جامی
»
هفت اورنگ
»
سلسلةالذهب
»
دفتر اول
»
بخش ۱۲۰ - در بیان آنکه انسان را قابلیت جمیع صفات متقابله هست به هر کدام که میل می کند و ورزش آن پیش می گیرد در آن به کمال می رسد
آدمی ز اصل فطرت آمد صاف
از صفا قابل همه اوصاف
هر صفت را که می شود طالب
می شود بر نهاد او غالب
گر به خوی فرشته آرد روی
زود گردد فرشته سیرت و خوی
ور زند فعل دیو از وی سر
شود از فعل بد ز دیو بتر
ای نگشته ز فطرت اول
فطرت خویش را مکن مبدل
جهد کن جهد تا به عالم دل
ملکات ملک کنی حاصل
نسپاری عنان به حیله و رید
نشوی کارخانه دد و دیو
ور نمانده ست فطرت تو سلیم
بل کز آفات نفس گشته سقیم
از هواهای نفس خود وا کن
هر صفت را به ضد مداوا کن
گر بخیلی به جود کوش و کرم
بذل دینار پیشه ساز و درم
ور حریصی به داده شو خرسند
جز قناعت شعار خود مپسند
نفس تو گر ز نطق یابد قوت
لب ببند از سخن به مهر سکوت
ور ز خاموشی اش نصیب افتاد
بایدت لب به گفت و گوی گشاد
گفت و گویی کلید صدق و صواب
نه که گردد مزید بعد و حجاب
گر کند عقل و شرع حکم سخن
تو به طبع و هوا خموش مکن
ور نباشد سخن فروشی خوش
رخت بر ساحل خموشی کن
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن درباره فطرت انسانی و تحولات آن است. شاعر بیان میکند که انسان از ابتدا به خاطر فطرت خالص و پاک به دنیا آمده و میتواند به هر صفتی دست یابد. اگر انسان خود را به صفات نیکو نزدیک کند، به فرشته تبدیل میشود و اگر تحت تأثیر صفات بد قرار گیرد، به دیو نزدیک میشود. او توصیه میکند که انسان باید از فطرت خود دست نکشد و با تلاش برای پرورش صفات خوب، به کمال نزدیک شود. همچنین، آفات نفس را شناسایی کرده و برای اصلاح آنها تلاش کند. شاعر بر اهمیت عمل به خوبیها، دوری از دیو صفتی و درک درست از عقل و شرع تأکید دارد و پیشنهاد میکند که در زمان ضرورت باید به گفتوگو پرداخته و از خاموشی نغد نگذرد. در کل، متن به ترویج صفات خوب انسانی و تلاش برای رسیدن به کمال میپردازد.
هوش مصنوعی: انسان از ابتدا با طبیعتی خالص و پاک به دنیا میآید و دارای ظرفیت پذیرفتن تمام ویژگیهای خوب و اخلاقی است.
هوش مصنوعی: هر صفتی که فردی به دنبال آن باشد، بر ویژگیهای او تسلط پیدا میکند.
هوش مصنوعی: اگر کسی به زیبایی و نیکی رفتار کند، به زودی باطنش نیز زیبا و نیکو خواهد شد.
هوش مصنوعی: اگر دیو کاری انجام دهد، سر او از آن عمل جدا میشود؛ از این رو، از کارهای بد دیو هم بدتر است.
هوش مصنوعی: ای کسی که از طبیعت اصلیات دور نشدهای، طبیعت واقعی خود را تغییر نده.
هوش مصنوعی: کوشش کن و تلاشت را به کار ببند تا بتوانی صفات و ویژگیهای نیکو را در دل خود به دست آوری و به حالت ملکوتی دست یابی.
هوش مصنوعی: هرگز اختیار خود را به فریب و نیرنگ نده، وگرنه همچون جانوری وحشی و خبیث در این دنیا گرفتار خواهی شد.
هوش مصنوعی: اگر فطرت تو سالم نمانده است، به خاطر این است که از آسیبهای نفس بیمار شدهای.
هوش مصنوعی: از خواستهها و تمایلات خود فاصله بگیر و هر ویژگی منفی را با ویژگی مخالفش درمان کن.
هوش مصنوعی: اگر بخیلی و دست و دلت تنگ است، سعی کن که بخشش و generosity را یاد بگیری و به دست آوردن ثروت و پول را دنبال نکن.
هوش مصنوعی: اگر به پول و ثروت بسیار علاقهمندی، تنها با بخشش و دادن به دیگران خوشحال شو، و به جز قناعت، چیزی را به عنوان اصل و شعار زندگیات قبول نکن.
هوش مصنوعی: اگر نفس تو بتواند از سخن گفتن قدرت بگیرد، باید لبهایت را ببندی و با عشق به سکوت روی آوری.
هوش مصنوعی: اگر از سکوت بهرهمند شدی، باید شروع به صحبت کنی و گفتوگو را آغاز کنی.
هوش مصنوعی: صحبت و گفتوگو میتواند راهی برای رسیدن به حقیقت و درستکاری باشد، نه اینکه باعث ایجاد فاصله و مانع شود.
هوش مصنوعی: اگر عقل و دین بر اساس خواسته و تمایلات تو قضاوت کنند، ساکت نمان.
هوش مصنوعی: اگر در کنار ساحل کسی باشد که به زیبایی سخن نگوید، بهتر است که سکوت کنی.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بیمثل و شبه و بیهمتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.