شمارهٔ ۱۷ - در مدح و منقبت امام همام علی بن موسی الرضا علیهماالسلام
خیز که مرغ سحر زد به گلستان صفیر
خواب گران دور شد از سر برنا و پیر
جلوه نمودند باز خلوتیان خیال
چهره برافروختند پردگیان ضمیر
شب چو برفتن فشاند دامن مشکین طراز
از گذر باد صبح خاست غبار عبر
مهر چو شیر بن نمود جلوه ز قصر جمال
صبح چو فرهاد ازان ساخت روان جوی شیر
باد سحرگه نشاند شمع شب افروز ماه
پرتو قندیل صبح ساخت جهانرا منیر
گشت چو گلبرگ آل دامن صبح از شفق
لمعه ی مهر از سپهر تافت چو زر در حریر
صبح سبکروح را غالیه بو شد نفس
از نفس مجمره ی پرده سرای امیر
آنکه نگنجد ز قدر خاصه درین بحر تنگ
گوهر نامش تمام از پی کلک دبیر
نور چراغ رضا مظهر لطف خدا
ماه ملک بارگاه شاه سلیمان سریر
عقل چو انشا کند شرح روان بخشیش
نامه ثناخوان شود خامه برارد صریر
بر اثر مهر او در دل ارباب شک
چشمه ی آب حیات عین عذاب سعیر
از گهر لطف او در نظر روشنش
گوش اصم شد سمیع، دیده ی اعمی بصیر
روضه ی پر نور او شمع فلک را مدار
صفه ی معمور او خیل ملک را مسیر
منتظران رخش با خبران خموش
معتکفان درش زنده دلان خبیر
صف نعال ترا حق شرف کعبه داد
کز همه بابی گزیر هست و ازو ناگزیر
در حرم او روا حاجت شاه و گدا
در قدم او تمام سجده ی میر و وزیر
مهر تو چون آفتاب شامل خرد و بزرگ
لطف تو همچون سحاب پیش صغیر و کبیر
صحبت او بی ریا با همه آیینه وار
روی نبیند که هست این غنی و آن فقیر
جان به لب آمده باز رود در بدن
شخص نفس مانده را گر تو بگویی ممیر
همچو نبی از کرم چاره گر عاصیان
وقت سیاست حلیم گاه جزا دستگیر
رشحه ی کلک من از دفتر اوصاف او
بر کف احباب گل در دل اغیار تیر
هر که بظلش گریخت از خظر منکرات
ملتفت حال اوست تا بجواب نکیر
یا ولی الله دلم آینه ی مهر تست
ذره ی زار توام زاری من در پذیر
حصر چگونه شود مدحت ذاتی که او
حرف رموز دو کون خواند ز نقش ضمیر
لایق این آستان نیست فغانی ولی
نزد سلیمان رواست حاجت مور حقیر
ایکه ز بی مثلیت از قلم لوح صنع
نقش نبندد شبیه رخ ننماید نظیر
تابع امرت فلک بنده ی خلقت ملک
هندوی شامت غلام رومی روزت اسیر
شقه ی هفت آسمان بر علمت نارسا
اطلس نه کارگاه بر قد قدرت قصیر
سایه ی اولاد تو بر سر ابنای دهر
تا بابد مستدام باد بحی قدیر
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر با وصف زیبایی‌های صبح و ورق زدن به زندگی و شروع یک روز جدید آغاز می‌شود. شاعر از بیداری صبح و جلوه‌های آن صحبت می‌کند و به نور و روشنی ناشی از خورشید اشاره دارد. او به فضل و لطف خداوند و نعمات الهی اشاره می‌کند و معتقد است که این نور و روشنایی بر همگان بی‌تفاوت نیست و به همگان می‌رسد، چه کوچک و چه بزرگ.
شاعر همچنین در وصف مقام و منزلت ولی خدا، به زیبایی و عظمت او اشاره کرده و از یاری‌گری‌اش برای بندگان و نیکوکاران سخن می‌گوید. او به فضل و کرم ولی الله در خدمت به مردم و رفع نیازهای آنها اشاره دارد و معتقد است این مقام، شایسته‌ی ستایش و ذکر و شکرگزاری است. در نهایت، او به استمرار وجود و برکات فرزندان ولی و برکات دهر اشاره می‌کند و امید به پایداری آن را در دعا می‌کند.
هوش مصنوعی: برای بیدار شدن آماده باش، چون مرغ سحر در گلستان بانگ سر می‌دهد. خواب سنگین از سر جوان و پیر دور شده است.
هوش مصنوعی: برخی از افراد در خلوت و آرامش، اسرار درون خود را به نمایش گذاشتند و چهره‌هایشان را روشن کردند. این نشان‌دهنده حالتی است که در آن افکار و احساسات عمیق‌تر به وضوح نمایان می‌شود.
هوش مصنوعی: شب که فرامی‌رسد، دامن تیره و زیبا را پخش می‌کند و با وزش باد صبح، غباری از عبرت و یادگار برمی‌خیزد.
هوش مصنوعی: عشق مانند شیر درخشان است و زیبایی صبح مانند قصر بزرگی را به نمایش می‌گذارد، گویی که فرهاد با عشقش، جوی شیر را به وجود می‌آورد.
هوش مصنوعی: در صبح زود، نسیم خوشبویی شمعی که شب را روشن کرده بود، روشن ساخت و مانند قندیل، روز را درخشان و زیبا کرد. به این ترتیب، جهان را پر از نور و روشنی کرد.
هوش مصنوعی: وقتی صبح فرا می‌رسد، دامن صبح به رنگ گلبرگ‌های آل در می‌آید و نور خورشید از آسمان مانند نوری طلایی بر روی پارچه‌ای نرم و لطیف می‌تابد.
هوش مصنوعی: صبح دل‌انگیز بوی خوشی به مشام می‌رسد که از عطر مجمره‌ی پرده‌نشین امیر می‌آید.
هوش مصنوعی: اگر کسی در این دریای محدود نتواند جای بگیرد، نام او تماماً به خاطر قلم نویسنده است.
هوش مصنوعی: نور چراغ رضا جلوه‌ای از رحمت خداوند است، همچنان که ماه در آسمان نماد مقام و بزرگی بارگاه شاه سلیمان را نشان می‌دهد.
هوش مصنوعی: زمانی که عقل به نگارش در می‌آید و زیبایی‌های خود را به تصویر می‌کشد، قلم به نوشتن می‌افتد و صدایی دلنشین و روان ایجاد می‌کند.
هوش مصنوعی: عشق و محبت او باعث شده که در دل قدرتمندان تردید و دو دلی به وجود بیاید، به طوری که لذت و شادابی زندگی برایشان به نوعی عذاب تبدیل شده است.
هوش مصنوعی: از محبت و نیکویی او، فهم و درک من روشن شد، به طوری که گرچه گوش من ناشنواست، اما با ذهنم به خوبی می‌بینم و درک می‌کنم.
هوش مصنوعی: گلزار نورانی او، چراغی برای آسمان است و زمین آباد او، راهی برای گروه فرشتگان.
هوش مصنوعی: منتظران حضور او آرام و ساکتند، در حالی که عارفان عمیق در معبد عشق به او مشغولند و دل‌های زنده و آگاه دارند.
هوش مصنوعی: نعال تو به قدری ارزشمند است که خداوند آن را به مرتبه‌ای بالاتر از کعبه قرار داده است. از هر در و مسیری که بتوان به شرف و مقام نزدیک شد، تنها از طریق تو می‌شود به آن دست یافت و راهی جز این نیست.
هوش مصنوعی: در خانه‌ی او، در خواسته‌ها، تفاوتی بین شاه و گدا نیست. همه، از میر تا وزیر، در برابر او خاکسار و به عبادت مشغول‌اند.
هوش مصنوعی: محبت و حضور تو مانند آفتاب است که بر همه می‌تابد و همه را شامل می‌شود. خوبی و لطف تو همچون ابرهاست که به کوچک و بزرگ رحم کرده و محبت می‌کند.
هوش مصنوعی: صحبت‌های او بسیار صادقانه و بی‌پرده است، به گونه‌ای که هیچ‌کس نمی‌تواند ظاهر را بر اساس ثروت یا فقر قضاوت کند. او به همه به یکسان می‌نگرد و در این میان هیچ تفاوتی بین غنی و فقیر نمی‌بیند.
هوش مصنوعی: وقتی جان از بدن فردی در حال رفتن است و تنها نفسش باقی مانده، اگر تو بگویی که او بمیرد، جان دوباره به بدن او برمی‌گردد و این نشان‌دهنده قدرت کلام توست.
هوش مصنوعی: مانند پیامبر، با سعه صدر و بخشندگی، در زمان حکومت، به یاری گناهکاران می‌شتابد و در مواقع نیاز، مجازات را نیز در نظر می‌گیرد.
هوش مصنوعی: نگاه کم‌نوشته‌ای که من به وصف او دارم، به دست دوستانم می‌آید، اما در دل کسانی که بی‌خبرند، همانند یک تیر است.
هوش مصنوعی: هر کسی که از خطرات و گناهان دوری کند، در واقع تحت نظر و مراقبت وضعیت اوست تا در روز قیامت برای پاسخگویی آماده شود.
هوش مصنوعی: ای ولی خدا، دل من همچون آینه‌ای است که عشق تو را در خود می‌بیند. من چون ذره‌ای کوچک هستم که در آغوش محبت تو درد و ناله می‌کنم.
هوش مصنوعی: چگونه می‌توان در وصف و ستایش کسی که رازهای دو جهان را از نقوش دل و ذهن دریافت کرده، محدودیت و حصر ایجاد کرد؟
هوش مصنوعی: این گفتار نشان می‌دهد که هر کسی در جایگاه خود ارزش و مقام دارد، حتی اگر به نظر برسد که شایسته آن مقام نیست. در اینجا، فغان (فریاد) به عنوان یک شخصیت کوچک و حقیر معرفی شده که با وجود نداشته بودن مرتبه‌ی بالا، باز هم در درگاه سلیمان، که نماد قدرت و عظمت است، می‌تواند درخواست خود را مطرح کند و خواسته‌اش را بگوید. این نشان می‌دهد که درگاه بزرگ و مهم، به همه اجازه می‌دهد که بدون ترس از مقام و جایگاه خود، به آنجا بیایند و نیازهای خود را بیان کنند.
هوش مصنوعی: تو آنقدر بی‌نظیری که هیچ قلمی قادر به ترسیم شمایل تو نیست و هیچ‌چیز نمی‌تواند شبیه تو را به تصویر بکشد.
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به تعابیری استعاری اشاره می‌کند که نشان‌دهنده‌ی تسلیم و اطاعت موجودات و اشیاء در برابر اراده و خواست الهی است. به نوعی، کل جهان و موجودات آن در انقیاد و اطاعت از فرمان خداوند قرار دارند. همچنین، به چهره‌های مختلف فرهنگی و ملت‌ها اشاره می‌شود، که به تصویر کشیدن رابطه بین انسان‌ها و قدرت‌های بالاتر است. در اینجا، تأکید بر بندگی و سرسپردگی به خواست پروردگار و تأثیر آن بر زندگی روزمره وجود دارد.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که علم و دانش تو در برابر وسعت و عظمت هفت آسمان کافی نیست و نمی‌تواند با قدرت بی‌نهایت که از توان معمولی فراتر است، رقابت کند. به عبارتی، حتی اگر اندیشه و دانش گسترده‌ای داشته باشی، باز هم در مقابل قدرت و بزرگی آفرینش ناتوانی.
هوش مصنوعی: سایه‌ی فرزندانت بر سر نسل‌های آینده تا همیشه پایدار بماند به لطف پروردگار.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
در قدح مشک‌بوی باده بیار ای غلام
وز لب یاقوت رنگ بوسه بده ای پسر
گلبن اندیشه را بُن ِبکَن و سر بزن
تات به باغ نشاط تازه‌گل آید به بر
آن چو لب لعل دوست ابین‌ا وین چو سر زلف یار
[...]
اسب قناعت بتاز پیش سپاه قدر
عدل خداوند را ساز ز فضلش سپر
پرده مستان نواخت زخمه باد سحر
باده ده ای عشق تو همچو سحر پرده در
دایره بزم را نقطه چو از خال تست
ساغر تا خط بیار سر ز خط ما مبر
مردمیی کن به شرط از پی ما پیش از آنک
[...]
چون سر کس نیستت فتنه مکن دل مبر
چونک ببردی دلی باز مرانش ز در
چشم تو چون رهزند ره زده را ره نما
زلفت اگر سر کشد عشوه هندو مخر
عشق بود گلستان پرورش از وی ستان
[...]
ای دل اگر عاشقی از سرجان درگذر
تیغ غمِ عشق بین قصّه مخوان الحذر
بوی سلامت مبر در صفِ عشّاق از آنک
سینۀ عاشق بود تیرِ بلا را سپر
بی سر و پا شو چو گوی در خمِ چوگانِ عشق
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.