اگر شکایت گویم ز چرخ نیست صواب
و گر عتاب کنم با فلک چه سود عتاب؟
ز جور اوست مرا صد حکایت از هر نوع
ز درد اوست مرا صد شکایت از هر باب
به تیغ قهر میان سپهر باد دو نیم
که دور ساخت مرا از دیار و از احباب
به نور عزم که جویم ز دوستان دوری
ولی چه سود قضا پیش دیده گشت حجاب؟
از آن جهت که ز بنای جنس ماندم دور
مرا به صحبت ناجنس می کنند عذاب
دل معلق پر آتشست در بر من
بدان صفت که قنادیل در بر محراب
اگر زیادت خون خواب آورد پس چیست؟
مرا دو دیده پر خون و نیست در دل خواب
گران چو لنگر بودم کنون سزاوارم
به غوطه خوردن در قعر بحر بی پایاب
چو مرغ زیرک ماندم به هر دو پا در دام
کنون چه سود که بر سوزیم بسان ز باب؟
ز من عربده بستد زمانه طبع نشاط
ز من به شعبده بربود روزگار شباب
چه جان من چه یکی داله شکسته کتف
چه جان چه یکی خیمه گسسته طناب
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: شاعر در این شعر از نارضایتی و رنجهای خود میگوید. او به چرخ (سرنوشت) شکایت میکند و میفهمد که عتاب به فلک نیز فایدهای ندارد. از ظلم و سختیهایی که از سرنوشت متحمل شده، داستانها و شکایتهای زیادی دارد. او احساس میکند که از دوستان و دیار خود دور افتاده و به رغم تلاشش برای ارتباط با دیگران، قضا و تقدیر او را از آنها جدا کرده است. دلش پر از آتش است و مانند قندیلی در عبادتگاه میسوزد. شاعر به تنهایی و مشکلاتی که با آن دست و پنجه نرم میکند، اشاره میکند و به خاطر حسرتهای زندگیاش، به غرق شدن در مشکلات و عدم خواب راحت اشاره دارد. او به حالت اسارت و بیپناهی خود در برابر زمانه و روزگار میپردازد. در نهایت، تناقضاتی از زندگی و رنجهایش را توصیف میکند و ابراز یأس و ناامیدی میکند.
هوش مصنوعی: اگر از سرنوشت و تقدیر شکایت کنم، کار درستی نیست و اگر هم بخواهم با آسمان و فلک سرزنش کنم، فایدهای ندارد.
هوش مصنوعی: به خاطر ظلم و ستم او، من داستانهای زیادی دارم که از هر نوعی هستند. همچنین به دلیل دردهایی که از او کشیدهام، شکایتهای زیادی دارم.
هوش مصنوعی: به خاطر خشم زمانه، به دو نیم شدم و از سرزمین و دوستانم دور افتادم.
هوش مصنوعی: من با ارادهای قوی در جستجوی نور و روشناییام، حتی اگر از دوستانم دور باشم، اما چه فایده که قضا و سرنوشت مانند حجاب، مانع دید من شده است؟
هوش مصنوعی: به خاطر اینکه از ماهیت اصلی خود دور افتادهام، مرا با کسانی که از جنس خودم نیستند، به گفتگو و معاشرت دعوت میکنند و این برایم دردآور است.
هوش مصنوعی: دل من در آتش و شعله است و این احساس به گونهای است که مانند چراغهایی که در کنار محراب قرار دارند، در وجودم شعف و نور حضور دارد.
هوش مصنوعی: اگر خون زیادی باعث خواب آلودگی میشود، پس چه میشود؟ من دو چشمی پر از اشک دارم و در دل هیچ نشانهای از خواب نیست.
هوش مصنوعی: من به اندازهای سنگین و محکم بودم که مانند لنگری در دریا غوطهور شوم و حالا لیاقتم این است که در عمق دریای بیپایان فرو بروم.
هوش مصنوعی: من مانند یک پرنده زیرک در هر دو پا در دام ماندهام. حالا چه فایده دارد که در آتش بسوزم مثل زینت؟
هوش مصنوعی: زمانه از من زندگی و نشاط را گرفته و روزگار جوانیام را به جادو و فریب از من ربوده است.
هوش مصنوعی: این بیت به نوعی اشاره به درد و رنج دارد. گوینده در آن به دو تصویر اشاره میکند: یکی از درد جان و دیگری از وضعیت نامناسب یک داله که به نوعی میتواند نماد شکنندگی و آسیبپذیری باشد. همچنین، تصویری از خیمهای که طنابهایش شکسته و دیگر نمیتواند سرپا بایستد، به معنای ضعف و عدم ثبات است. در مجموع، این بیت به وضعیت ناگوار و آسیبپذیری در زندگی اشاره میکند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چو سیر گشت سر نرگس غنوده ز خواب
گل کبود فرو خفت زیر پرده آب
چو سرخ گل بسر اندر کشید سبز ردا
نمود باغ بدان شمعهای خویش اعجاب
ز لاله باغ پر از شمع بر فروخته بود
[...]
بفرخی و سعادت بخواه جام شراب
که باز باغ برید از پرند سبز ثیاب
ز رنگ میغ و ز برگ شکوفه پنداری
زمین حواصل پوشید و آسمان سنجاب
بشاخ سوسن نازک قریب شد قمری
[...]
شده است بلبل داود و شاخ گل محراب
فکنده فاخته بر رود و ساخته مضراب؟
یکی سرود سراینده از ستاک سمن
یکی زبور روایت کننده از محراب
نگر که پردر گردید آبگیر بدانکه
[...]
گهی چو مرد پریسای گونه گونه صور
همی نماید زیر نگینه لبلاب
مرا ازین تن رنجور و دیده بی خواب
جهان چو پر غرابست و دل چو پر ذباب
ز بهر تیرگی شب مرا رفیق چراغ
ز بهر روشنی دل مرا ندیم کتاب
رخم چو روی سطرلاب زرد و پوست بر او
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.