گنجور

 
عراقی

شیخ فخرالّدین ابراهیم بن بزرگمهر متخلص به عراقی، عارف نامی و شاعر بلندآوازهٔ ایرانی، در اوایل قرن هفتم هجری در دهی در اطراف همدان به دنیا آمد. پس از تحصیل علوم و فنون و کسب دانش، برای ادامه تحصیل به همدان رفت. سپس با جمعی از دراویش رهسپار هندوستان شد و به خدمت شیخ بهاءالدین زکریا درآمد و بعد از مدتی با دختر او ازدواج کرد. بعدها به عربستان و سپس به قونیه رفت و به خدمت مولانا رسید و مصاحب و معاشر او شد. وی درسال ۶۸۶ یا ۶۸۸ هجری قمری در حدود سن هشتاد سالگی در دمشق وفات یافت. از آثار او می‌توان علاوه بر دیوان اشعار به مثنوی عشاق‌نامه و کتاب لمعات اشاره کرد.

کتاب لمعات عراقی از روی نسخه‌ای که به تلاش همراهان وبگاه تصوف ایرانی آماده شده به گنجور اضافه شده است.

«رسالهٔ اصطلاحات» نیز از روی نسخهٔ دیگری که به کوشش آقای محمد بیدآباد از همراهان وبگاه تصوف ایرانی آماده شده به گنجور اضافه شده است.

این آمار از میان ۵٬۹۶۵ بیت شعر فارسی از کل ۵٬۹۹۷ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) ۱٬۸۹۱ ۳۱٫۷۰
۲ مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) ۷۹۸ ۱۳٫۳۸
۳ مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) ۴۱۰ ۶٫۸۷
۴ فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) ۳۹۸ ۶٫۶۷
۵ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) ۳۸۰ ۶٫۳۷
۶ مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) ۳۶۸ ۶٫۱۷
۷ مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) ۳۰۹ ۵٫۱۸
۸ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) ۲۸۰ ۴٫۶۹
۹ مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۲۲۶ ۳٫۷۹
۱۰ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) ۱۶۸ ۲٫۸۲
۱۱ مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۱۶۴ ۲٫۷۵
۱۲ مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) ۱۵۸ ۲٫۶۵
۱۳ مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب) ۱۱۹ ۱٫۹۹
۱۴ مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون) ۶۵ ۱٫۰۹
۱۵ مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف) ۶۱ ۱٫۰۲
۱۶ فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف) ۵۰ ۰٫۸۴
۱۷ فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول) ۴۶ ۰٫۷۷
۱۸ مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض) ۲۰ ۰٫۳۴
۱۹ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون) ۱۶ ۰٫۲۷
۲۰ فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) ۱۵ ۰٫۲۵
۲۱ مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) ۹ ۰٫۱۵
۲۲ مستفعلن فع مستفعلن فع (متقارب مثمن اثلم) ۷ ۰٫۱۲
۲۳ مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) ۳ ۰٫۰۵
۲۴ مفتعلن مفتعلن فع مفتعلن مفتعلن فع ۲ ۰٫۰۳
۲۵ مفتعلن مفتعلن مفتعلن فع ۱ ۰٫۰۲
۲۶ وزن‌یابی نشده ۱ ۰٫۰۲

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با زبان غالب شعر در گنجور به شرح زیر است:

ردیف زبان تعداد ابیات درصد از کل
۱ فارسی ۵٬۹۶۵ ۹۹٫۴۷
۲ عربی ۳۲ ۰٫۵۳

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ غزل ۳٬۱۰۴ ۵۱٫۷۶
۲ مثنوی ۹۲۳ ۱۵٫۳۹
۳ قصیده ۷۶۲ ۱۲٫۷۱
۴ ترجیع بند ۴۳۸ ۷٫۳۰
۵ رباعی ۳۵۰ ۵٫۸۴
۶ ترکیب بند ۱۸۲ ۳٫۰۳
۷ غزل/قصیده/قطعه ۱۸۱ ۳٫۰۲
۸ قطعه ۴۳ ۰٫۷۲
۹ مسمط مثلث ۱۴ ۰٫۲۳

آمار فراوانی تعداد ابیات اشعار این بخش به شرح زیر است (بلندترین شعر شامل ۱۴۵ بیت و کوتاه‌ترین شامل ۱ بیت شعر است):

ردیف تعداد ابیات شعر فراوانی درصد از ۶۸۲ شعر
۱ ۲ ۱۹۷ ۲۸٫۸۹
۲ ۷ ۸۰ ۱۱٫۷۳
۳ ۱ ۶۳ ۹٫۲۴
۴ ۹ ۵۸ ۸٫۵۰
۵ ۸ ۴۳ ۶٫۳۰
۶ ۱۰ ۳۹ ۵٫۷۲
۷ ۱۱ ۲۸ ۴٫۱۱
۸ ۱۲ ۲۸ ۴٫۱۱
۹ ۶ ۱۹ ۲٫۷۹
۱۰ ۱۴ ۱۷ ۲٫۴۹
۱۱ ۱۳ ۱۶ ۲٫۳۵
۱۲ ۵ ۸ ۱٫۱۷
۱۳ ۱۸ ۷ ۱٫۰۳
۱۴ ۳ ۷ ۱٫۰۳
۱۵ ۱۷ ۷ ۱٫۰۳
۱۶ ۱۵ ۶ ۰٫۸۸
۱۷ ۲۰ ۵ ۰٫۷۳
۱۸ ۲۹ ۵ ۰٫۷۳
۱۹ ۱۶ ۴ ۰٫۵۹
۲۰ ۲۷ ۴ ۰٫۵۹
۲۱ ۱۹ ۴ ۰٫۵۹
۲۲ ۲۶ ۳ ۰٫۴۴
۲۳ ۲۱ ۳ ۰٫۴۴
۲۴ ۴۴ ۲ ۰٫۲۹
۲۵ ۲۵ ۲ ۰٫۲۹
۲۶ ۲۸ ۲ ۰٫۲۹
۲۷ ۶۸ ۲ ۰٫۲۹
۲۸ ۴۶ ۲ ۰٫۲۹
۲۹ ۴ ۲ ۰٫۲۹
۳۰ ۳۶ ۲ ۰٫۲۹
۳۱ ۲۳ ۲ ۰٫۲۹
۳۲ ۳۲ ۱ ۰٫۱۵
۳۳ ۳۱ ۱ ۰٫۱۵
۳۴ ۸۴ ۱ ۰٫۱۵
۳۵ ۱۴۵ ۱ ۰٫۱۵
۳۶ ۱۱۶ ۱ ۰٫۱۵
۳۷ ۶۰ ۱ ۰٫۱۵
۳۸ ۴۱ ۱ ۰٫۱۵
۳۹ ۴۹ ۱ ۰٫۱۵
۴۰ ۳۸ ۱ ۰٫۱۵
۴۱ ۳۰ ۱ ۰٫۱۵
۴۲ ۷۲ ۱ ۰٫۱۵
۴۳ ۳۴ ۱ ۰٫۱۵
۴۴ ۱۱۷ ۱ ۰٫۱۵
۴۵ ۲۲ ۱ ۰٫۱۵
۴۶ ۳۹ ۱ ۰٫۱۵

آمار ابیات به تفکیک زیربخش‌های این قسمت به شرح زیر است (بخش‌هایی که در این جدول نیامده‌اند فاقد شعر بوده‌اند):

ردیف بخش تعداد ابیات درصد از کل
۱ دیوان اشعار ۴٬۷۳۴ ۷۸٫۹۴
۲ عشاق‌نامه ۱٬۰۶۴ ۱۷٫۷۴
۳ لمعات ۱۹۹ ۳٫۳۲