صدهزاران سال میمون باد جشن مهرماه
بر شهنشاهی که دارد صدهزاران مهر وماه
بندگانش مهر و ماه اند وز فرخ طلعتش
روز ایشان هست فرخ‌تر ز جشن مهر ماه
یک تن است او از عدد وز نصرت و تایید هست
عالمی بر تخت شاهی با قبا و با کلاه
نه به عدل اندر فلک زاده است چون او شهریار
نه به ملک اندر زمین زاده است چون او پادشاه
در هنرمندی و مردی پاک دین و پاک تن
در خداوندی و شاهی نیک‌رای و نیک‌خواه
ملک بی‌حد و سپاه بی‌کران دادش خدای
این چنین شه را نشاید جز چنین ملک و سپاه
خسروی او را سزاوارست کز فرهنگ اوست
قیمت تاج و نگین و تیغ و تخت و بارگاه
هست رایش خلق را سوی سعادت راهبر
بی‌مبارک رای او سوی سعادت نیست راه
روی نصرت را دم شمشیر او دارد سپید
روی دشمن را پی شبرنگ او دارد سیاه
وعدهٔ خلد و وعید حشر بنماید همی
دست او در بزمگاه و تیغ او در رزمگاه
خُلد بینی چون کنی در بزمگاه او نظر
حَشر بینی چون کنی در رزمگاه او نگاه
خانیان از تاب تیغ او همی‌گویند وای
رومیان از ترس تیر او همی‌گویند آه
ای به جنب رای تو رای بداندیشان خطا
ای به جنب عزم تو عزم ستمکاران تباه
ای ز جباری مقدس همچو عیسی از دروغ
ای زبیدادی مطهر همچو یحیی ازگناه
از تو دارد هر کسی در ملک و دولت نام و نان
وز تو دارد هرکسی در دین و دنیا عز و جاه
گر سر از شادی بیفرازی کنون وقت است وقت
ور رخ از عشرت بیفروزی کنون گاه استْ گاه
خاصه کز باد خزانی هم به باغ و هم به راغ
شنبلیدی شد درخت و زعفرانی شدگاه
رنگ را اندرکمرها تنگ شد جای گریز
ماغ را اندر شَمَرها سرد شد جای شناه
در چنین فصلی سزد گر جام می داری به کف
در چنین وقتی سزد گر حق می داری نگاه
در همه وقتی تو دل یکتاه داری پیش حق
باد پیش قامت تو قامت شاهان دوتاه
تو معین شرع بادی و تو را ایزد معین
تو پناه خلق بادی و تو را ایزد پناه
خشم تو مانند آتش باد وگمراهان چو نی
کین تو چون باد صرصر باد و بدخواهان چوکاه
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به ستایش یک شاهزاده می‌پردازد که او را به عنوان یک پادشاه با فضائل برجسته توصیف می‌کند. در این شعر، شاعر به اهمیت جشن مهرماه و جایگاه ویژه این پادشاه در دل بندگانش اشاره می‌کند. او را نه تنها در زمین، بلکه در آسمان بی‌نظیر می‌داند و بروز هنرمندی، پاکی و شایستگی‌های او را ستایش می‌کند.
شاعر بیان می‌کند که قدرت و سپاه او از جانب خداوند به او عطا شده و او سزاوار تاج و تخت است. در بزمگاه و رزمگاه او، بهشت و معاد به چشم می‌خورد و همگان از ترس قدرت او ناله می‌کنند. همچنین، بر نقش مثبت او در زندگی مردم، در دین و سیاست تاکید می‌زند و از او می‌خواهد تا در این فصل زیبا و دل‌انگیز شاداب باشد و از می برباید.
در نهایت، شاعر او را حامی دین و پناه مردم می‌داند و خشمش را به آتش و بدخواهان را به گردباد تشبیه می‌کند.
هوش مصنوعی: صدها هزار سال، زنده باد جشن مهرماه برای پادشاهی که دارای صدها هزار مهر و ماه است.
هوش مصنوعی: بندگان خدا مانند ماه و خورشید هستند و از چهره زیبا و خوشبختی او، روزشان به مراتب بهتر و شادتر از جشن‌های ماه مهر است.
هوش مصنوعی: او به قدری برجسته و یکتا است که از هر نظر می‌تواند به عنوان یک پشتیبان و کمک‌کننده به شمار آید. در واقع، او همچون یک پادشاه بر تخت نشسته و با لباس و کلاهی شایسته، جهانی را تحت تأثیر خود قرار داده است.
هوش مصنوعی: هیچ شهریاری در آسمان به عدالت او به وجود نیامده و هیچ پادشاهی در زمین به مانند او برنگزیده است.
هوش مصنوعی: در هنر و مردانگی، خلوص دین و پاکی جسم در پروردگاری و سلطنت با تفکری نیک و خیرخواهانه وجود دارد.
هوش مصنوعی: خداوند، چنین پادشاهی را با سلطنتی بی‌پایان و لشکری گسترده سزاوار می‌داند.
هوش مصنوعی: او شایسته‌ی سلطنت است، چون ارزش تاج، نگین، شمشیر، تخت و کاخ به فرهنگ و دانش او وابسته است.
هوش مصنوعی: رای و نظر خوب او مردم را به سوی خوشبختی هدایت می‌کند و در غیر این صورت، بدون این نظر خوب، راهی به سعادت نخواهند داشت.
هوش مصنوعی: شمشیر او نمایانگر پیروزی و نصرت است و بر دشمنانی که در برابر او قرار می‌گیرند، نشانه‌هایی از شکست و تیرگی به همراه دارد.
هوش مصنوعی: دست او در میخانه به وعدهٔ بهشت و تیغش در میدان نبرد به اخطار از قیامت اشاره دارد.
هوش مصنوعی: وقتی در محفل او نگاه کنی، به بهشتی که در آن است برخورد می‌کنی؛ و وقتی در میدان جنگ او نظر بیندازی، صحنه‌ی قیامت را می‌بینی.
هوش مصنوعی: خان‌ها از شدت ضربه‌ی شمشیر او ناله می‌کنند و رومیان از ترس تیرهای او آه می‌کشند.
هوش مصنوعی: تو با تدبیر خود، صلاح و درست اندیشی را از افرادی که ناپاک فکر هستند، دور می‌کنی. اراده‌ات، قاطعیت کسانی که در ظلم و ستم هستند را نیز بی‌اثر می‌سازد.
هوش مصنوعی: ای کسی که قدرت و عظمت تو مقدس است و مانند عیسی به دور از دروغی، ای کسی که پاکی و خلوص تو همانند یحیی است و از گناه دوری، تو مصداقی از صفات والا و معنوی هستی.
هوش مصنوعی: هر کسی در زندگی و مقامات اجتماعی خود به نام و نان تو وابسته است و از تو در دین و دنیایش عزت و مقام می‌گیرد.
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی شادی را در زندگی‌ات افزایش دهی، اکنون زمان مناسبی است. و اگر می‌خواهی از لذت‌ها دوری کنی، حالا هم وقت مناسبی برای این کار است.
هوش مصنوعی: به‌ویژه اینکه به واسطهٔ باد خزانی، هم در باغ و هم در دشت، درختان می‌میرند و زعفرانی می‌شوند.
هوش مصنوعی: در کمربندها رنگ تنگ شده و جایی برای فرار وجود ندارد، و در شَمَرها نیز، شنا کردن برای ما سخت و ناممکن شده است.
هوش مصنوعی: در این فصل زیبا و دل‌انگیز، شایسته است که لیوان می را در دست داشته باشی، و در این زمان مناسب، شایسته است که به حقیقت و صداقت نگاه کنی.
هوش مصنوعی: در هر زمانی که تو دل خالص و صمیمی داری، پیش خداوند مثل کسی هستی که قامت شاهان در مقابل تو کوتاه است.
هوش مصنوعی: تو در واقع مشخص‌کننده و تعیین‌کننده قوانین الهی هستی و خداوند برای تو نقش راهنما و حمایت‌کننده مردم را داشته است.
هوش مصنوعی: خشم تو به اندازه‌ی آتش تند و سوزان است و افرادی که گمراهند مانند نی هستند. همچنین دشمنان تو شبیه طوفان سخت و شدید هستند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
ماه تیرست ای نموده تیره از روی تو ماه
می درین مه لعل روشن گردد ای مه می بخواه
وقت نعمتهاست لیکن نعمتی چون می مدان
جان بدین گفته که من گفتم گواه آید گواه
دل به می تازه ست تازه جان همی شادست شاد
[...]
در سعادت همچنین آسوده بادی سال و ماه
از بزرگان و ز بزرگی مر ترا اقبال و جاه
هست دولت را اساس و هست ملت را پناه
حضرت خوارزمشاه و خدمت خوارزمشاه
خسرو عادل ، علاء دولت ، آن کز عدل اوست
هم خلایق را امان و هم شرایع را پناه
مسند خوارزمشاهی تا مسلم شود بدو
[...]
آنکه روی چرخ را زینت بانجم داد و ماه
داد ملک شرق را زینت بخیل شاه و شاه
شهریار شیردل خوارزمشاه آتسز که هست
در سر شمشیر او پیروزی دین الله
دولتی شاهی که بی کوشش سپهر از بهر او
[...]
مشرق خورشید عدل است این همایون بارگاه
ملک و دین را تا ابد در ظل او بادا پناه
کوس ملت زد چو زد انصاف در صحنش حکم
جفت دولت شد چو کرد اقبال در طاقش نگاه
هم نشیب مرکزش را فرق قارون تکیه جای
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.