گنجور

حاشیه‌ها

یزدانپناه عسکری در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۰۳:۲۳ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۹۲۱:

7- تو هر خیال که کشف حجاب پنداری - بیفکنش که تو را خود همان حجاب کند

***

[یزدانپناه عسکری]*

کشف المحجوب انسانی

زکات کشف حجاب

پرداختن به قسمت نپرداخته شده زکات مؤلفه قلب، سرآغاز کشف حجاب عالم معنی است.

یزدانپناه عسکری در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۰۳:۱۵ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۸۵۴:

4- ببین جان‌های آن شیران در آن بیشه ز اجل لرزان‏ - کزان شیر اجل شیران نمی ‏میزند الا خون‏

***

بایزید بسطامی‏ ؛ محمد معشوق

یزدانپناه عسکری در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۰۳:۱۰ دربارهٔ میبدی » کشف الاسرار و عدة الابرار » ۲- سورة البقره‏ » بخش ۱۶۷ - ۵۲ - النوبة الثانیة:

37- قوله: یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطانُ مِنَ الْمَسِّ دلیل است که دیو را اندر آدمی تأثیر است، خلاف معتزله که گفته‌اند نیست، و در قرآن از این دلائل فراوان آمد، حکایت میکند اللَّه جل جلاله از ایوب پیغامبر که گفت مَسَّنِیَ الشَّیْطانُ بِنُصْبٍ وَ عَذابٍ و از موسی کلیم که گفت «هذا مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ.» و رب العزة ایشان را در آنچه گفته‌اند دروغ زن نکرد، و قال مخبرا من الشیطان: وَ لَأُضِلَّنَّهُمْ وَ لَأُمَنِّیَنَّهُمْ و قال إِنَّ الشَّیْطانَ لَکُمْ عَدُوٌّ این دلیلها روشن است که دیو را در آدمی تأثیر است، و آن تأثیر از دو وجه است: یکی وسوسه، یعنی که در دل آدمی تأثیر است تا آدمی آن را پیش گیرد و بجای آرد، و هو المشار الیه بقوله مِنْ شَرِّ الْوَسْواسِ الْخَنَّاسِ. وجه دیگر آنست که دیو را در تن آدمی مدخل است، چنانک گفت یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطانُ مِنَ الْمَسِّ و مصطفی صلّی اللَّه علیه و آله و سلم گفت: «ان الشیطان یجری من ابن آدم مجری دمه»

***

[عین القضات همدانی ، نامه‌ها جلد سوم ص 295]

فهذه سنّة اللّه فی عباده و طریقته‌

این است روشِ کار خدا در راه بندگانش

و اگر نفسِ حَرون سرکش ‌سرکشی کند، لگام صبر بر سر کند، و چنان باشد کار خود فراهم گیرد که به‌زودی ‌درگذرد؛ چه اگر نه چنین کند و در وقت حِران او سایه بر سر افکند، مستولی گردد و از آنِ خود قوتْ خوردن گیرد و هر وقت، در طلب قوت خود، حِران اظهار می‌کند. و چون وقت حِران التفاتی به وی نکنند و عدم و وجودش یکی انگارند، به‌زودی ‌درگذرد و معاودت نکند. و آن حران ازو ضرورت است و لابد.

[یزدانپناه عسکری]*

به گاه سرکشی نفس حَرون (اینستال شده، چسبیده، مقیم) یا لگام بر سایه حِران (برافروزنده حرارت) با صبر و نهیب و بی‌عیب و نقص بودن، یا سایه او بر سر و قوتْ خوردن گرفتن.

***

شمس : روزی رمز‍ می‌گفتم ، در معنی این آیت، هذا من عمل الشیطان ( سوره 28 آیه 15 ) گفتم رسول می‌فرماید، ان الشیطان لیجری فی بنی آدم مجری الدم فی العروق، پس این شیطان آن صورت ترکمان با برطله نباشد که نقش می‌کنند . گرمیی درآمد در موسی ، که مشت زد مر قبطی را ، آن گرمی شیطان بود . نقل است  ابوالحسن خرقانی گفت که : مصطفی صلّی الله علیه وسلّم می‌گوید هر که دو رکعت نماز کند که در آن دو رکعت نماز هیچ اندیشه دنیاوی بر خاطرش نگذرد همه گناه از وی دور کنند چنانک آن روز که از مادر آمده است . احمد بن حنبل به حکم این حدیث نماز می‌کرد چون سلام دادی پسر خود را بشارت دادی که نمازی بگزاردم که هیچ اندیشه دنیاوی در خاطرم نگذشت و بوالحسن درین کلاته نشسته است سی سال است تا بدون حق یک اندیشه دنیاوی در خاطر وی نگذشته است . خرقانی را گفتند کار تو چیست ؟ گفت : همه روز نشسته‌ام و بردابرد می‌زنم . گفتند : این چگونه بود ؟ گفت : آن که هر اندیشه که بدون خدا در دل آید آن را از دل می‌رانم.  وانگهی با سر بگو / کای مبارک کاسه سر عشق را پیمانه باش/  بانگ بر طوفان بزن تا او نباشد خیره کش /  شمع را تهدید کن کای شمع چون پروانه باش/غزل1248 دیوان شمس.

یزدانپناه عسکری در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۰۲:۵۸ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۰۹۵:

1- داد جاروبی به دستم آن نگار - گفت کز دریا برانگیزان غبار

***

[یزدانپناه عسکری]*

حقیقت جهان را ببین

جهن یزداد در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۰۲:۵۵ دربارهٔ فردوسی » شاهنامه » هوشنگ » بخش ۲:

ز وشم دهانش جهان تیره گون

 از دهان دود نمی اید  وشم بخار است

یزدانپناه عسکری در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۰۲:۵۲ دربارهٔ قاسم انوار » دیوان اشعار » مقطعات » شمارهٔ ۱۰:

مرا علم ازل در سینه دادند - عجب علمی ولی درسی ندادند

***

نامه‌های عین القضات همدانی ج 1 ص 141

جمله‌ی موجودات که ‌بوده است و هست و خواهد بودن در علم ازل حاضر است.

[یزدانپناه عسکری]*

تمام اتفاق افتاده‌ها و تمام اتفاق نیفتاده ها در علم ازل است.

جهن یزداد در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۰۲:۴۴ دربارهٔ فردوسی » شاهنامه » هوشنگ » بخش ۱:

نخستین یکی گوهر آمد به چنگ
به آتش جداکرد آهن ز سنگ

یزدانپناه عسکری در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۰۲:۴۱ دربارهٔ پروین اعتصامی » دیوان اشعار » قصاید » قصیدهٔ شمارهٔ ۱۹:

24- آن کو شناخت کعبهٔ تحقیق را که چیست - در راه خلق خار مغیلان نمی‌شود

***

[نامه‌های عین القضات همدانی ج 1 ص 70]

تا تردّدی بود در علم و ظن،ارادت هرگز منجزم نگردد

و چون تردّد رخت بربست،ارادت ضرورت بود که رخت بنهد.

 [یزدانپناه عسکری]*

شناخت و متقاعد نمودن خود سال‌ها وقت می‌خواهد.

یزدانپناه عسکری در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۰۲:۳۳ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۵۱:

5- سر بلی چیست که یعنی منم - حلقه زن درگه فقر و فنا

***

غرور و منیت

قرآن کریم –  الأحزاب/ 72

إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَها وَ أَشْفَقْنَ مِنْها وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ إِنَّهُ کانَ ظَلُوماً جَهُولا

[سهراب سپهری]

در زمان‌های پیش از طلوع هجاها / محشری از همه زندگان بود / از میان تمام حریفان / فک من از غرور تکلم ترک خورد .

[یزدانپناه عسکری]*

غرور و منیت، و بار امانت. قرعه‌ای در کار نبوده.

 إِنِ الْکافِرُونَ إِلاَّ فی‏ غُرُورٍ

یزدانپناه عسکری در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۰۲:۱۹ دربارهٔ هجویری » کشف المحجوب » باب آدابهم فی التّزویج و التّجرید » بخش ۲ - کشفُ الحجاب العاشر فی بیانِ منطقهم و حدودِ ألفاظهم و حقائقٍ معانیهم:

68- علم الیقین به مجاهدت و عین الیقین به مؤانست و حق الیقین به مشاهدت بود.

***

[جلال‌الدین همایی] (1)

علم‌الیقین از طریق کشف‏ و شهود حاصل می ‏شود

نه از راه دلیل عقلی و سند نقلی که خالی از شبهه ظن و وهم نباشد

[یزدانپناه عسکری]*

دانستن‏ در مقام کشف و شهود در پیوند با نور وجود است.

مراقبه و تعقل در شناخت این پیوند است که شهود را از خطا مصون می‌دارد.

هر گاه احساسات شخصی بر پیوند با نور وجود سایه اندازد، اشتباهات رخ می‌دهند.

___________

1- جلال‌الدین همایی، تفسیر مثنوی دانشگاه تهران - تهران، 1384. ص 160

  17-5-4/17+15

یزدانپناه عسکری در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۰۲:۰۷ دربارهٔ ابوعلی عثمانی » برگردان رسالهٔ قشیریه » باب ۴ تا ۵۲ » باب پنجاه و دوم - دَر سَماعْ:

29- و خداوند تعالی آواز مُنْکَر را نکوهیده است چنانک گفت اّنَّ اَنْکَرَ الْأصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمیرِ.

***

قرآن کریم - لقمان/19

وَ اقْصِدْ فی‏ مَشْیِکَ وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِکَ إِنَّ أَنْکَرَ الْأَصْواتِ لَصَوْتُ الْحَمیرِ

[یزدانپناه عسکری]*

هنر سکوت درون در مشی تجریدی و اهداءِ قصد متمرکز در دعا

عن قصد دل

تا نسیم عطشی در بن برگی بدود،  زنگ باران به صدا می‌آید .(1)

[ هرآینه عرعر کردن مثل خر هم بی‌نصیب نخواهد ماند]

______

1- هشت کتاب، سهراب سپهری

6.3-90.84,201.23+7.1/201.62

جهن یزداد در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۰۱:۵۸ در پاسخ به دان یئلی دربارهٔ فردوسی » شاهنامه » هوشنگ » بخش ۱:

داستان پارسی عربی و تعصب نیست این همه واژگان زورچپانده شده به پارسی  پارسی ناتوان و سترون و ناخوش کرده - واژگان  زبانها در هزاره ها به هم آهنگین و بالا و ساخته و پرداخته شده  و با هم پیوند و آهنگ پر ریشه دارند   واژگان بیگانه  نمیتوانند مانند پایا و  پویا - ارز و  هرز-مزیدن و مکیدن   با هم پیوند داشته باشند همانگونه که در عربی  پیوندی  را که وجد و فقد -رفع و وضع  با هم دارند با واژه بیگانه فرود و فراز و بکاو و بیاو  ندارند- زبانها از گرفتن  واژگان بیگانه  اگر  نام جایی یا جانوری یا چیزی باشد  از واژگان هم ناچارند مگر  هیچ زبان نیرومندی  اینگونه که  پارسی دری را به زیر تازش واژگان عربی نهاده اند  نیست  آمدن واژگان بیگانه  پیوندهای واژگان  را میمیراند و  همه چیز زبان را نابود میکند زبان ناتوان و سترون میشود همانگونه که امروز  زبان پارسی به این روز افتاده - بنگرید زبان فردوسی چه زیباست  چرا امروز  دیگر  پارسی  بدان زیبایی نمی تواند باشد ؟

سعید در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۰۰:۵۶ دربارهٔ سنایی » دیوان اشعار » غزلیات » شمارهٔ ۱۳۸:

صائب تبریزی  در غزلی با مطلع :

چون رنگ می ز مینا بیرون دوید باید

نه پرده‌ی فلک را بیرون درید باید 

به استقبال این غزل از سنایی رفته و در بیت آخر غزل به این غزل سنایی اشاره می‌کند و از او با عنوان کلیم غزنین یاد می‌کند

 

این آن غزل که گفته است وقتی کلیم غزنین 

ای یار بی تکلف ما را نبید باید

یزدانپناه عسکری در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، یکشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۲۳:۰۹ دربارهٔ صفی علیشاه » بحرالحقایق » بخش ۳۰۷ - العما:

1- عما در نزد ارباب تصوف - احدیت بود آن بی‌تخلف 

***

[ابن عربی]1

عماء اصل اشیا و موجودات و تمام صورت ها می باشد.

از آن جمله: صورت تمام عالم و ترتیب طبقاتش از حیث روح و جسم و بالا و پایین است.

[یزدانپناه عسکری]

نمای شماتیک صورت عالم. کیهانی از فیضان فیوضات (عماء).

____

1- فتوحات مکیه جلد دوازدهم ، شیخ محی الدین ابن عربی ، ترجمه ، تعلیق ، محمد خواجوی- تهران : انتشارات مولی، 1387- صفحه 393 و 404

یزدانپناه عسکری در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، یکشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۲۲:۳۰ دربارهٔ میبدی » کشف الاسرار و عدة الابرار » ۱۶- سورة النحل- مکیه‏ » ۱ - النوبة الثالثة:

11- «وَ عَلَی اللَّهِ قَصْدُ السَّبِیلِ» الآیة... راه راست و طریق پسندیده آنست که سوی حق می‌شود و گذر بر حق دارد و آن راه بسه چیز توان برید: اوّل «علم» و میانه «حال» و آخر «عین». علم بی استاد درست نیاید، حال بی موافقت راست نیاید، عین تنهایی است با علاقت بنسازد، در علم خوف باید، در حال رجا باید، در عین استقامت بود.

***

قرآن مبین  –  النحل/ 9

وَ عَلَی اللَّهِ قَصْدُ السَّبیلِ وَ مِنْها جائِرٌ وَ لَوْ شاءَ لَهَداکُمْ أَجْمَعین‏

[وَ مِنْها جائِرٌ (جَارَ یجور: مَالَ عَنِ الْقَصْدِ- قاموس ج2ص89)]

[یزدانپناه عسکری]*

مَالَ عَنِ الْقَصْدِ [تغییر و تبدیل عن قصد دل]

هدایت تقویت‌شده و هدفمندِ قَصْدُالسَّبیلِ «نیرو و توان رهاشده» عَلَی اللَّهِ 

(مَنْ کانَ یُریدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمیعاً إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُه- فاطر/10 ‏)

عرفان در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، یکشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۲۲:۲۲ دربارهٔ شهریار » گزیدهٔ غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۰۳ - تو بمان و دگران:

استاد عشق 

چه دلنشین 

یزدانپناه عسکری در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، یکشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۲۲:۲۰ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۶۲:

«سقاهم ربهم» خوردند و نام‏ و ننگ‏ گم‏ کردند - چو آمد نامه ساقی چه نام آورد مستان را

درون مجمر دل‌ها سپند و عود می ‏سوزد - که سرمای فراق او زُکام آورد مستان را

[یزدانپناه عسکری]

«سقاهم ربهم» خوردند به منع و بذل مال - «به تجرید» قصد، سبیل آورد مستان را

درون مجمر دل‌ها نور حق جاری – چه جای جائر  کج مال که وصل آورد مستان را

9/16 ؛1808/264

یزدانپناه عسکری در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، یکشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۲۲:۱۵ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۶۶۰:

25- «سقاهم ربهم» برخوان و می‌نوش - که‏ هر دم‏ عیش‏ دیگر می ‏توان کرد

***

[یزدانپناه عسکری]*

«سبیل قصد» یسقی به واحد  –  به قصدت عیش دیگر می‌توان کرد

9/16 ؛4/13

رضا از کرمان در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، یکشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۲۱:۱۳ دربارهٔ کمال‌الدین اسماعیل » قطعات » شمارهٔ ۲۵۷ - وله ایضا:

سلام بر یاران همراه

این شعر در افواه عموم به صورت ذیل شهره شده:

 

هرکس بد ما به خلق گوید

ماچهره زغم نمی‌خراشیم

 

ما خوبی او به خلق گوییم

تا هردو دروغ گفته باشیم

 

شاد وخرم باشید.

۱
۶۳۲
۶۳۳
۶۳۴
۶۳۵
۶۳۶
۵۲۶۳