سرمه سنگین نکند شوخی چشم اورا
درس تمکین ندهد گرد، رم آهورا
زخم تیغش به دل ز داغ، مقدم باشد
پایه از چشم، بلند است خم ابرو را
جبههٔ ما و همان سجدهٔ تسلیم نیاز
نقش پا،کیکند از خاک تهی پهلو را
هدف مقصد ما سخت بلند افتادهست
باید از عجزکمان کرد خم بازو را
در مقامیکه بود جلوهگه شاهد فکر
جوهر از موی سر است آینهٔ زانو را
نرمیدهست معانی ز صریر قلمم
رام دارد نی تیرم به صدا آهو را
نغمهٔ محفل عشاق شکست سازاست
چینی بزم جنون باش و صداکن مو را
جهل باشد طمع خلق زسرکش صفتان
هیچ دانا زگل شمع نخواهد بو را
طبع دون از ره تقلید به نیکان نرسد
پای اگر خوابکند چشم نخوانند او را
هستی تیرهدلان جمله به خواریگذرد
سایه دایم به سر خاک کشدگیسو را
وحشتما چه خیال ست بهراحت سازد
ناله آن نیستکه ساید به زمین پهلورا
بیدل از بال و پر بسته نیاید پرواز
غنچه تا وا نشود جلوه نبخشد بورا
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بررسی مفاهیم عشق، اندیشه و محدودیتهای انسانی میپردازد. شاعر ابتدا به زیبایی و جذابیتهای عشق اشاره میکند، اما به همراه آنها زخمها و دردهای ناشی از عشق را نیز مطرح میکند. او به روح تسلیم در برابر محبوب اشاره میکند و بر سختی هدفهای بلند تأکید میورزد.
شاعر یادآور میشود که در تلاش برای یافتن معانی عمیق، باید بر مشکلات فائق آمد و از عجز خود عبور کرد. در عین حال، او به بیپروایی و جهل برخی افراد اشاره کرده و میگوید که افراد نادان به دنبال جاه و مقام هستند، اما تنها کسانی به حقیقت میرسند که از تقلید پرهیز کنند.
به طور کلی، این شعر ترسیمگر تضادهای عشق و علم، تسلیم و تلاش، و محدودیتهای انسانی است.
هوش مصنوعی: چشم او به قدری زیبا و جذاب است که حتی سنگینترین سرمه هم نمیتواند آن را تحت تأثیر قرار دهد و او بدون هیچ زحمتی، بر خود تسلط دارد.
هوش مصنوعی: زخمی که تیغ او به دل میزند، از داغی که بر جای میگذارد، به مراتب عمیقتر و مهمتر است. در عین حال، نگاه و ابروی کج او هم به اندازهای بلند و تأثیرگذار است که به دیگران احساس غم میدهد.
هوش مصنوعی: در این شعر به مفهوم تسلیم و نیاز اشاره شده است. شاعر به وضعیت جبهه و افرادی که در آنجا هستند میپردازد. آنها با سجده و عبادت خود، در خاک و زندگی، اثر و نشانهای از وجود خود بر جا میگذارند و این نشانهها قابل حذف نیستند. در واقع، این افراد با فداکاری و ایمانی که دارند، از نظر روحی و معنوی جایگاه خود را در دنیا حفظ میکنند و نمیتوانند از خاک و سرزمینشان جدا شوند.
هوش مصنوعی: هدف ما بسیار والا و بلند است، بنابراین باید برای دستیابی به آن تلاش کنیم و از ناتوانیامان در جهت رسیدن به این هدف، مایهای برانیم و از توان خود استفاده کنیم.
هوش مصنوعی: در جایگاهی که معشوق نمایان است، فکر و اندیشه به اندازهٔ موی سر ارزش دارد و زانوها نیز همچون آینهای که عکسی از آن جلوه میدهد، نمایانگر این اندیشهها هستند.
هوش مصنوعی: معانی نوشتههای من لطیف و دلنشین است، بهطوری که در صدای قلمم آرامش و زیبایی وجود دارد و نیروی آن به اندازهای است که حتی آهو را نیز به آرامش میآورد.
هوش مصنوعی: آوای دلنشین جمع عاشقان در هم شکسته است، در این جشن دیوانگی شرکت کن و با تمام وجود به دیگران بگو که چقدر احوالت خوب است.
هوش مصنوعی: جهل به معنای نادانی است، و در اینجا اشاره دارد به این که افراد نادان به خاطر صفات بد خودشان، به چیزهایی طمع میورزند. هیچ فرد دانایی از بوی خوش گل شمع (کیفیت یا زیبایی) بهرهمند نخواهد شد. در واقع این بیت به نادانی و عواقب آن اشاره میکند و میگوید که انسانهای نادان نمیتوانند از زیباییهای واقعی لذت ببرند.
هوش مصنوعی: کسی که به خاطر تقلید از دیگران، تواناییهای خود را فراموش کند و از خواب غفلت بیرون نیاید، هرگز به خوبیها و نیکان نخواهد رسید.
هوش مصنوعی: کسانی که در دل خود سیاهی و تیرهروزی دارند، به زندگیای ذلتبار و ناچیز خواهند گذراند و در نهایت، سایهی آنها همیشه بر روی خاک و نابودی خواهد ماند.
هوش مصنوعی: وحشت ما از این است که آن ناله آرامشبخش، به ما کمک نکند، چون چیزی نیست که به زمین و احساسات عمیق ما بپردازد.
هوش مصنوعی: بیدل میگوید: هنگامی که غنچه باز نشود، پرواز کردنش ممکن نیست. بنابراین، تا زمانی که غنچه خود را نشان ندهد، نمیتواند زیباییاش را منتشر کند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
بچه نسبت کنم آن سرو قد دلجو را؟
هر چه گویم، به از آنست، چه گویم او را؟
مشنو، از بهر خدا، در حق من قول رقیب
که نکو نیست شنیدن خبر بد گو را
آنکه بد خوی مرا داد چنان روی نکو
[...]
نگه دزد فریبد رم آن بدخو را
مژه برهم نزنم تا نکنم صید او را
چه غباری که پری دیده آشوبی نیست
تا نظر کرده ای از گردش چشم آهو را
گشت عمری که نظرکرده خورشید دل است
[...]
اگر اندیشه کند طرز نگاه او را
جوش حیرت مژه سازد نگه آهو را
ما هم ازتاب وتب عشق به خود میبالیم
بر سر آتش اگر هست دمیدن مو را
عرض شوخی چه دهد نالهٔ محروم اثر
[...]
این شنیدم که چوکابینۀ مستوفی رفت
فرصت افتاد به کف مَردُمِ فرصتجو را
از وطن خواهان یک عدّه به هم جمع شدند
عرضه کردند شهنشاهِ فلک نیرو را
کاندر این مُلک رئیس الوزرایی باید
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.