گنجور

حاشیه‌ها

Iliya در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۲۱:۱۲ در پاسخ به امیررضا دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۸۲۴:

سلام در حد سواد خودم بگم که منظور این هست که اگر وقت مرگم برسه با خوشحالی روحم بدنم رو ترک میکنه و اگه دوباره برگشتم سمت بدنم (خواستم به زندگی برگردم) انشاءالله که پام بشکنه

همیرضا در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۱۹:۳۲ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۹۰:

جز این قدر نتوان گفت بر جمال ...

مصرع اوّل این بیت را حافظ تقریباً بعینه نقل کرده است:

حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴ » جز این قَدَر نتوان گفت در ...

گلی اشرف مدرس در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۱۸:۲۹ دربارهٔ نظامی » خمسه » لیلی و مجنون » بخش ۴۶ - ختم کتاب به نام شروان‌شاه:

مصراع اول بیت ۳۱ به این شکل درست است: 

مشمار عدوی خویش را خُرد

همیرضا در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۱۷:۳۲ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۵۳۶:

بَدم گفتی و خرسندم عَفاکَ ...

صورت دیگر مصرع اوّل این بیت حافظ (اگر دشنام فرمایی و گر نفرین، دعا گویم - جوابِ تلخ می‌زیبد، لبِ لعلِ شکرخا را):

حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳ » اگر دشنام فرمایی و گر نفرین، ...

در نسخه‌ها این است: «بدم گفتیَ و خرسندم، عفاک الله نکو گفتی» که نقل از همین بیت سعدی است.

نقل از شرح صوتی دکتر محمدرضا ضیاء بر غزل حافظ

همیرضا در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۱۷:۲۹ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳:

اگر دشنام فرمایی و گَر نفرین ...

صورت دیگر مصرع اوّل این بیت در نسخه‌ها این است: «بدم گفتیَ و خرسندم، عفاک الله نکو گفتی» که نقل از سعدی است (بدم گفتی و خرسندم عفاک الله نکو گفتی-سگم خواندی و خشنودم جزاک الله کرم کردی).

سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۵۳۶ » بدم گفتی و خرسندم عفاک الله ...

نقل از شرح صوتی دکتر محمدرضا ضیاء

محمد حسین شعفی در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۱۴:۴۲ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب پنجم در عشق و جوانی » حکایت شمارهٔ ۴:

 شخصی عاشق معشوقی شده بود که رسیدن به او بسیار سخت بود و معشوق به اظهار علاقه او توجهی نمی کرد . وقتی تو در نظر معشوق بی ارزش هستی همه چیز دنیا برای تو بی ارزش خواهد شد.
دوستانش به او گفتند:" از این وصالی که رسیدن به آن محال است ، دست بکش ! زیرا افراد بسیاری مانند تو عاشق و مشتاق وصال این معشوق هستند . عاشق آهی کشید و گفت :" مرا نصیحت نکنید من مرید محبوبم هستم . جنگجویان در میدان رزم با نیروی بازوی خود ، دشمن را می کشند اما معشوق در میدان عشق با نیروی خود ، عاشق را می کشد . شرط عاشقی نیست که از ترس کشته شدن در میدان عشق ، دست از معشوق بکشی ! عاشق واقعی کسی است که در راه عشق  از  جان خود بگذرد و تا پای جان برای رسیدن به محبوب تلاش کند تا به محبوب برسد یا در این راه بمیرد !
خویشاوندان عاشق او را اندرز دادند و در خانه زندان کردند تا شاید از تصمیم خود منصرف شود اما اثر نکرد ! پزشکان تنها داروی درمانبخش عشق را صبر می دانند . آیا نشنیده ای که معشوقی به عاشقش می گفت :" تا وقتی تو از جانت برای رسیدن به من نگذری ، من ارزش واقعی خود را کسب نکرده ام .
شاهزاده ای که قلب عاشق را ربوده بود ، از عشق او آگاه شد . سوار اسبش شد و به سوی عاشق آمد . عاشق با شنیدن خبر آمدن محبوب ، گفت :" کسی که من هلاک عشق او هستم ، امروز برای دیدن کشته خود به این جا می آید! شاهزاده با دیدن عاشق با مهر و محبت به او گفت :" چرا هیچ سخنی نمی گویی؟! من نیز در حلقه درویشانی چون تو و مرید آن ها هستم . عاشق گفت :" برای همه باید تعجب برانگیز باشد ، زمانی که تو سخن بگویی ، من بتوانم سخن بگویم . سپس فریادی کشید و جان داد .
عجیب نیست که عاشقی بی جان را مقابل خانه محبوب ببینی ! شگفت آور زمانی است که عاشق  برای وصال مجبوب به خانه او برود و سالم و تندرست باز گردد وجان خود را فدای او نکرده باشد !    

غلامحسین مرادی در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۱۳:۴۵ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۸۶:

ایرانی بودن  افتخار است

شعر سعدی 

صدای سحر آمیز مرحوم علی اکبر گلپایگانی (گلپا)

ساز ویلن مرحوم استاد علی تجویدی 

دکلمه فخری نیکزاد 

سنتور مرحوم منصور صارمی

تار فرهنگ شریف 

هنر فاخر ایرانی 

شولیده در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۱۲:۵۴ در پاسخ به Polestar دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر دوم » بخش ۳۶ - عتاب کردن حق تعالی موسی را علیه السلام از بهر آن شبان:

و همین اعجاز کلام است که در اختیار همگان قرار دارد

فرهاد حافظ در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۱۲:۵۲ دربارهٔ ایرج میرزا » قطعه‌ها » شمارهٔ ۸۱ - انتقاد از قمه‌زنان:

اگر ده تا مثل ایرج میرزا داشتیم الان وضع عقایدمون این نبود.

Nima.Mmmm در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۱۲:۳۹ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب هفتم در تأثیر تربیت » حکایت شمارهٔ ۱۲:

پیاده عاج همان مهره سرباز یا پیاده شطرنج است که در قدیم از جنس استخوان یا عاج فیل ساخته میشده است.

در قوانین شطرنج اگر مهره پیاده یا سرباز بتواند خود را به خانه مهره های حریف برساند ارتقا پیدا کرده و میتواند از آن پس مانند مهره وزیر در تمام جهات حرکت کند.

Nima.Mmmm در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۰۸:۳۹ در پاسخ به دیانا درویشان دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۸۷:

چنین تفسیرهای تاریخی خارج از متن شعر کاملا غلط است و این غزل اصلا در رابطه با شاه شجاع نیست.
حسن همان زیبایی است که در عالم صورت تا حدی قابل بیان است و ملاحت جاذبه دلبری است که موجب پیدایش عشق است.
(دکتر الهی قمشه ای،کتاب در صحبت حافظ)

این بیت اشاره به تجلی عشق و زیبایی خداوندی است که موجب پیدایش جهان و کائنات شده است و همچنان در همه پدیده های هستی هم جریان دارد .
حافظ در غزل معروف دیگری هم به این نکته اشاره کرده است:
در ازل پرتو حسنت ز تجلی دم زد
عشق پیدا شد و آتش به همه عالم زد
ابن ابیات از شیخ محمود شبستری هم اشاره به همین مسئله دارد:
ملاحت از جهان بی مثالی
در آمد همچو رند لاابالی
به شهرستان نیکویی علم زد
همه ترتیب عالم را به هم زد

جاوید مدرس اول رافض در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۰۷:۳۴ در پاسخ به فرزان کرمانی‌نژاد دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر سوم » بخش ۲۱۴ - منجذب شدن جان نیز به عالم ارواح و تقاضای او و میل او به مقر خود و منقطع شدن از اجزای اجسام کی هم کندهٔ پای باز روح‌اند:

در لهجه ترکی اناتولی هم به کاغذ ،کاات، میگویند و در اغلب کلمات که به دال ختم میشود از حرف ت استفاده میکنندمثلا 

جاوید ،جاویت،

امید جان در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۰۶:۳۲ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب هفتم در تأثیر تربیت » حکایت شمارهٔ ۱۲:

سلام خدمت دوستان 

ببخشید منظور از پیاده عاج چیست چرا گفته عاج

فاطمه زندی در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۰۴:۱۳ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۱۹:

#غزل شمارۀ_۲۱۹

 

وزن غزل:مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن

(مجتث مثمن مخبون محذوف)

    ‌                       

 

۱_کسی که رویِ تو دیده ست حال ِ من داند

 

که هر که دل به تو پرداخت، صبر نتواند

 

دل به کسی پرداختن:کنایه عاشق بودن، دل به کسی دادن.

آن کس که به صورت تو نگاه کرده است می داند من دچار چه حالی هستم.

 

۲_مگر تو روی بپوشی؛ و گر نه ممکن نیست

 

که آدمی که تو بیند، نظر بپوشاند

تنها تو باید صورت زیبای خودت را از دیده ها پنهان کنی و گر نه ممکن نیست، کسی تو را ببیند و عاشق تو نشود.

 

۳_هر آفریده که چشمش بر آن جمال افتاد،

 

دلش ببخشد و بر جانت آفرین خواند

 

هر مخلوقی که چشمش بر آن صورت زیبا افتاد، دلش را بر او بخشید، و به تحسین اینهمه زیبایی پرداخت.  

 

۴_اگر به دست کُنَد باغ‌بان چنین سروی،

 

چه جای چشمه که بر چشم‌ها ت بنشاند

 

به دست کردن :کنایه از به دست آوردن است.چه جای چشمه :این چنین سروی را دیگر کنار جوی و چشمه نمی نشاند، بلکه آن را روی چشم خود می نشاند.

 

۵_چه روزها به شب آورد جان ِ منتظر م

 

به بویِ آن که شبی با تو روز گرداند

 

چه روز ها به« امید »با تو بودن به سر نرساندم  

 

۶_به چند حیله شبی در فراق روز کُنَم

 

و گر نبینمت آن روز هم به شب ماند

 

چقدر با حیله و مکر از دوری تو خودم را فریب دهم، واگر نبینمت روز برایم مانند شب است

 

۷_جفا و سلطنتت می‌رسد؛ ولی مپسند

 

که گر سوار برانَد، پیاده درمانَد

 

سلطنت:غلبه، قدرت.جفا می رسد: تو قادری که با من بی مهری کنی و بر من ستم روا داریغ

عاشق چون پیاده و معشوق چون سواره، اگر سواره بر مرکب بتازد، پیاده عاجز و ناتوان است. 

۸_به دست ِ رحمت‌ام از خاک ِ آستان بَردار

 

که گر بیفکنی‌ام، کس به هیچ نستاند

 

دست رحمت:اضافه ی استعاری، دست مهربانی.

از خاک برداشتن:کنایه از نواختن گرامی داشتن ، به جایی رساندن.

آستان: بخش پایین چهار چوب در که روی زمین قرار دارد، درگاه.

 

افکندم :در معنای مجازی خوار کردن.

به هیچ قیمت نستاندن: به کم ترین قیمت هم نخریدن و به اصطلاح مفت گران بودن به کنایه یعنی کوچک ترین ارزشی برای کسی قابل نبودن.معنی بیت: من سر بر درگاه تو نهاده ام مرا گرامی بدار،زیرا اگر تو خوارم کنی دیگر هیچ کس ارزشی برای من قابل نخواهد بود.

 

۹_چه حاجت است به شمشیر قتل ِ عاشق را

 

حدیث دوست ِ بگویش، که جان برافشاند

 

برای کشتن معشوق نیاز به شمشیر نیست کافی ست که پیغام معشوق را به او بگویید تا جان خود را نثار کند.

 

۱۰_پیام ِ اهلِ دل است این خبر که سعدی داد 

 

نه هر که گوش کند معنیِ سخن داند

         

  اهل دل : صاحب دل.اهل ذوق و معرفت.

 

تنها اهل ذوق معنی سخنان من را می دانند، نه هرکس فقط شنید و معنی آن را درک نکرد 

              

           

             شرح :محمدعلی فروغی ،حبیب یغمایی

سعدی : به چه کار آیدت ز گُل طبقی ؟

از گلستان ِ ما بِبَر طبقی 

شاد و تندرست باشید .

دیانا درویشان در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۰۰:۲۶ در پاسخ به Nima.Mmmm دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۸۷:

سپاس از شما. 🌹

پس این تفسیر که این غزل به خاطر فتوحات شاه شجاع سروده شده غلطه؟

و اینکه معنی مصراع دقیقا چی میشه؟ من و تو باهم می‌توانیم جهان را فتح کنیم یا تو با حسن و ملاحتت میتوانی جهان را بگیری؟

Nima.Mmmm در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، سه‌شنبه ۳۰ آبان ۱۴۰۲، ساعت ۲۳:۳۰ در پاسخ به دیانا درویشان دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۸۷:

وقتی خود شاعر نامی از شاه شجاع نبرده است پس ما هم حق نداریم چنین برداشتهایی داشته باشیم.

متاسفانه یکی از شارحان از اکثر غزلیات حافظ برداشتهای نادرست تاریخی (بدون هیچ گونه منبعی) داشته و دیگران را هم به اشتباه انداخته است.

ایلیا سلطانی در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، سه‌شنبه ۳۰ آبان ۱۴۰۲، ساعت ۲۱:۳۹ دربارهٔ عنصری » اشعار منسوب » شمارهٔ ۱۴ - الاشعار فی المطایبة الراح مفدمته عنصری گوید:

عاشقانه

دیانا درویشان در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، سه‌شنبه ۳۰ آبان ۱۴۰۲، ساعت ۲۱:۲۷ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۸۷:

من سوالی داشتم. در مصراع دوم بیت اول که می‌گوید :« آری به اتفاق، جهان می‌توان گرفت» منظور از به اتفاق همدیگر، حافظ و شاه شجاع‌ست یا اینکه حسن شاه شجاع با ملاحت وی می‌تواند جهان را فتح کند؟

همایون در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، سه‌شنبه ۳۰ آبان ۱۴۰۲، ساعت ۲۰:۲۴ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۰۶۲:

جلال دّین چون فردوسی شاعر بزرگی انسان بود

و آدمی را شایسته تاج و تخت می دید این نگاه همواره در ستیز با دین فروشان است که انسان را بنده و غلام می خواهند

فردوسی این بزرگی را در گروه و جمع و تجربه سرزمینی می جوید و جلال دّین  توجهی به این امور نمیکند چون در دوره او این مذهب است که حکومت میکند و انسان در ستیز با دین حکومتی روزگار میگذراند 

رضا آذرآیین در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، سه‌شنبه ۳۰ آبان ۱۴۰۲، ساعت ۱۹:۵۸ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۰۹:

این شعر را خوانندۀ تاجیکستانی ، مبارکشاه میرزاشایف در آهنگی استفاده کرده اند.

 

۱
۶۱۵
۶۱۶
۶۱۷
۶۱۸
۶۱۹
۵۴۵۹