بخش ۲۲ - در مذمت آنان که به جهت اجتماع عوام و استجلاب منافع معاش از ایشان مجالس آرایند و به سبیل جهر و اعلان به ذکر حق سبحانه و تعالی اشتغال نمایند
می زند شیخ ما ز شور و شغب
صیحه صبحگاه و هی هی شب
حزب اوراد صبح می خواند
خویش را حزب حق همی داند
سر پر از کبر و دل پر از اعجاب
روی در خلق و پشت بر محراب
صف زده گردش از خران گله ای
درفکنده به شهر ولوله ای
چیست این شیخ ذکر می گوید
لوث غفلت به ذکر می شوید
ناگهان مردکی دوید از در
کرده در گوش شیخ و یاران سر
که فلان خواجه یا امیر رسید
حضرت شیخ را محب و مرید
شیخ و اصحاب ز دست شدند
از شراب غرور مست شدند
ذکر را شد چنان بلند آهنگ
که از آن مردم آمدند به تنگ
گشت خشک از فغان سقف شکاف
ذاکران را درون ز لب تا ناف
آن یکی بر دهان کف آورده
وز کف خود طپانچه ها خورده
وان دگر جیب خرقه چاک زده
دمبدم آه دردناک زده
وان دگر یک به های های دروغ
کرده آغاز گریه های دروغ
گفته هر کس که دیده آن گریه
هذه فریت بلا مریت
خنکی چند کرده خود را گرم
نه ز خالق نه از خلایق شرم
شیخ چون ذکر را فرو آرد
رو به میدان گفت و گو آرد
سخن از کشف راند و الهام
فرق گوید میان حال و مقام
سر تجرید و نکته توحید
گوید اما مشوب با تقلید
او ز تحقیق دم زند اما
رسم تقلید سازدش رسوا
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شیخی که در حال ذکر و دعاست، به شدت تحت تأثیر هیجان و شور و شغب قرار گرفته و گروهی از مریدانش نیز به وی میپیوندند. ناگهان خبر میرسد که یکی از خواجهها یا امیران به جمع آنها نزدیک میشود و این موضوع باعث میشود که شیخ و یارانش به شدت شگفتزده و مست از غرور شوند. ذکر آنها به حدی بلند میشود که باعث ناراحتی مردم اطراف میگردد و صحنهای از هیاهو و جنجال شکل میگیرد. هر یک از حاضران به نوعی به ابراز احساسات میپردازند و هر کس برای نشان دادن احساسات خود، اقدام به گریه یا اظهار ندامت میکند. شیخ نیز در این میان از ذکر و الفاظ مذهبی استفاده میکند، اما در عین حال تحت تأثیر تقلید و کبر قرار دارد و در واقع در تلاش است بین حالات مختلف عرفانی تفاوت قائل شود. این شعر به نقد وضعیتهای ظاهری و ریاکاری در ساحت معنوی پرداخته و تأکید دارد که این نوع رفتارها در حقیقت از عمق روحانی و واقعی دور است.
هوش مصنوعی: شیخ ما از شدت هیجان و شور و شوق، در صبح فریاد میزند و در شب هم نالهای سر میدهد.
هوش مصنوعی: گروههای مختلف صبحها دعا و نیایش خود را انجام میدهند و هر کدام خود را مصداق حق میدانند.
هوش مصنوعی: سر پر از خودخواهی و دل سرشار از شگفتی، در برابر مردم ظاهری آرام و در پس از نماز به خود مشغول است.
هوش مصنوعی: گلهای از خرها در حال حرکت هستند و در اطراف شهر هیاهو و شلوغی به راه انداختهاند.
هوش مصنوعی: این شیخ در حال گفتن ذکر است، اما این ذکر فقط به دلایل بیخبری و غفلت انجام میشود و تأثیری ندارد.
هوش مصنوعی: ناگهان مردی دوید و به گوش شیخ و یارانش چیزی گفت.
هوش مصنوعی: وقتی فلان خواجه یا امیر به درگاه حضرت شیخ رسید، نشان از عشق و ارادت او بود.
هوش مصنوعی: شیخ و همراهانش از نوشیدن شراب غرور به شدت مست و بیخود شدند.
هوش مصنوعی: ذکر و یاد خدا به قدری با صلابت و قوت شد که مردم از شدت ایمان و شور و حال به تنگنا و سختی افتادند.
هوش مصنوعی: صدای ذکر و نوای ذاکران به قدری بلند و پر طنین شده که باعث شده سقفها صدا کنند و فضا به شدت تحت تاثیر قرار بگیرد. این صدا از دهان ذاکران تا ناحیهی کمر در حرکت است.
هوش مصنوعی: یکی از آنها دهانش پر از کف شده و از دست خود ضربههایی را خورده است.
هوش مصنوعی: و آن دیگری با لباس پارهاش هر لحظه آهی پر درد از دل میکشد.
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که شخص دیگری با صدای بلند و به طور ساختگی شروع به گریه کردن کرده و این گریه در واقع دروغین و غیرواقعی است.
هوش مصنوعی: هر کسی که گریههای عمیق و واقعی را دیده باشد، میداند که این اشکها به معنای رنج و مصیبتهای بزرگ هستند.
هوش مصنوعی: آدمی باید خود را از گرما و سختیها خنک کند و نباید از خداوند یا دیگران شرم کند.
هوش مصنوعی: زمانی که شیخ ذکر و عبادت را ترک کند و به عرصه گفت و گو روی آورد، نشان از حالتی دارد که او به بحث و جدل روی آورده است.
هوش مصنوعی: سخن در مورد کشف و الهام است که فرق بین حالت فرد و جایگاه او را توضیح میدهد.
هوش مصنوعی: معنای این بیت این است که از یک سو میتوان دنیای واقعی و وحدت وجود را بیان کرد، اما از سوی دیگر، این بیان ممکن است تحت تأثیر تفکرات و تقلیدهای دیگران قرار بگیرد. به عبارتی دیگر، هرچند میتوان به عمق حقیقت دست یافت، اما همواره ممکن است آثاری از دیدگاههای دیگران در آن وجود داشته باشد.
هوش مصنوعی: او در مورد حقیقت صحبت میکند، اما به شیوهای تقلیدی عمل میکند که او را رسوا میکند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بیمثل و شبه و بیهمتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.