دکتر صحافیان در ۵ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۹ شهریور ۱۳۹۸، ساعت ۰۸:۴۰ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۱:
بیت دوم : تا به گیسوی تو دست ناسزایان کم رسد...
در شرح حافظ باید به محور تمرکز او دست یابیم
یک زاویه این مضراع محروم کردن نالایقان است و زاویه دیگر این که چه گنج بزرگی است گیسوی یار و نباید دست نا لایقان باشد
دکتر صحافیان در ۵ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۹ شهریور ۱۳۹۸، ساعت ۰۷:۱۰ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۱:
امشب که ارزش خویشتن را دریافته ام همان شب قدری است که خلوت نشینان رازدان می گویند.این پادشاهی حال خوش اثر کدام ستاره است؟
بیت2:دلهای عاشق از هر حلقه مویت دعا می کنند تا ناشایستگان به زلفت نرسند( ارزش گیسوی تو را یافته اند)
بیت 3:جان دادنم در چاله چانه ات ارزشمند است زیرا که جان های فراوانی در طوق غبغب تو آماده فدا شدن هستند.
بیت4:ماه آیینه میگیرد تا معشوق من زیبایی خود را ببیند و تاج خورشید در زیر نعل اسب اوست.
بیت5:انعکاس زیبایی عرق چهره اش، خورشید در عشق وصول به آن هر روز تب دارد.
بیت6: حال که از لب یاقوتی یار و شراب ارغوانی به حال خوش رسیده ام آن را ترک نمی کنم. ای زاهدان، مذهب من این است نه ریا و سالوس.
بیت7:در لحظه ای که چون سلیمان سوار بر باد می شوند، من دور از لحظه حال خوش سوار بر مورچه هستم.( در نسخه خانلری نیست و با ادعاهای بزرگ حافظ در تضاد است)
بیت8: آنکه از زیر چشم جانم را با نیزه می کشد با خنده زیر لبش زنده ام می کند( مرگ و زندگی و دوا و دردم از اوست- پرستش عاشقانه- )
بیت9: ( پس از زنده شدن به او) از قلمم آب حیات می چکد و این قلم از آبشخور بلند مرتبه ای سیراب می شود.
دکتر مهدی صحافیان
آرامش و پرواز روح
arameshsahafian@
دکتر صحافیان در ۵ سال و ۱۰ ماه قبل، دوشنبه ۴ شهریور ۱۳۹۸، ساعت ۱۲:۴۹ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۰:
زلفت هزار دل بیکی تاره مو ببست
راه هزار چاره گر از چارسو ببست
حافظ در ادامه حال خوش عشق، هزار دل را آونگ یک تار موی معشوق می بیند که هیچ راهی هم جز دل باختن ندارند.
بیت2: موهایش را باز کرد- ظاهرا دلهای بسته شده آزاد شدند اما- از بوی مشکین آن جان دادند و به آرزوی وصال نرسیدند(وصال با ذات خداوند ناممکن است و تنها می توان مشاهده تجلیات صفات کرد)
بیت3: به یک جلوه گری معشوق که مانند ماه نو ابرو نشان داد آشفته عشق شدم.پس از این جلوه گری پنهان شد( اشاره به قبض و بسط عارفانه)
بیت4:ساقی در پیاله چند شراب ریخت و بر روی ظرف شراب ( کدو) نقشهای گوناگون کشید.( نقشها ظاهر دنیا و شراب هدیه حال خوش است که از تجلیات گوناگون خدا می رسد)
بیت5:صراحی شراب چه راز پنهانی را آشکار کرد که خون خم شراب گلوگیرش شد- بر گردنش افتاد، خم جانش را در صراحی می ریزد و صراحی واسطه بین خم و پیاله است-
بیت6: مطرب - در این کشش معشوق و می- چه آهنگی نواخت که همگان در سماع محو او شدند- از ابراز وجد به مقام تحیر رسیدند
بیت 7:-با این اوصاف معشوق- هر که بدون عشق، دیدار ( حال خوش) بخواهد گویا به احرام کعبه بی وضو رفته است.
دکتر مهدی صحافیان
شرح کامل غزلیات و ظرح کامل 6 دفتر مثنوی در وبلاگ و کانال تلگرامی
آرامش و پرواز روح
arameshsahafian@
دکتر صحافیان در ۵ سال و ۱۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۰:۴۴ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۸:
کانال و وبلاگ آرامش و پرواز روح
دکتر صحافیان در ۵ سال و ۱۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۰:۴۲ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۸:
به جان خواجه و حق قدیم و عهد درست
که مونس دم صبحم دعای دولت توست
پس از بهره مند شدن از حال خوش، اکنون نوبت شکر گزاری برای دوام آن است. با سه قسم بزرگ بیان می کند که از نخستین لحظه بامداد، دوام چیرگی دوست را می خواهد بلکه این دعا مونس اوست.( قسم و انس با دعا جهت ادامه حال خوش است)
بیت2:اشک شوقم با وجود این که در قمار عشق بر طوفان نوح چیره شده است، نقش زیبای عشق تو را نمی تواند از دلم بشوید.
بیت3: اکنون درخواست می کند دوباره دلش را بخرد و او را وارد حال خوش کند.دل شکسته از شوق به صدهزار سکه می ارزد.
بیت4:(دلیل ارزش دل و این که هیچ گاه گم نمی شود- از حضور خارج نمی شود-): وقتی سلیمان انگشتری را گم کرد و نیافت، زبان مور به ناتوانی وزیرش دراز شد.
بیت5: امیدت به لطف بی نهایت دوست باشد، ادعای عشق باید با فنا و نیستی کامل شود.
بیت6: اگر در مقام صدق(زبانشان از دل و دلشان از سر و اسرارشان از حضرت حق خبر دهد. ابوسعید/ رسائل خواجه عبدالله)بکوشی از نفس قدسی تو خورشید متولد می شود.
بیت7: از عشق تو در کوه و دشت حیرانم و تو ورای همه چیز، توجهی نداری تا قفل زنجیر محبت را سست کنی.
بیت8: ( حال که دانستی زیبارویان ورای همه چیزند) از آنها دلگیر نشو آنها پناه تواند.اگر به سوی شوق رشد نکنی، گناه باغ نیست.اینستاگرام:drsahafian
دکتر صحافیان در ۵ سال و ۱۱ ماه قبل، شنبه ۵ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۰۸:۱۵ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۷:
در دیر مغان آمد یارم قدحی در دست
مست از می و میخواران از نرگس مستش مست
قبض درون به بسط تبدیل شده، شور حال خوش فراهم شده یعنی معشوق با قدح شراب در حالی که خود مست آن شراب است وارد شده و مشتاقان از چشمان مستش به بالاترین حال خوش دست می یابند.( واج آرایی حروف "د، س، م و ی" غزلی موسیقیایی و شاد آفریده)
بیت2: نعل اسبش شبیه هلال ماه و در برابر قامتش صنوبر کوتاه قد است.
بیت3: اکنون که محو او شده ام ( فنا) چرا بگویم از خود خبر دارم؟و چرا شوق و نظربازی خود به او را پنهان کنم.
بیت4:شمع دلم با برخاستنش خاموش شد و چون نشست، مشتاقانش فریاد شوق برآوردند.
بیت5:غالیه( ترکیب چند خوشبو ) به خاطر عبور از موهای او خوشبو شده و سرمه به جهت پیوستن به ابروهای کمانی او، ابروی کمانی رسم می کند.( همه خوبی ها در کانون اوست)
بیت6: هر چند عمرم مانند تیر رها شده برنمی گردد، اما با برگشتن تو عمر گذشته به من برمی گردد( کیمیاگری عشق- درنوردیدن زمان- میسر شدن ناممکنها)
دکتر مهدی صحافیان
آرامش و پرواز روحاینستاگرام:drsahafian
دکتر صحافیان در ۵ سال و ۱۱ ماه قبل، یکشنبه ۳۰ تیر ۱۳۹۸، ساعت ۰۶:۴۳ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۶:
زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست
پیرهن چاک و غزلخوان و صراحی در دست
با موهای پریشان و عرقی که صورتش را زیباتر می کرد می خندید و سرخوش، آواز خوان، ظرف شراب در دست( معشوق حافظ در حالت بسط کامل-زیبایی .بیخودی شراب و... به پیشش آمده است)
بیت2:چشمان زیبایش فریاد میزد و با لبانی که به سخره ام گرفته بود سحرگاهان دیشب( دوش: بی زمانی) پیشم نشست.
بیت3: با صدایی نرم در گوشم گفت ای عاشق من که دیرزمانی است مشتاقی آیا خوابت می برد؟!
( ورود حال خوش در بسط کامل در سه بیت بالا وصف شده : معشوق و شوق به او پایه های دریافت است)
بیت4: دیدارت شراب سحرگاهی بود پس از آن اگر تمام تمرکزم بر این باده نباشد(باده پرستی) در مذهب عشق کافرم.
بیت5:ای زاهد که وسعت درک این حال در تو نیست، بر آنان که جام دوستی را تا آخر سرمیکشند(سرخوش اویند) عیب نگیر.
بیت6: پس از این سرخوشی تسلیم اویم و آنچه او در جامم بریزد می نوشم چه شراب بهشتی و چه شراب بیخود کننده( باده مست) که فراتر از آن است.
بیت7:اکنون که حال خوش کامل است( نشاط شراب و موهای مجعد یار) مشتاقان بسیاری چون حافظ را به عبور از خویشتن وا می دارد( توبه شکنی)
دکتر مهدی صحافیان
آرامش و پرواز روحاینستاگرام:drsahafian
دکتر صحافیان در ۶ سال قبل، شنبه ۲۲ تیر ۱۳۹۸، ساعت ۰۹:۱۹ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۳:
خیال روی تو در هر طریق همره ماست نسیم موی تو پیوند جان آگه ماست در هر حال و هر راهی صورت تو در پیش رویم هست( تو در عمق جان و سر وجودم پیوند خورده ای)نسیم مویت پیوستگی جان است (پس از آگاهی از حضورت) بیت2: روی زیبایت دلیل روشنی است( دنیای حقیقت استدلال های مادی را نیاز ندارد حضور و مشاهده کافی است) برای آنان که از عشق باز می دارند.(واج آرایی ج در حجت موجه) بیت 3:چاله چانه ات چنان گرفتار عشق می کند و از نهایت زیبایی بانگ بر میدارد که صد یوسف زیبا هم در این چاه افتاده اند. بیت4:زیبایی تو همیشگی و پابرجاست و عدم دریافت حضور از ناتوانی و سرنوشت آشفته ماست. بیت5و6و7:به پیام رسان مخصوص شاه بگو که من ملازم خاک درگاهش هستم.( برای رفع سرنوشت آشفته و جلب نظر چنین ابراز می کند و این واقعیت و فلسفه دعا برای جلب نظر و حضور یار هست) همچنین بگو در خاطر کاملا آسوده ما همیشه حضور دارد ( چون او مشتاق و ملازم خاک درگاه است- مراقبه دائمی-) همچنین بگو اگر حافظ پس از سالها شوق،یکبار اجازه حضور خواست، بر او در بگشای.
دکتر مهدی صحافیان آرامش و پرواز روحاینستاگرام:drsahafian
دکتر صحافیان در ۶ سال قبل، شنبه ۲۲ تیر ۱۳۹۸، ساعت ۰۹:۱۸ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۴:
از آن پیمانی که با خداوند در عالم "ذر" بستم چنان مست شدم که خود از خدای نشناسم پس از من انتظار عبادت و نیکوکاری نداشته باش و نه این که پس از این پیمان بزرگ پیمان دیگری در نظرم بیاید.
بیت2:همان لحظه ای که از چشمه عشق( غلام چشمه عشقیم هر کجا بگشاد، مولانا/ غزل930) وضو می گرفتم( عشق مرا پاک و رها می کرد تا به دیدار دوست برسم)روی جان از تمامی هستی برگرداندم (چار تکبیر نماز میت در باور اهل سنت)
بیت3:شراب بده تا تو را از راز سر به مهر سرنوشت آگاه کنم،(این مستی و دوری از همه چیز سبب تمرکز در کانون هستی و آگاهی است یا بر اثر حال خوش مستی اسرار آن حال را فاش می کنم)تا کانون توجهم( روی و بوی معشوق) را بگویم.
بیت4: کمر کوه در برابر راز سرنوشت ،از کمر موری کمتر است( ایهام تناسب کمر با روز الست-گفتگو با ذرات در کمر آدم-)
اما تو که به پرستش( آگاهی از بزرگی فراگیر آن) این باده رازآلود روی آورده ای ناامید نباش.
بیت5:به جز چشم مست او- که نظر بد از آن دورباد- هیچ چیز به این زیبایی در زیر خم ابروی فیروزه ای ننشست.
ایهام: بدون این کانون توجه(چشم)کسی در زیر آسمان فیروزه ای به حال خوش نمی رسد.
بیت6:فدای دهانش(دهانت/خانلری)که در باغ نگاه،توجه و تمرکز خداوند بهتر ازین غنچه ای نیافرید.(دهان از جهت زیبایی، کام دهی و بیان اسرار مورد توجه است)
بیت7: این عشق(با بیان این رازها) پادشاهی بزرگی مثل سلیمان می دهد ولی با اتصال و دیدار تو گویا هیچ ندارد (مقام فقر یا باد در اختیار اوست)
دکتر مهدی صحافیان
آرامش و پرواز روحاینستاگرام:drsahafian
دکتر صحافیان در ۶ سال قبل، شنبه ۲۲ تیر ۱۳۹۸، ساعت ۰۹:۱۸ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۵:
شکفته شد گل حمرا و گشت بلبل مست
صلای سرخوشی ای صوفیان باده پرست
بلبل عاشق از شکوفایی گل سرخ مست شده.به شادابی لحظه دعوت هستید ای صوفیان باده پرست( وقت پرست/ نسخه خانلری. پرستش وقت یا باده؛ تمرکز جان بر لحظه حال است و شکوفایی گل سرخ آماده شدن برای استفاده از حال خوش)
بیت2:گرچه توبه زاهدانه مانند سنگ محکم است اما عجیب این است که جام شیشه ای آن را می شکند(جام شروع دریافت حال لحظه)
بیت3: شراب حال خوش بیاور که صاحب لحظه بی نیاز مطلق است و در برابرش همگان یکسان.
بیت4: ازین کاروانسرای دو در(تولد و مرگ) سرانجام باید رفت پس تفاوتی نمی کند بهره مندی جسمت عالی باشد یا نه.
بیت5: سرخوشی " وقت" بدون تلاش و تمرکز به دست نمی آید.پیمان با خداوند با سختی به دست می آید( یا به فرموده حلاج خداوند خود بلاست که معشوق کل است و بلاهای دنیا برای رسیدن به عشق کل)
بیت6:با این فکر زیبا نگران هست و نیست نباش و به سرخوشی"وقت" ادامه بده که به هر کمالی برسی سرانجامش نیستی است( جز کمال حال خوش که بهشت جاودان است)
بیت7: حتی چیرگی سلیمان بر باد و سخن گفتن با پرندگان و شکوه وزیرش، آصف برخیا از بین رفت و از آن بهره ای نبرد.
بیت 8: با توانایی خود به دنبال درک سرخوشی "وقت" مباش که تیر گرچه اوج می گیرد اما سرانجام به خاک پستی می نشیند.
بیت9: زبان قلمت ای حافظ چگونه سپاسگزار آن( سرخوشی وقت) باشد؟که گفتارهای برآمده از درونت(سخن:دریافت خردآمیز)را روی دست می برند.
دکتر مهدی صحافیان
آرامش و پرواز روحاینستاگرام:drsahafian
دکتر صحافیان در ۶ سال قبل، یکشنبه ۲ تیر ۱۳۹۸، ساعت ۰۹:۱۹ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۰:
روزه یک سو شد و عید آمد و دلها برخواست
می ز خمخانه یه جوش آمد و می باید خواست
عید فطر رسیده و دلها به شوق باده ناب برخاسته.خمخانه پس از یک ماه انتظار به جوش آمده (نقاشی حال خوش: برخاستن دل و جوشش خم که مرتبط و یا هر دو یکی هستند برخاستن دل همان جوشش خم وحدت است که در طول یک ماه روزه داری به جوش آمده است)
بیت2:فرصت زاهدانی که سبک جان نیستند گذشت نوبت شادی( سبک جانی) رندان است.
ییت3: چنین باده سبک کننده روح چه سرزنشی دارد.این بی خردی آگاهانه( ناشی از شراب حال خوش)کجا اشتباه است؟
بیت4و5: زهد و عبادت با آلودگی دورویی و ظاهر سازی همراه است، اما حال خوش باده زلال است و خداوند شاهد( حاضر اصلی این حضور) است.
بیت6: ما رندان ظاهر شریعت را انجام می دهیم و ناروا را روا نمی دانیم اما به کسی هم بدی نمی کنیم.
بیت7: اگر با هم ( شوق و عشق)چند قدح باده (شدت شوق شاید پس از دوری یک ماهه و یا لایق شدن برای این شراب پس از روزه) بخوریم چه می شود؟
بیت8: این شراب زلال عیب و نقص ندارد.اگر هم باشد ما در جواب آنکه ذوق حال خوش را ندارد می گوییم همه مردم دارای عیب هستند.
دکتر مهدی صحافیان
آرامش و پرواز روحاینستاگرام:drsahafian
دکتر صحافیان در ۶ سال قبل، یکشنبه ۲ تیر ۱۳۹۸، ساعت ۰۹:۱۶ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۱:
دل و دینم شد و دلبر به ملامت برخاست
گفت با ما منشین کز تو سلامت برخاست
در کانون توجه دلبر دل و دین( همه وابستگی ها) از بین رفته و خراب دوست شده است و دلبر به طنز( بر اساس ذهنیت اهل زهد) و شوق رها شدن عاشق از بندها می گوید تو خراب عشقی دیگر پیش ما نیا.
بیت2:آیا شنیده ای کسی در برابرت خوشدل و فارغ بنشیند و سرانجام جاذبه جادویی تو او را پشیمان نکند؟
بیت3: شمع نیز اگر در وصفت زبان بر آورد.شبها مجبور است در برابر عاشقان تو بسوزد.
بیت4:باد بهار نیز نه براب گل و سرو بلکه به شوق و عشق تو میوزد.
بیت5: تو مست و مدهوش زیبایی خود عبور می کردی اما ملکوتیان که در خلوت و آرامش حریم بی تضاد( فارغ از تزاحم های دنیایی) خویش هستند برای تماشای تو آشوب قیامت بپا کردند.
بیت6:چرا سرو خوش قامت که با ناز قد کشیده، راه نمی رود؟از زیبایی حرکات تو خجالت می کشد( حسن تعلیل برای پای در گل بودن سرو)
بیت 7: حافظ اکنون که خراب اویی و در نزدیکترین لحظه رسیدن به حال خوش، خرقه ریایی کرامت(کرامات عارفانه) را بینداز تا جان حقیقی ات به سلامت عبور کند که ازین خرقه ریایی آتش خودخواهی بر میخیزد
دکتر مهدی صحافیان
آرامش و پرواز روحاینستاگرام:drsahafian
دکتر صحافیان در ۶ سال قبل، یکشنبه ۲ تیر ۱۳۹۸، ساعت ۰۹:۱۵ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۲:
چو بشنوی سخن اهل دل مگو که خطاست
سخن شناس نه ای جان من خطا اینجاست
در اعتراض به آنان که ظاهر دین برایشان جلوه گر شده، می فرماید آگاهی از رتبه و درجه سخن ها ندارند.
بیت 2: اعتراض در بیت اول تمام می شود و حافظ به درون خویش که سراسر حال خوش است برمیگردد:چه مبارک و زاینده است شور و شوقی که قصد آن را کرده ایم.( فراتر از دو جهان)
بیت3: حال خوش درونی و غوغای او را حس می کنم اما نمی دانم از کجا در دل زخم خورده ام آمده است.
بیت4:موسیقی ای برایم بنواز که دلم را دوباره موزون کند و یا دوباره به درون پرده برگرداند و محرم اسرار کند.
بیت 5:این جهان هیچ جاذبه ای برایم ندارد جز آنکه آیینه چهره زیبای توست.
بیت6: درون مشتاقم هیچ گاه از خیال رویت( که جوشش آن از دل متصل به خداوند است)منصرف نمی شود.زمان درازی است که در خماری ام شرابخانه را نشانم دهید
بیت 7: از ریا و اندیشه ظاهر بینان صومعه چنان خون دلم آنجا ریخته است ( یا خون دل هایی که در شوق یار ریخته ام)اگر مرا با شراب بشویید حق با شما و در دستان شماست.
بیت 8: آتش شوق که هرگز کشته( خاموش) نمی شود در دل ما هست و این راز ارزش ماست.
بیت 9:نوازنده در چه دستگاهی می نواخت که پس از پایان عمر نیز جانم پر از اشتیاق است.
بیت10:ندای درونی عشق تو در درونم پیچید دیشب( مثل " دوش" اشاره به آغاز آفرینش است) و پژواک آن هنوز در سینه من می پیچد.
نداها و نواهای فرازمانی همیشه در جان آدمی هستند.
دکتر مهدی صحافیان
آرامش و پرواز روحاینستاگرام:drsahafian
دکتر صحافیان در ۶ سال و ۲ ماه قبل، دوشنبه ۹ اردیبهشت ۱۳۹۸، ساعت ۱۰:۳۰ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۹:
دریافتهایی از خواجه شمس الدین حافظ شیرازی(لسان الغیب )19
ای نسیم سحر آرامگه یار کجاست
منزل آن مه عاشق کش عیار کجاست
حافظ در اشتیاق حال خوشی که تجربه کرده است، به نسیم سحر متوسل می شود، تا مایه آرامش این یار همیشگی اش( حال خوش)یا نشانی آن را بازگو کند.
بیت2:دوری از او شب تاریک است اما اشتیاق وادی ایمن(محل سخن گفتن خداوند و موسی) مرا به نور خداوند و دیدار می رساند.
بیت 3: هر آفریده ای خراب عشق است (به سبب عشق آفریده شده)
بیت4:کسی اهل این خبر خوش است که نکته های ظریف را دریابد.برای وصول به حال خوش رازهای بسیاری است...
بیت5:هر موی من با تو هزاران دل مشغولی دارد.ما در چه اوج سرخوشی هستیم و سرزنش کننده ما کجاست؟ ملامتگری که به جهت دوری ار حال خوش،گویا بیکار است(کارهایش مجاز یا بیهوده است)
بیت6:دل غمزده ام از چه پیچ و خم های دقیقی باید عبور کند تا سرخوش شود.
بیت7:این شوق عقل را هم دیوانه کرده.زلف خوشبویش کجاست و بالاتر از این دل هم از ما دوری کرده ابرویش کجاست،ببینم دلم آنجاست. (یا اشارت های راهگشا)
ییت8: همه اسباب سرخوشی( ساقی و شراب و موسیقی) آماده است، اما حضورش از همه بالاتر است.
بیت 9: از باد پاییز( دوری از حال خوش یا قبض و ....) آزرده مشو.جهانی که در آن هستی مطلق نیست خوبی و بدی آمیخته و نسبی است.
دکتر مهدی صحافیان
آرامش و پرواز روحاینستاگرام:drsahafian
دکتر صحافیان در ۶ سال و ۲ ماه قبل، چهارشنبه ۴ اردیبهشت ۱۳۹۸، ساعت ۱۵:۳۸ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۸:
رسیدن عید را به ساقی تبریک می گوید و از او می خواهد وعده هایش را از یاد نبرد.
ایهام ها:
عید: عید فطر که ممنوعیت شراب را برداشته- لحظه ای که اغیار کنار روند، حضور دوست حاصل شود، عید حقیقی است.
ساقی: خداوند- جلوه گاه های خداوند مانند زیباییها و هر آنچه حافظ مشتاق را به وجد می آورد.
بیت2: شگفت زده ام که در این مدت طولانی که در شوق رسیدنت بودم، چگونه دلت آمد از مشتاقانت دل بکنی.
بیت3: ارادت ما به دختر تاک(شراب) را برسان و بگو با همت و نفس ما از بند آزاد شدی( شراب حال خوش با تلاش و انفاس قدسی به دست می آید)
بیت4: شادی اهل بزم با ورود تو هست و هر که شادی ساقی را نخواهد دلش خانه غم باد( لازمه شوق به حال خوش و ساقی نفرین بر غم و اندوه است)
بیت6:بخت بلندت مشهور و مادرزادی است که سبب شده از تفرقه خاطر به درآیی و حال خوش حاصل شود.
بیت7: حافظ، خوش بختی این کشتی نوح را از دست نده وگرنه طوفان حوادث( تفکرات و احوال ناخوش) بنیاد حال خوشت را از بین می برد.
ایهام کشتی نوح:
سبوی شراب شبیه کشتی- کانون توجه خداوند( کیهان) که سبب حال خوش و آرامش است.
دکتر مهدی صحافیان
آرامش و پرواز روحاینستاگرام:drsahafian
دکتر صحافیان در ۶ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۷ فروردین ۱۳۹۸، ساعت ۱۳:۱۱ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱:
این شرح با اتکا بر حافظ نامه استاد خرمشاهی، شرح شوق دکتر حمیدیان و شرح عرفانی عبدالرحمن ختمی لاهوری و ... تقدیم می شود و هنر ایهام حافظ از دریچه "حال خوش" بررسی می شود.
الا یا ایها الساقی ادر کاسا و ناولها
که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکلها
شراب رمز حال خوش اوست.
شروع حال خوش، ادامه دهنده آن و بر طرف کننده موانع این حال.
حافظ یا از رسیدن به این حال و یا از دریافت مژده رسیدنش به وجد آمده.
از ساقی می خواهد که جام های شراب را به دور درآورد تا حال خوشش برسد با ادامه پیدا کند و یا عمق و گسترش بگیرد و یا در جان های دیگران نیز گسترش یابد. ( اشاره به جام خضر که به حافظ داده و او ترک تفسیر قرآن نموده و به حقایق عرفانی رو آورد.شرح ختمی[با توجه به این دریافت بیت اول اشاره خوبی برای تمامی دیوان حافظ می باشد که حافظ با دیوان شعرش شراب را به دور درمی آورد. ] )
بیت2:نسیم صبا با گذشتن از دسته موهای معشوق گویا بوی مشک از نافه آهو بر می انگیزد.همان دسته مویی که دل ها را شدیدا به شوق می آورد.
(بوی وصال و شوق بی انتها به معشوق)
بیت3:در این حال جای تفکر و عقل سنجی نیست.پذیرش محض می طلبد این حال.
بیت4:شب تاریک دنیا.بیم موج: قبض های درونی که حال خوش را می گیرند .
گرداب:گرداب خویشتن و خواسته های جسمی و فکری و فلبی.
آسودگان از گرداب خویش در ساحل شوق آرمیده اند و سختی ما را نمی دانند
بیت 5:پس از وصول به حال خوش در هراس از دست دادن آن هستم و یا هر لحظه زنگ رجوع به او نواخته می شود و دوباره موج لطفی دیگر. هر لحظه جرس نوای رجوع دارد و البته موجی نو از شوق.
بیت6:خودکامی:خودکامی عشق چون جنونش خوب است.این حال خوش پوشیدنی نیست مرا رسوا و بدنام کرد، ولی اساسا عشق پوشیدنی نیست.
بیت 7:اگر استمرار این حال را می خواهی در تمرکز حضور باش و پس از وصول، دنیا را فروگزار.
دکتر مهدی صحافیان
آرامش و پرواز روحاینستاگرام:drsahafian
دکتر صحافیان در ۶ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۷ فروردین ۱۳۹۸، ساعت ۱۳:۱۰ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲:
صلاح کار کجا و من خراب کجا؟
ببین تفاوت ره کز کجاست تا به کجا
لسان الغیب در پرتو جام ساقی، به باطن و ژرفای عرفان و دین رسیده است.از این رو با صلاح (ظاهر خوب)کاری ندارد و فاصله بسیار زیاد بین این دو را حس می کند.
بیت 2 و 3: به شیوه ملامتیه از تقوای ظاهری دوری می کند و با طنز نیش دار آوای موسیقی را بر نصیحت زاهد ترجیح می دهد. و از محل عبادت و دورویی دلگیر، به پرستشگاه زرتشتیان و شراب ناب رو می آورد.
بیت 4:لذت حال خوش(روی دوست) را آنان که باورش ندارند درک نمی کنند.این حال، مانند خورشید و آنان چراغی خاموشند.
بیت 5: خاک کوی تو(معشوق یا کوی سرگردانی)سرمه چشمان ماست(شوقش چشم دل ما را باز می کند)ازین بالاتر جایی نیست.
بیت 6:گرچه گودی چانه معشوق زیباست اما با شتاب نرو که موانع وصول به آن(حال خوش)زیاد است (گویا در چانه معشوق چاهی است )
بیت 7:ابراز شوق به بازگشت دوباره وصال(ایام خوش تمام شد با در اثر "قبض"و یا میل به حالی خوش تر و یا در مقایسه با دنیای صلاح و تقوا آن را پایان یافته می بیند) .
بیت 8:این شوق را گسترش می دهد : پس از این آرام و قرار ندارم تا حال خوشم برگردد.
دکتر مهدی صحافیان
آرامش و پرواز روحاینستاگرام:drsahafian
دکتر صحافیان در ۶ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۷ فروردین ۱۳۹۸، ساعت ۱۳:۰۹ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳:
اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را
به خال هندویش بخشم سمرقندو بخارارا
در این غزل ترک شیرازی و لولی(یا کولی که هر دو واقعیت تاریخی دارند)دو مظهر زیبایی هستند. در اهتمام لسان الغیب به انها وجوهی است:
-زیبایی خدا را در جلوه بارزش دیده و حالش خوش شده.
-در عشق جسمانی هم کوشیده و سهم جسمش را جستجو کرده است.
-عشق به آنها را عین عشق خداوند دانسته
اما اینها مهم نیست، مهم بخشش خارق العاده حافظ است که سمرقند و بخارا، دو شهر آبادان و ثروت خیز را به خال هندویی می بخشد و این جز بخشش به تناسب وسعت حال خوشش نیست .
بیت2:حال خوش شیراز را به بهشت ترجیح می دهد و از ساقی دوام حالش را از می جاودانی می خواهد.
بیت4:زیبایی مطلق او از عشق محدود ما بی نیاز است.(صورت زیبا به آرایش نیاز ندارد.)
بیت 5:حسن بی انتهای یوسف به عشق و رسوایی زلیخا می انجامد .عشق محاسبه گر نیست.تنها قبل از ورود به عشق میتوان اندیشید.
بیت6:من محو عشق شدم و هر چه بگویی دعایت می کنم.از لبان تو نفرین و دشنام نیز زیباست.
بیت 7:در برابر پیر تسلیم محض باش(همان طور که هیچ زشتی از لبان معشوق نشنیدی)
بیت 8:به موسیقی و شراب روی بیاور(اسباب حال خوش)و در جستجوی راز دهر نباش که معمایی ناگشودنی است
بیت 9:با غزلت مروارید ها را به رشته کشیدی و فلک خوشه پروین را به پای شعرت می ریزد(ادعاهای حافظ)
دکتر مهدی صحافیان
آرامش و پرواز روحاینستاگرام:drsahafian
دکتر صحافیان در ۶ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۷ فروردین ۱۳۹۸، ساعت ۱۳:۰۸ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴:
صبا به لطف بگو آن غزال رعنا را
که سر به کوه و بیابان تو داده ای ما را
ای باد آرام خیز و آرامش رسان به لطافت(مبادا آزرده شود) به معشوق زیبا بگو که تو ما را آواره کرده ای.
آوارگی عشق، دور شدن از هیاهوی وابستگی است.گلایه های شیرین عاشق فرصتی برای شکر گزاری حضور او در جان است، که باعث رهایی و رسیدن به حال خوش شده است.
بیت2:شکر فروش چرا از طوطی شکر خوار(حافظ شیرین گفتار)دلجویی نمی کنی.
بیت3:غرور زیبایی گل هیچ وقت اجازه نمی دهد تا از بلبل عاشق دلجویی کند.
بیت4: با لطافت دل صاحب نظران(یا عاشقان نظر باز) شکار می شود همان طور که مرغ زیرک را با دام نمی گیرند.(اشاره به لطافت در بیت اول یعنی من هم به همین گونه دل را شکار می کنم)
بیت5:نمی دانم چرا زیبا رویان خوش اندام رنگ آشنایی ندارند(انکار حافظ اشاره دارد که می دانم آن زیبایی آن قدر رها و آزاد است که به هیچ چیز توجه ندارد)
بیت 6:وقتی با دوست باده می پیمایی عاشقان بادپیما(سرگردان)را به یاد آور(ابراز نیاز به آن ناز مطلق که سرمست حضور خویش-مجلس شراب-است)
بیت7:تنها عیب زیبایی ات نداشتن مهربانی است(و این رها بودن حسن است و لیاقت ناز کشیدن حافظ را دارد)
بیت 8:تعجب نکن که زهره با سرودن غزل حافظ، مسیح را در آسمان به وجد و رقص آورد.(ادعاهای حافظ)
دکتر مهدی صحافیان
کانال آرامش و پرواز روحاینستاگرام:drsahafian
دکتر صحافیان در ۵ سال و ۱۰ ماه قبل، یکشنبه ۱۰ شهریور ۱۳۹۸، ساعت ۰۷:۴۲ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر سوم » بخش ۳۷ - حکایت مارگیر کی اژدهای فسرده را مرده پنداشت در ریسمانهاش پیچید و آورد به بغداد: