امیرالملک
امیرالملک در ۱ ماه قبل، پنجشنبه ۱۷ اسفند ۱۴۰۲، ساعت ۱۶:۰۳ در پاسخ به جهن یزداد دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۴۰ - فی‌الحکمة:
پیشنهاد می‌کنم حداقل نیم نگاهی به سیر این کلمه از زبان عربی و قرآن تا احادیث و بعد صیقل خوردن معنای آن در آثار عرفانی و نیز در شعر بیاندازید. از حافظ است:
اگرت سلطنت فقر ببخشند ای دل
کمترین ملک تو از ماه بود تا ماهی
امیرالملک در ۶ ماه قبل، یکشنبه ۱۶ مهر ۱۴۰۲، ساعت ۲۳:۱۰ در پاسخ به Shurideh دربارهٔ عطار » منطق‌الطیر » بیان وادی استغنا » بیان وادی استغنا:
Shuride یِ عزیز، ابایی از نادانی خود ندارم. ترس از غرور دانایی تو بیشتر دارم.
امیرالملک در ۸ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۴ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۰۱:۵۱ دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۴۶ - بیگاه به حضرت رفت در عذر آن گوید:
خدا تیره شب از شَعر تو کردست / گشاد صبح در رویت نهادست
بیا ای روز رنگین، شب شکن، چون / تو را آنگه که بینم بامدادست
امیرالملک در ۸ ماه قبل، دوشنبه ۲۳ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۲۲:۰۶ دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۴۱ - در مدح مجدالدین ابوطالب نعمه:
آزِ محتاجان، چو کلکش در مسیر آمد، بسوخت
آز گویی دیو و کلک او شهاب ثاقبست
این شهابِ ثاقب، نابود کننده دیو است، طبق آیات ابتدایی سوره صافات
ملک را کلک تو از دیوان دولت پاک کرد
ملک گویی آسمانستی و کلک تو شهاب
امیرالملک در ۸ ماه قبل، یکشنبه ۲۲ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۲۲:۱۷ دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۴۰ - فی‌الحکمة:
جالب است که انوری اصلاً از کلمه فقیر استفاده نکرده زیرا که فقیر در عین حال معنای باطنی متعالیd دارد. اما گدا: در زبان اوستایی گد خواهش کردن و خواستن است.
امیرالملک در ۸ ماه قبل، یکشنبه ۲۲ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۲۲:۰۵ در پاسخ به سمانه ، م دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۴۰ - فی‌الحکمة:
«...به وضوح برتری طبع روان او به انوری نمایان است.»
سوهان مزاح مکشید.
امیرالملک در ۸ ماه قبل، یکشنبه ۲۲ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۲۱:۵۳ دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۳۸ - در مدح موئتمن سرخسی:
ای جوادی کز پی مدح و ثنات
بر من از مدح و ثنا مدح و ثناست
مدح و ثنا سه بار در بیت تکرار شده اما به هیچ روی زننده و ملال آور نیست. این است ذوق شعر!
امیرالملک در ۸ ماه قبل، یکشنبه ۲۲ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۲۱:۴۵ دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۳۵ - در شکایت دنیا:
خاک را طوفان اگر غسلی دهد وقت آمدست
ای دریغا داعی چون نوح طوفانی کجاست
وقت آمده است یعنی قیامت رسیده (ماخوذ از قرآن)
شاید خاک هم مجاز از انسان باشد.
و منجی در این روزگار مانند نوح است.
اگر طبق ضبط بعضی نسخ «و طوفانی کجاست» بخوانیم آنوقت باید بگوییم شاعر آرزوی نوعی قیامت را کرده.
امیرالملک در ۸ ماه قبل، یکشنبه ۲۲ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۲۱:۳۷ دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۳۵ - در شکایت دنیا:
آسمان بیخ کمال از خاک عالم برکشید
تو زنخ می‌زن که در من گنج پنهانی کجاست
«کجاست» در این محل یعنی «فلان جاست» و حالت سوالی ندارد. مانند کاربرد انگلیسی کلمه where در نقش conjunction
یعنی مصراع حالت طعنه دارد.
این بیت عالی است.
امیرالملک در ۸ ماه قبل، یکشنبه ۲۲ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۲۱:۱۸ دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۳۳ - در شرح اشتیاق گوید:
دو بیت نخست همه نیکی ها را حوالت به خدا می کند اما در آخر اندوه و فراق را سبب، زمانه می داند.
امیرالملک در ۸ ماه قبل، چهارشنبه ۱۸ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۰۱:۵۴ دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۱۸ - در هجا گوید:
دست زیر دو خایه اندر و ما
می بخاییم این لب خونی را
امیرالملک در ۸ ماه قبل، چهارشنبه ۱۸ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۰۰:۳۳ دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۱۲ - وقتی انوری را درد پایی عارض گشته و ناصرالدین طاهر به عیادت وی رفته در شکر آن و عذرخواهی این قطعه گفته است:
تو بمان صد قران و گر به شبی
برسد روز همچو من صد را
شاید که روز (عمر) صد کس همچون من به خاتمه برسد ولی خداکناد که تو بمانی به مدت صد قران
قران: گرد آمدن مشتری و زحل هر نهصد و شصت سالی یکبار که قران کبیر خوانندش
امیرالملک در ۸ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۷ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۰۰:۴۳ دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۷ - در التماس شراب:
چه صفراهاست کامروز او نکردست
در این یک ساعت از سودای حمرا
صفرا کردن یعنی خشمگین شدن
سودای چیزی داشتن یعنی حرص و اندیشه چیزی در سر داشتن
و حمرا هم مجاز از شراب است به سبب انکه شراب قرمز است.
امیرالملک در ۸ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۷ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۰۰:۳۸ دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۷ - در التماس شراب:
ز زلفش دست من چون روز وامق
سیاه دست یعنی شوم و نامبارک
امیرالملک در ۸ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۷ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۰۰:۳۵ دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۷ - در التماس شراب:
بنامیزد: به نام ایزد، ماشا الله
امیرالملک در ۸ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۷ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۰۰:۳۲ دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۷ - در التماس شراب:
نبوغ عجیب انوری:
ثریا با علو همت تو
به نسبت چون ثری پیش ثریا
در این تشبیه ممدوح به جای ثریا نشسته و ثریا خودش آمده در مادون ترین جای.
امیرالملک در ۸ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۷ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۰۰:۰۶ دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۳ - موعظه در رفع امل:
انگار انوری فقط برخی اصطلاحات طب را حفظ نکرده بلکه کاربرد دقیق هر یکی را میدانسته.
خلط که اساس طب سنتی است
امتلاء (ممتلی): یک گونه آنست که اخلاط و ارواح اندر تن فزون گردد و رهگذرهای اخلاط و ارواح همه پر شود و این را طبیبان، امتلاء بحسب الأوعیه گویند… هر گاه که نشانه های این امتلا پدید آید، صواب آن باشد که بشتابند و حجامت کنند و دارو خورند و طعام و شراب کمتر خورند.
سوء المزاج: انحراف از مزاج پایه به سمت گرمی، سردی، خشکی و یا تری
قوا: نیروهایی است که موجب فعل و انفعالات در بدن می شوند. قوای حیوانی و نفسانی و طبیعی داریم.
تنقیه: تزریق آب در روده ها از طریق مقعد
مسهل سمقونیا: سمقونیا صمغی است که به مسهل صفرا معروف است.
حقنه: تزریق مایع از طریق مقعد
احتماء: پرهیز کردن، بیشتر در طب قدیم خطاب به مریضان میگفتند.
امیرالملک در ۸ ماه قبل، یکشنبه ۱۵ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۰۲:۱۱ دربارهٔ خاقانی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۶:
...دیدم که در نداشت
چه غزل دلکشی!
امیرالملک در ۸ ماه قبل، شنبه ۱۴ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۰۱:۵۶ دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۴ - فی‌الحکمة:
برو جان پدر تن در مشیت ده که دیر افتد
ز یاجوج تمنی رخنه در سد ولوشینا
یاجوج و ماجوج کوشیدند تا به بازوی زور و آرزو سد سکندر را فرو بشکنند اما عاجز ماندند. یاجوج تمنی اضافه تشبیهی است که بدین واقعه اشارت می کند و سد وَ لَو شِینا نیز اضافه تشبیهی است که مشیت حق تعالی را به سدی تشبیه کرده، ناشکستنی.
امیرالملک در ۸ ماه قبل، شنبه ۱۴ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۰۰:۲۲ دربارهٔ انوری » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۴ - فی‌الحکمة:
مضمون این شعر یا هر گفتاری از قدما را در مورد مشیت الهی با دون-همتی نباید خلط کرد. یعنی بشر تن به قضا در می دهد ولی نباید همتش را از عالی ترین مراتب دریغ دارد.