گنجور

 
ابن یمین

گر شود در عشق جانان جان شیرینم تلف

هر زمان افزون بود دل را بمهر او شعف

چشم من گر رسته دندانش را بیند بخواب

از خیال روی او گوهر شود همچون صدف

همچو چنگ از پیش بر نارم سر اندر بندگیش

ور ز چنگ او خورم دائم قفا مانند دف

باشدم دل سوی او و دیده سوی دیگران

از نهیب آنکه میبیند رقیب از هر طرف

با خیالش در جحیم ار جای من باشد درک

خوشترم آید که در فردوس بی او بر غرف

چشم من از چشمه نوش و خط سرسبز او

صنع یزدان بیند و شهوت پرست آب و علف

تا کمان مشک پیکر ز ابروان دارد بزه

ناوک دلدوز او را گشته ام از جان هدف

تا شدم شیدای او مسکین پدر با دوستان

گفت من وین یک پسر وینهم بدینسان ناخلف

وای بر ابن یمین از غمزه بیداد او

ور نگیرد عدل شاهنشاه عهدش در کنف

آنکه از تشویر ابر دست گوهر بار او

ابر با چندین مواهب رخ همی پوشد بکف

شد سیه رو پیش ابر بحر دربارش سحاب

بسکه راند بر زبان رعد بی بخشش صلف

میرسد ز اجرام سعد و تا ابد خواهد رسید

از سعاداتش هدایا و ز کراماتش تحف

از زبان عفو او ناید بگوش مجرمان

غیر آنک ان ینتبه یغفر لکم ما قد سلف

عدلش آنرا کو برد کاهی بظلم از خرمنی

سینه بشکافد چو گندم سر فرو کوبد چو کف

در جهانگیری ز کس یاری نخواهد همچو مهر

کی مدد خواهد ز قنبر گاه کین شاه نجف

هست سیمرغ ستم از بیم باز رایتش

همچو بوتیمار دائم با دلی و صد اسف

چون بمیدان اندر آید گر بود خصمش نهنگ

زود پا وا پس نهد خرچنگ وار از پیش صف

دشمنش گردد ز زخم تیر او چون خارپشت

ورچه در جوشن کند خود را نهان همچون کشف

در شب تاریک برباید سواد از چشم مور

گاه جولان مار پیکر نیزه گر گیرد بکف

در جهان جز تیغ آتش فعل او هرگز که دید

آب نیلی کو نهنگانرا همی سوزد بتف

تا برین ایوان مینا پیکر گوهر نگار

ز آفتاب و مه شرف سازند از بهر شرف

قصر جاهش را کز این فیروزه طارم برترست

ز آفتاب و ماه باد ابر سر ایوان شرف

 
 
 
وطواط

ای ز اخلاف تو تازه گشته آثار سلف

مملکت را چون تو نآمد از سلف هرگز خلف

زان خلف ماندی ز شاهان سلف ایام را

کز تو در فردوس آسودست ارواح سلف

پایگاه شرع را از احترام تو علو

[...]

سوزنی سمرقندی

آن خداوندی که فردوس است ازو شهر نسف

اهل حضرت راست از اقبال او جاه و شرف

بر خلایق ناید از وی جز مراعات و لطف

مردمی از خلق او زاید چو لؤلؤ از صدف

نیست جز وی در صف آزادگی دارای صف

[...]

ادیب صابر

آن خداوندی که عالی شد بدو نام شرف

از طرایف مدح او توزد همی نام طرف

تا نیابی بر او ضایع بود رنج طمع

تانگویی نام او مشکل بود نام شرف

خدمت درگاه او توقیع انعام نعیم

[...]

ابن یمین

حبذا دارالحدیثی کز معالی و شرف

زیبد ار دارد بمهر و مه شرف

بسکه در شاهوار از بحر طبع مصطفی

جمع شد دروی ز گوهر پر بر آمد چون صدف

چون امام جمله اصحابش حدیثی پی فکند

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از ابن یمین
جامی

نقد عمر زاهدان در توبه از می شد تلف

قل لهم ان ینتهوا یغفر لهم ما قد سلف

جرعه ای کز ساغر اهل صفا ریزد به خاک

خاک آن بر خون ارباب ریا دارد شرف

نکته عرفان مجو از خاطر آلودگان

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از جامی
مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه