شمارهٔ ۱ - گفتار میرزا صادق خان امیری - ادیب الممالک فراهانی
آن بت شوخ چشم مه سیما
نظم فرهنگ فرس جست از ما
فاعلاتن مفاعلن فعلن
شو به بحر خفیف چامه سرا
پاک یزدان و ایزد است خدا
هده حق زنده حی عیان پیدا
دان نبی را پیمبر و خشور
خاندان اهل بیت و جامه کسا
شرع آیین نظام دهناد است
حکم پرمان روش بود یاسا
گر زمان عرش و زیرگه کرسی
هست کرفه و بزه ثواب و خطا
تار دوزخ صراط چینوَد است
باغ مینو بهشت روح افزا
کارِ به نافله چنب سُنّت
ناروا منع شد حلال روا
سحر فرهست و معجزه فرجود
نیز فرجاد فاضل دانا
کعبه آباد خوان نوی فرقان
گنگِ دژهوخت مسجدالاقصی
شه ملک پیره دان ولیعهدش
تیرم آن بانویست کش بسرا
شسن نامی و شسته دان محسوس
دیم رخساره بَشْن دان بالا
منشی مردم طبیعی دان
نیر نودی است مردم مشا
نحو بربست و صرف بخش آمد
علم منطق شمار بازگشا
خطه و نقطه چو ذره دان و محیط
کشک و نیل و پنده و پیچا
کُره گوی است و دایره بَرهون
مرکزش وندسار و پن اما
هج عمودی و کج بود مایل
قطب باشد نشین و ارض کنا
برش دید دان تو قطع نظر
هست برگست معنی حاشا
پای‌خوان پَچْوِه پاچمی نورند
شرح وُستی کانة گویا
غَرچه نامرد و قلتبان کَردَنگ
قحبه لولی مخنث است بَغا
هست سربار بَر دو سو تملیت
لیک اندر میانه بَکیاسا
کلمه واژه دان و نوله کلام
نطق کرویز شد نمار ایما
وات لفظ آرش است و چم معنی
هم لقب پاچنامه صوت آوا
فلک ادراک و فهم نیوند است
قوه نیرو و بیخرد شیدا
منشی آمد دبیر و نیز پناغ
کلک و خامه قلم نکو شیوا
جُزْوْ فرشیم و سیمناد سور
آیه چمراس و سیمراخ دعا
شد غزل گوی باد رنگین باف
رمز گوی است مرد پیچه سرا
هَجوْ جرشفت و شعر سرواد است
سجع سرواده ساختن انشا
هم پساوند قافیت باشد
وزن سنجه حدیث دان سروا
بخت و تاخیره طالع است و نصیب
فال بد مرغوا و خوش مروا
ارتجک برق دان و تندر رعد
باز ینوار جو پناد هوا
هست سوراک آب موج و حباب
همچو گوراب دشت آب نما
لجه گرداب دان جزیره اداک
شاخ آبه، خلیج و یم دریا
حصن و قلعه و حصار، انباخون
باز دژ دان و همچنین او را
منزلِ اسب، باره بند بود
خانهٔ گوسپند انگژوا
هست اودر عمو و کاکو خال
اب و جد را پدر شمار و نیا
ریش والانه و یقین واخ است
پور واد است و آش باشد وا
آنج زُعْرور و شفترنک شلیل
به و سیب است آبی و توپا
افد و افتد شگفت و مدح شگفت
افتدستا شمار و افدستا
شهروا زر و سیم ناسره دان
سره و ویژه هست شهر روا
لَیت، ای کاشکی لَعَل شاید
أن و أن انما مانا
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هدف شاعر از این شعرها، شناساندن هم‌ارز فارسی برای واژه‌های عربی، ترکی یا حتی فارسی است.
هوش مصنوعی: آن معشوق خوش‌چهره و باوقار که نماد زیبایی است، از ما دوری جسته و به دنبال نظم و آراستگی فرهنگ فرس رفته است.
هوش مصنوعی: به شعر بپرداز و در قالب بحر خفیف شعر بگو، طوری که وزن و لحن آن مطابق با این وزن باشد.
هوش مصنوعی: خداوند پاک و مقدس است و او تنها حقیقت زنده و نمایان است.
هوش مصنوعی: پیامبر و خاندان او در مقام نیکویی و فضیلت شناخته شده‌اند و برای آنها احترام و محبت ویژه‌ای قائل هستیم.
هوش مصنوعی: قوانین و مقررات دینی که به نظم و ترتیب جامعه کمک می‌کند، مانند یک فرمان کلی است که در آن، راه‌های درست زندگی و رفتار مشخص شده است.
هوش مصنوعی: اگر زمان در اوج خود باشد یا در عمیق‌ترین نقاط، همواره اخلاق و رفتار انسان دارای آثار و نتایج خوب و بد است.
هوش مصنوعی: دوزخ تاریک و پرخطر است، اما بهشت مانند باغی زیبا و روح‌افزا است که روح را شاداب می‌کند.
هوش مصنوعی: کار به نماز مستحب مانند اگر به جامعه ضرر برساند، ناپسند است و در عوض انجام کارهای حلال و پسندیده جایز است.
هوش مصنوعی: صبح بیداری و روشنایی است و معجزه‌ها در حال ظهور هستند. همچنین، دانش و فضیلت افراد دانا در این زمان خود را نشان می‌دهد.
هوش مصنوعی: کعبه‌ای که آباد است، به مانند کتابی شریف و ارزشمند است که در دل خود معانی عمیق و پیام‌های الهی را جای داده و مانند یک دژ مستحکم، از ایمان و عبادت محافظت می‌کند. مسجد الاقصی نیز به عنوان یک مکان مقدس و با همتایان دیگر، سمبل اعتقادات و روحانیت است.
هوش مصنوعی: شه پادشاه پیر، ولیعهدش را از تیرهای غمگین نشانده است. آن بانوی زیبا، بر این دل افسرده غلبه کرده است.
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به توصیف زیبایی و جذابیت چهره‌ای می‌پردازد که درخشان و نمایان است. او به این نکته اشاره می‌کند که نام و شهرت زیبایی این چهره در همه جا پیچیده و مورد توجه قرار گرفته است. این توصیف نشان‌دهنده تأثیر و جذابیتی است که چهره‌ی زیبا به صورت طبیعی دارد.
هوش مصنوعی: منشی مردم به خودی خود دانایی طبیعی است، پس بهتر است که با مردم مشورت کند.
هوش مصنوعی: زبان فارسی و قواعد آن به گونه‌ای پیچیده است و درک آن نیاز به علم و آگاهی دقیق دارد. منطق و تحلیل درست این زبان می‌تواند به شناخت بهتر مباحث کمک کند و به ما این امکان را می‌دهد که با دقت بیشتری به مباحث زبانی بپردازیم.
هوش مصنوعی: منظور از این جمله این است که فضای محدود و کوچکی که ما در آن زندگی می‌کنیم، مانند ذره‌ای در میان دریایی از رنگ‌ها و شکل‌هاست که همیشه ما را احاطه کرده و می‌تواند چیزهای زیادی را در خود جای دهد.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف شکل کره و ویژگی‌های آن می‌پردازد. کره به عنوان یک شکل هندسی، توسط یک دایره در مرکز خود تعریف می‌شود. همچنین، اشاره به ویژگی‌های خاصی دارد که آن را متمایز می‌کند. این تصویر نشان‌دهنده تعادل و هماهنگی در اشکال هندسی است.
هوش مصنوعی: نقطه عمودی و کج، به گونه‌ای که باید محور قطب باشد و در جایی از زمین قرار گیرد.
بُرشِ دید را برابر با قطع نظر بدان. برگست هم به معنی حاشا می‌باشد.
پای‌خوان=پچوه=پاچمی=نورند یعنی ترجمه. [فارسیِ] شرح و کانة [به ترتیب عبارتند از] وُستی و گویا
غَرچه یعنی نامرد، قلتبان یعنی کردنگ؛ قحبه یعنی لولی، مخنث یعنی بَغا
هوش مصنوعی: در این بیت گفته شده است که در مواقعی که مسئولیت‌ها و بارهایی بر دوش فرد هست، اما در وسط این مسائل، یک نقطه تعادل وجود دارد. این نقطه تعادل می‌تواند به فرد کمک کند تا وضعیت را بهتر مدیریت کند و از فشارها کاسته شود.
هوش مصنوعی: در این متن، به زبان ساده می‌توان گفت که واژه‌ها و کلمات به زیبایی و ماهرانه‌ای به هم متصل شده‌اند و معنای خاصی را به تصویر می‌کشند. نطق و بیان نیز به شکلی مؤثر و گویا انجام می‌شود و پیام به روشنی منتقل می‌شود.
هوش مصنوعی: آرش کلمه‌ای است که به معنای صدا و آواز به کار می‌رود و می‌تواند به سمبل یا نشانه‌ای اشاره داشته باشد.
هوش مصنوعی: آسمان و جهان بالاتر از درک و فهم انسان‌هاست، و نادانی و بی‌خبری سبب سرگردانی و آشفتگی خواهد شد.
هوش مصنوعی: یک منشی به همراه دبیر و ابزارهای نوشتن، از جمله قلم و کاغذ خوب، آمدند تا به نوشتن و کارهای اداری بپردازند.
هوش مصنوعی: ما بخشی از فرش زیبایی هستیم که در آن رنگین کمانی از خوشبختی و دعاها با هم بافته شده‌اند.
هوش مصنوعی: باد خوش نسیمی را به وجود آورده که مانند یک غزل زیبا و رنگارنگ به نظر می‌رسد. در این میان، مردی که در پیچ و تاب زندگی است، به سخن می‌آید و رازهایش را فاش می‌کند.
هوش مصنوعی: این بیت به بیان ویژگی‌های شعر و زیبایی‌های ادبی می‌پردازد. شاعر به توصیف جاذبه‌های کلام می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با انتخاب واژه‌های مناسب، معنایی زیبا و دلنشین خلق کرد. همچنین، به نوعی بازی با کلمات و شکل‌گیری نثر ادبی اشاره می‌کند که می‌تواند احساسی عمیق از زیبایی و هنرمندی را منتقل کند.
هوش مصنوعی: در اینجا به ارتباط بین قافیت و وزن شعر اشاره شده است. این بیان می‌کند که قافیت به نوعی تناظر و هماهنگی در شعر نیاز دارد و باید به وزن و معیارهای شعر توجه شود. در واقع، شعر باید هم از نظر سیمای لفظی و هم از نظر ساختاری به درستی تنظیم شده باشد تا مفهوم و زیبایی آن به خوبی منتقل شود.
هوش مصنوعی: سرنوشت و شانس هر فرد، به مقدر آنها بستگی دارد و نصیب برخی از افراد خوب و برای برخی دیگر بد می‌شود.
هوش مصنوعی: در این بیت به توصیف عناصر طبیعی مانند رعد و برق و طوفان پرداخته شده است. حالتی از هیجان و قدرت طبیعت به تصویر کشیده شده که نشان از تاثیرات ناگهانی و تندوانی این پدیده‌ها بر فضای اطراف دارد. احساس شگفتی و ترس از این پدیده‌ها به خوبی منتقل شده است.
هوش مصنوعی: در اینجا به تصویری از دشت و آب اشاره شده است، جایی که امواج و حباب‌های آب به زیبایی جلوه‌گر هستند. این منظره به گونه‌ای است که به انسان حس زندگی و جلوه‌ای از طبیعت را القا می‌کند، مشابه گورابی که در دشت گسترده شده و آب را به نمایش می‌گذارد.
هوش مصنوعی: در دل دریا، جزیره‌ای وجود دارد که درختانش به مانند شاخ و برگ‌های آبی به نظر می‌رسند و دریا به شکل خورخوشی در اطراف آن می‌چرخد.
هوش مصنوعی: دژ و قلعه و دیوارهای مستحکم، همه از خون لبریزند و این نشان‌دهنده‌ی شدت خطر و دشمنی است که آنجا وجود دارد.
هوش مصنوعی: محل زندگی اسب، جایی است که آن را بسته‌اند، ولی خانه گوسفند آزاد و بی‌قید و شرط است.
هوش مصنوعی: او در افرادی مانند عمو و کاکو حضور دارد، و باید خال اب و جد را به عنوان پدر و نیا بشناسیم.
هوش مصنوعی: این عبارت به نوعی به ترکیب ویژگی‌ها و خصوصیات اشاره دارد. می‌توان آن را چنین توضیح داد که وضعیت یا حقیقتی وجود دارد که به وضوح نمایان است و از آنچه در ظاهر دیده می‌شود، عمیق‌تر و واقعی‌تر است. در واقع، ممکن است آنچه به نظر می‌رسد تنها ظاهر باشد و باید به عمق موضوع پرداخته شود تا حقیقت اصلی مشخص شود.
هوش مصنوعی: در آنجا، زعفران و شفتالو چیده می‌شود، سیب آبی و توت فرنگی نیز وجود دارد.
هوش مصنوعی: و اگر کارها به خوبی پیش برود و شگفتی‌های جدیدی به وجود آید، شگفتی‌های دیگری نیز در مدح و ستایش به وجود خواهد آمد. این را به یاد داشته باش و از آن غافل نمان.
هوش مصنوعی: این شعر به این معناست که در شهری پر از طلا و نقره، واقعیات و اسرار مهم‌تر از دارایی‌های مادی هستند. در واقع، ارزش‌ها و داشته‌های معنوی و شخصیتی از ثروت مادی با اهمیت‌ترند.
«لَیت» یعنی ای کاش، «لَعَل» یعنی شاید؛ چنین است و جز این نیست.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
نیگلون پرده برکشید هوا
باغ بنوشت مفرش دیبا
آبدان گشت نیلگون رخسار
و آسمان گشت سیمگون سیما
چون بلور شکسته، بسته شود
[...]
دوش در روی گنبد خضرا
مانده بود این دو چشم من عمدا
لون انفاس داشت پشت زمین
رنگ زنگار داشت روی هوا
کلبه ای بود پر ز در یتیم
[...]
بادبان برکشید باد صبا
معتدل گشت باز طبع هوا
خاک دیبا شدست پر صورت
جانور گشته صورت دیبا
شاخ چون کرم پیله گوهر خویش
[...]
در چمنهاش بلبلان ، گویا
نغمه‌شان جمله «ربنا الاعلی»
نور دین نور عین مهر و وفا
آفریده شده ز لطف خدا
هر که از مهر و از وفا زاید
زو نیاید بعمر جور و جفا
نور دین را هر آینه نکند
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.