گنجور

 
آشفتهٔ شیرازی

زنی گر تیر پرتابم که روی از عشق برتابم

کنار از بحر نتوانم که رفت از دست پایابم

دلم بربود و دین فرسود و جان تاراج و خرسندم

و گر شکوه کنم از دوست دشمن دان و کذابم

سراب است آنچه بنمایی اگر چه قلزم ای ساقی

که دارد شربتی از چشمه نوش تو سیرابم

مسلمانان مگوییدم که از کعبه چرا رفتی

که در بتخانه فرخار پیدا گشته محرابم

به مرگ خویش مشتاقم طلبکارم قیامت را

اگر دانم که در محشر وصال دوست دریابم

بنالد دل که ای دیده مگو راز نهانم را

بگرید مردم دیده که از سر برگذشت آبم

کجا یارب توانم گفت با کس درد پنهانی

که خون خوردند اصحاب و جفا کردند احبابم

زمستان فراقت را بود نوروز از وصلت

شب یلدای هجران را جمال تست مهتابم

من از عشق و وفاداری شدم رسوا در این عالم

به من رحمت نمی‌آرند احباب و نه اصحابم

تو را ای کعبه پرده پرنیانست و کجا دانی

که چون شب بر بیابان مغیلانت برد خوابم

زهر در روی آشفته به کوی تست ای مولا

تویی باب الله مطلق چه می‌رانی از این بابم

 
 
 
گنجور را از دست هوش مصنوعی نجات دهید!
سعدی

من اندر خود نمی‌یابم که روی از دوست برتابم

بدار ای دوست دست از من که طاقت رفت و پایابم

تنم فرسود و عقلم رفت و عشقم همچنان باقی

وگر جانم دریغ آید نه مشتاقم که کذابم

بیار ای لعبت ساقی نگویم چند پیمانه

[...]

حکیم نزاری

دلِ گم کرده را چندان که می جویم نمی یابم

همان به تر که بر دنبالِ مرغِ رفته نشتابم

دم از من بر نمی آید غم از من بر نمی گردد

ملول از جمعِ حُسّادم نفور از منعِ بوّابم

توانم چاره یی کردن دمی با خود برآوردن

[...]

سلمان ساوجی

به چشمانت که تا رفتی، به چشمم بی‌خور و خوابم

به ابرویت که من پیوسته چون زلف تو در تابم

به جان عاشقان، یعنی لبت کامد به لب جانم

به خاک پای تو یعنی، سرم کز سر گذشت آبم

به خاک کعبه کویت، به حق حلقه مویت

[...]

نظام قاری

به چشمانت که تا رفتی ز چشمم بی‌خور و خوابم

به ابرویت که من پیوسته چون زلف تو در تابم

بنقش چادرشب کز نهالی بیخورو جوابم

بروی مهوش والا که من از شده در تابم

بگرمی تن قندس بنرمی بر قاقم

[...]

صائب تبریزی

حدیث تلخ ناصح کرد بیخود چون می نابم

زبان مار شد از مستی غفلت رگ خوابم

به گرد من رسیدن کار هر سبک جولان

که از دریا غبارآلود بیرون رفت سیلابم

چنان ناسازگاری ریشه دارد در وجود من

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از صائب تبریزی
مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه