته باشد و اشتباه کند، او را به شکلهای مختلف مورد انتقاد قرار میدهند.
هوش مصنوعی: هر کاری که برخلاف سنت انجام دادهای، سریعاً از آن پشیمان شده و توبه کن.
هوش مصنوعی: سختی و خساست خود را نشان میدهد، اما بهانهای از عادتهای خود میتراشد.
هوش مصنوعی: آن شخص دیگر با نیرنگ و فریب، لقمههای خوراکی را به آرامی در آستین و بغل خود میگذارد.
هوش مصنوعی: من میخواهم از سفرهی درویشان برکت ببرم و آن را برای خانه و اهل خانوادهام بیاورم.
هوش مصنوعی: این لقمه منبع برکت است و هر کسی که آن را بخورد، به رستگاری دست مییابد.
هوش مصنوعی: این ممکن است نتیجهٔ طبیعی فردی بخیل باشد، اما او با عذر و بهانههای مختلف سعی میکند دیگران را فریب دهد.
هوش مصنوعی: زمانی که شکمها از غذا پر شود، سفره را از وسط برمیدارند.
هوش مصنوعی: شیخ برای دستیابی به موفقیت، نماز و دعا خواند و سپس با نیتی خالص و پاک عمل کرد.
هوش مصنوعی: اما خواهش و خودستایی از چهرههایشان پاک نمیشود.
هوش مصنوعی: باد ناشی از نفسهای آنها به قدری تباه و خراب است که نمیتواند به سمت بالا برود.
هوش مصنوعی: بهتر است افراد بد و ناپاک، که موجب آزار دیگران میشوند، به درستی شناخته شوند و در نهایت، عواقب کارهایشان را ببینند تا دیگران از آنها درس بگیرند و از این رفتارها دوری کنند.
هوش مصنوعی: وقتی که شما از طعم آن آگاه شدید، به کار بپردازید و به راه بیفتید.
هوش مصنوعی: همه با شکمهای پر و دلهای نگران و آشفته هستند.
هوش مصنوعی: شکم مانند طبل بزرگ و توخالی است که در آن چیزی نیست و آن را در جای خواب خود قرار میدهند.
هوش مصنوعی: نه از نور ذکر آنها شعلهای روشن میشود و نه نشانهای از حال سماع و حالت روحانی آنها پیدا است.
هوش مصنوعی: نتیجه یادآوری درد گردن و سر، تاثیر لرزش و ضعف در پشت و کمر است.
هوش مصنوعی: آنها که به خوردن مشغول هستند، به جز خواب و خوابآلودگی نتیجهای تازه نمیگیرند.
هوش مصنوعی: گفتوگوهای پاک و سالم آنها درباره honesty و توافق، باعث ایجاد صدها دروغ و نفاق میشود.
هوش مصنوعی: روز دیگری از این مثال میتوان نتیجه گرفت که دیگر نیازی به توضیح من نیست.
هوش مصنوعی: زندگی همیشه پر از تلاش و کوشش است و اگر این شرایط ادامه پیدا کند، باید با همین وضع بسازیم و انتظار تغییر نداشته باشیم.
هوش مصنوعی: ای پروردگار ما، ما را نجات ده و از شرّ خواستههای نفسمان در امان نگهدار.
هوش مصنوعی: سپس از بدیهای اعمالی که به خاطر ناپسندبودن حالتان انجام دادهاید، نتیجه میگیرید.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بیمثل و شبه و بیهمتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.