باد نوروزی همی آرایش بستان کند
تا نگارش چون نگارستان چینستان کند
مرزها را هر زمان پیراهن از مینا دهد
شاخها را هر زمان پیرایه از مرجان کند
ابر پنداری که با باد بهاری دشمن است
کابر درافشان کند چون باد مشگ افشان کند
در میان لاله زار آید برغم ابر باد
تا چو کریان کرد ابر او لاله را خندان کند
کوه و صحرا را زمانه خلعت صنعا دهد
باغ و بستان را هوا چون روضه رضوان کند
چون هوا مشگین سپر دارد شمر سیمین زره
گلبن از پیروزه تیر و بسدین پیکان کند
هرکسی اندر نشاط وصل باشد پشت راست
هر تنی افغان و زاری از غم هجران کند
چون که در هجران میوه شاخ دارد پشت راست
چون که بلبل در وصال ارغوان افغان کند
چون شب هجران خوبان روز بفزاید همی
شب چو روز وصل بت رویان همی نقصان کند
عاشق مهر است نیلوفر که چون او شد نهان
اندر آب دیده روی از هجر او پنهان کند
مرغ دستان ساز بر گلبن همی دستان زند
یار دستان باز با عاشق همی دستان کند
دلبری پر بند و دستان بر دل من چهر شد
زو همی پیچد دل و جان تا همی پیچان کند
دیده دید آن دلستان را تا بدو شد فتنه دل
چون ننالد جان ز دل دل دیده را تاوان کند
هرکه چون من دل فدای دیدن دلبر کند
هرکه چون من جان فدای صحبت جانان کند
هرچه در عالم عنا باشد عدیل دل کند
هرچه در گیتی بلا باشد قرین جان کند
دلبری کز ارغوان بر غالیه خرمن زند
لعبتی کز غالیه بر ارغوان چوگان کند
لاله نعمان حجاب لؤلؤ لالا کند
عنبر سارا نقاب لاله نعمان کند
تا دو یاقوت گهر پوشش بدید این چشم من
چون کف شاه جهان هر دم گهرباران کند
آفتاب شهریاران جهان میر اجل
آنکه تیغش با اجل هر ساعتی پیمان کند
خسرو لشگر شکن سالار شاهان بوالحسن
آنکه کمتر سائلش با معطیان احسان کند
گریه دینار او خندان کند خواهنده را
خنده شمشیر او بدخواه را گریان کند
آن نهد کردن مر او را کش جهان گردن نهد
آن کند فرمان مر او را کس فلک فرمان کند
چون شود شمشیر او عریان گه جنگ از نیام
بدسگالان را روان از کالبد عریان کند
همچو گاه نوح طوفان از تنور آرد پدید
آتش است آن تیغ و از خون عدو طوفان کند
هرچه آسانست بر دشمن شود دشوار از او
هرچه دشوار است بر ما بخت او آسان کند
دشمنانش مر کجا باشند در زندان بوند
زانکه دائم او جهان بر دشمنان زندان کند
چرخ گردون هست پنداری بفرمان دلش
کانچه اندیشد دل او چرخ گردان آن کند
چون کند شادی ز میدان روی در مجلس کند
چون کند مردی ز مجلس روی در میدان کند
میل بازی بر بداندیشان کند کیوان کزان
مشتری بر نیک خواهان سیم و زر ارزان کند
گر بدان گیتی ز حورا طبع او گردد نفور
ور بدین عالم بشیطان طبع او میلان کند
صورت شیطان قضا چون صورت حورا کند
خلقت حورا قدر چون خلقت شیطان کند
روز کوشش پیش خشت او بود سندان چو موم
چرخ پیش خشت خصمتش موم چون سندان کند
روز و شب مهمان او باشند سرهنگان و باز
دام و دد را تیغ سرهنگان او مهمان کند
هرچه غمگین است در آفاق از او شادان بود
هرچه ویرانست در عالم وی آبادان کند
فصل نیسان زآن همی آرایش کانون دهد
تا بکانون در جهان آسایش نیسان کند
بر وفای سفله گان دوران فراوان چرخ کرد
بر وفای رادمردان زین سپس دوران کند
این زمانه شد که چون خویل را شاهی دهد؟
وان ولایت شد که چون طغریل را سلطان کند
زانکه دانست او که روزه پیش فروردین بود
در پی این ملک را نوروز در شعبان کند کذا
این جهان بوده است دائم ملکت ساسانیان
باز سالارش خدا بر ملکت ساسان کند
نیست کس در گوهر ساسانیان چون لشگری
تا پس آن چون نیاکان شاهی ایران کند
همچو افریدون بگیرد ملک عالم سربسر
وآنگهی تدبیر ملک خیل فرزندان کند
روم و گرجستان بفرمان منوچهر آورد
هند و ترکستان بزیر حکم نوشروان کند
او بتخت ملک ایران بر نشیند در سطخر
کهترین فرزند خود را مهتر آران کند
تا همی فرمان داور خاک را ساکن کند
تا همی تقدیر یزدان چرخ را گردان کند
ملک او را از زوال ایمن همی گردون کناد
جان او را از فنا ایمن همی یزدان کند
شاد بنشیند بکام دل بر ایوان شهی
وز فروغ روی خویش آراسته ایوان کند
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: شاعر در این متن به زیبایی‌های بهار و تأثیر آن بر طبیعت و انسان‌ها اشاره می‌کند. باد نوروزی به گل‌ها و درختان نشاط می‌بخشد و ابرها گاهی مایه شادابی و گاهی سایه‌ای بر لاله‌ها هستند. زیبایی طبیعت و بازی عشق به خوبی در این اشعار نمایان است؛ عاشقانی که به عشق معشوق خود شأن و دل‌خوشی دارند و هر لحظه منتظر وصال هستند. همچنین، شاعر به قدرت و بلای جنگ و پیروزی و نقش حاکمان در سرنوشت مردم اشاره می‌کند و با تمثیل‌های جذاب، شجاعت و قدرت‌طلبی آنان را به تصویر می‌کشد. توصیف‌های زیبای رنگ‌ها و حالت‌های عشق و تنهایی نیز روح شعر را زنده می‌کند و نشان‌دهنده‌ی فرهنگ و باورهای کهن ایرانیان است. این شعر در نهایت بر امید به آینده و برقراری عدالت تأکید دارد و به شکوفایی و رونق دوباره سرزمین ساسانیان اشاره می‌کند.
هوش مصنوعی: باد نوروزی به باغ و بستان طراوت و زیبایی می‌دهد تا جلوه‌های طبیعی، همچون آثار یک هنرمند در چین، زیبا و دلنواز شود.
هوش مصنوعی: هر زمان که پیراهنی از مینا به تن مرزها می‌شود، شاخها نیز به نوبه خود با تزئیناتی از مرجان آراسته می‌شوند.
هوش مصنوعی: ابر را تصور کن که با باد بهاری دشمن است. او در این حال، وقتی به زمین می‌افکند، مانند بادی که خوشبوئی را منتشر کند، بارانش را پراکنده می‌کند.
هوش مصنوعی: در دل گل‌های لاله، باد سر برمی‌آورد و با وجود ابرها، آنها را شاداب و خندان می‌کند.
هوش مصنوعی: زمان، کوه و دشت را به زیور زیبایی می‌آراید و هوای دلپذیر، باغ‌ها و زمین‌های سبز را مانند بهشت زیبا می‌کند.
هوش مصنوعی: زمانی که هوا تیره و تار می‌شود، شمر با زره نقره‌ای و سپری گلبن، از تیرهای پیروزه و پیکان‌های بسدین دفاع می‌کند.
هوش مصنوعی: هرکس که در شادی وصال باشد، با روحیه‌ای شاد و با اعتماد به نفس زندگی می‌کند، اما کسانی که از دوری معشوق رنج می‌برند، در دلشان غم و اندوه دارند و این غم را به زاری و ناله تبدیل می‌کنند.
هوش مصنوعی: در دوران جدایی، درختان میوه‌دار و محکم به نظر می‌رسند، مانند بلبل که در زمان وصال گل‌های ارغوانی می‌خواند و ناله می‌کند.
هوش مصنوعی: در شب جدایی از معشوقان، طول شب بیشتر می‌شود و شب مانند روز می‌گذرد، اما در روز وصال، زیبایی معشوقان کاسته می‌شود.
هوش مصنوعی: نیلوفر آبی عاشق نور و محبت است. وقتی که او در عمق آب پنهان می‌شود، به خاطر دوری و جدایی از محبوبش، چهره‌اش را مخفی می‌کند.
هوش مصنوعی: پرنده‌ای که بر درخت گل نشسته، با نوای سازش می‌خواند. یار با دستان بازش با عاشق نوازش می‌کند و ارتباطی عمیق برقرار می‌سازد.
هوش مصنوعی: عشقی با زیبایی خاص و دلربا است، که به دل من تأثیر عمیقی می‌گذارد. به‌طوری که احساسات و جانم به دور او می‌چرخد و تحت تأثیر او قرار می‌گیرد.
هوش مصنوعی: چشمانم زیبایی آن معشوق را دیدند و از آن لحظه دل به درد و فتنه افتاد. حالا که جانم از دل ناله نمی‌زند، چشمانم باید بهای این عشق و تحمیل درد را بپردازند.
هوش مصنوعی: هر کسی که مانند من برای دیدن معشوق خود دل را فدای او کند، و همچنین هر کسی که مانند من جان خود را برای صحبت و همراهی محبوب نثار کند.
هوش مصنوعی: هر چیزی که در دنیا وجود دارد، برای دل انسان جفتی خواهد بود و هر چیزی که در این جهان بدی و رنج باشد، به نوعی با جان انسان مرتبط می‌شود.
هوش مصنوعی: دلربایی که با زیبایی خود در میان گل‌های ارغوانی می‌رقصد، همچون بازیگری است که در میان خوشه‌های خرمن بازی می‌کند. زیبایی او همانند هنرمندی است که با چوب چوگان خود بر گل‌های ارغوان می‌تازد.
هوش مصنوعی: در اینجا به زیبایی و لطافت گل لاله اشاره شده است که مانند یک پرده می‌تواند جواهرات گرانبها را پنهان کند. همچنین، عطر و بوی خوشی که از گل لاله به مشام می‌رسد، می‌تواند مانند پوشش یا نقابی برای زیبایی آن عمل کند. این متن به شیوه‌ای شاعرانه به زیبایی‌های طبیعی و تاثیر آنها بر حس زیبایی‌شناسی پرداخته است.
هوش مصنوعی: چشمان من همچون کف دست پادشاه جهان، هر لحظه مملو از اشک های گرانبهاست و این دو یاقوت زیبا بر پوششم می‌درخشد.
هوش مصنوعی: خورشید پادشاهان دنیای خود، مرگ است؛ چرا که تیغش هر لحظه با مرگ قرار می‌بندد.
هوش مصنوعی: خسرو فرمانده‌ای است که لشکر دشمن را می‌شکند و مانند سالاری برای پادشاهان است. بوالحسن نام اوست و او شخصی است که دیگران کمتر از او درخواست کمک می‌کنند، زیرا او همیشه به کسانی که نیازمندند، محبت و نیکی می‌کند.
هوش مصنوعی: گریهٔ دینار او کسی را شاد می‌کند، در حالی که خندیدن شمشیر او دشمنانش را به گریه می‌اندازد.
هوش مصنوعی: هر که دنیا را به دام می‌اندازد، به سرنوشت خودش دچار می‌شود. هیچ‌کس جز خداوند قادر نیست که بر دیگران حکم براند.
هوش مصنوعی: زمانی که شمشیر او از غلاف خارج شود، بدسگالان در جنگ به سرعت جان خود را از دست می‌دهند.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف قدرت و شدت یک واقعه می‌پردازد. به تصویر کشیده شده که مانند طوفانی که از تنور برمی‌خیزد و آتش ایجاد می‌کند، تیغی نیز وجود دارد که از خون دشمنان برمی‌خیزد و طوفانی به پا می‌کند. این تصویر نشان‌دهنده‌ی خشونت و تأثیر قوی یک مبارزه است که می‌تواند از کشمکش‌ها و درگیری‌ها ناشی شود.
هوش مصنوعی: هر چیزی که برای ما آسان به نظر می‌رسد، برای دشمن دشوار خواهد بود و هر چیز دشواری که بر ما فشار آورده، بخت و شانس دشمن را آسان می‌کند.
هوش مصنوعی: دشمنان او در کجا هستند؟ آنها در زندانند؛ زیرا او همواره دشمنانش را در قید و بند نگه می‌دارد.
هوش مصنوعی: زندگی و سرنوشت انسان‌ها تحت تأثیر افکار و خواسته‌های خودشان است. اگر کسی در دل خود چیزی را تصور کند، چرخ روزگار نیز به همان سمت حرکت خواهد کرد و آن را به واقعیت تبدیل می‌کند. در واقع، این بیت به اهمیت تأثیر تفکرات و احساسات ما بر رویدادهای زندگی اشاره دارد.
هوش مصنوعی: وقتی کسی شادی و شوق را از میدان زندگی به در می‌آورد، در مجلس نیز با کیفیتی خاص ظاهر می‌شود. برعکس، وقتی مردانگی و افتخار از مجلس به میدان زندگی می‌رود، انسان به قدرت و شجاعت دست می‌یابد.
هوش مصنوعی: میان خوبی و بدی در زندگی، تأثیرات مختلفی وجود دارد. وقتی کسی نیکی و خوبی داشته باشد، برایش شرایط و فرصت‌های مناسبی فراهم می‌شود، در حالی که بدی‌ها و افکار منفی می‌توانند مانع از دست‌یابی به موفقیت شود. در واقع، این دنیا به هرکسی آنچه مستحقش است را می‌دهد؛ برای نیکوکاران، امکانات و ثروت‌های مناسب وجود دارد، اما بداندیشان معمولاً با مشکلاتی روبه‌رو می‌شوند.
هوش مصنوعی: اگر در این دنیا، طبع او از فرشتگان دور شود و به سمت شیطان تمایل پیدا کند، نشان دهنده این است که او از نعمت‌های بهشت دور شده و به دنیای پلید گرایش پیدا کرده است.
هوش مصنوعی: اگر شیطان در قالب زیبایی مانند حوری خلق شود، آنگاه هم خلق حوری به اندازه‌ای خاص و بی‌نظیر خواهد بود که شبیه خلق شیطان شود.
هوش مصنوعی: در روز تلاش، سنگ بنای کار تو مانند سندان است و چرخ زندگی مانند موم در برابر آن شکل می‌گیرد. دشمنی‌ات نیز مانند موم است که می‌تواند بر اثر فشار و زحمت تو به آسانی تغییر کند.
هوش مصنوعی: در روز و شب، سرهنگان و فرماندهان به مهمانی او می‌آیند و همچنین او با شمشیر خود، شکار و حیوانات وحشی را نیز مهمان می‌کند.
هوش مصنوعی: هر چیزی که در جهان غمگین است، به واسطه او شاد خواهد شد و هر چه در عالم ویران است، او به آبادانی و سازندگی می‌کشاند.
هوش مصنوعی: فصل بهار با زیبایی‌هایش به آرامش و راحتی در جهان کمک می‌کند و به زندگی رنگ و بویی تازه می‌بخشد.
هوش مصنوعی: زمانه برای وفاداری افراد بی‌ارزش زیاد می‌چرخد و بر وفاداری مردان بزرگ و راستین بعد از این، زمانه خواهد گذشت.
هوش مصنوعی: این زمانه به قدری تغییر کرده که آیا امکان دارد برای کسی همچون خویل، مقام سلطنت فراهم شود؟ و آن سرزمین به حدی دگرگون شده که آیا ممکن است طغریل به عنوان سلطان معرفی شود؟
هوش مصنوعی: چون او فهمید که روزه پیش از فروردین است، نوروز را در ماه شعبان برای این ملک مقرر کرد.
هوش مصنوعی: این دنیا همیشه متعلق به ساسانیان بوده و خداوند دوباره بر این پادشاهی تسلط خواهد یافت.
هوش مصنوعی: هیچ کس در میان ساسانیان به اندازه لشگر آنها ارزشمند نیست، چون نمی‌تواند مانند اجداد پادشاهی ایران عمل کند.
هوش مصنوعی: مانند افریدون که حکومت جهان را به دست می‌گیرد، سپس به ساماندهی امور سلطنت و اداره سرزمین برای فرزندانش می‌پردازد.
هوش مصنوعی: من به سرزمین گرجستان می‌روم و زیر فرمان منوچهر، هند و ترکستان نیز تحت فرمان نوشروان خواهند بود.
هوش مصنوعی: او بر تخت پادشاهی ایران خواهد نشست و در میان فرزندان خود، بهترین و سرآمدترین را به عنوان جانشین انتخاب خواهد کرد.
هوش مصنوعی: تا زمانی که حکم خداوند باعث می‌شود زمین آرام بگیرد و سرنوشت مقدر الهی چرخ روزگار را به حرکت درآورد.
هوش مصنوعی: خداوند به او کمک می‌کند تا از زوال و نابودی در امان باشد و جانش را از فنا محفوظ نگه می‌دارد.
هوش مصنوعی: شخصی با خوشحالی در کنار پادشاه نشسته و با روشنایی چهره‌اش، ایوان را زیبا و دلنواز می‌کند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
تا زمین را آسمان پر لؤلؤ عمان کند
کوه و صحرا را صبا پر لاله نعمان کند
بوستان پیراهن از پیروزه گون دیبا کند
گلستان پیرایه از بیجاده گون مرجان کند
باد نوروزی بشاخ گل برآید بامداد
[...]
ماه من جَزع مرا بر زر عقیق افشان‌کند
چون به زیر لعل مروارید را پنهان کند
سازد از زلف و زَنَخ هر ساعتی چوگان و گوی
تا دل و پشت مرا چون گوی و چون چوگان کند
چون بتابد زلف او بر عارضش‌گویی همی
[...]
میل را بر تخته چون گاه رقم گردان کند
تیر گردون را به صنعت عاجز و حیران کند
از مجسم گر بترسد خصمش اندر ساعتی
طول و عرض و سمت آن از نقطه‌ای برهان کند
جذر و کعبی را که نگشاد ایچ کس از بستگی
[...]
ای فلک قدری که هر شب رای رو شنت
دیدبانان افق را دیده ها حیران کند
آفرینش چون قلم سر بر خط فرمان نهد
چون دبیر خاص نامت بر سر فرمان کند
جاهت ار گیرد حضیض ماه را در اهتمام
[...]
اینک آن جویی که چرخ سبز را گردان کند
اینک آن رویی که ماه و زهره را حیران کند
اینک آن چوگان سلطانی که در میدان روح
هر یکی گو را به وحدت سالک میدان کند
اینک آن نوحی که لوح معرفت کشتی اوست
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.