باز بر طرف چمن، یا رب چه شد کآبر بهار
بر خلاف رسم و عادت گشته اینسان ژاله بار
گل به صد حسرت، گریبان صبوری کرد چاک
بلبل اندر شاخ گل، گردیده از غم بی قرار
جامهٔ نیلی به تن پوشیده سوسن، در چمن
گیسوان کرده پریشان، سنبل اندر مرغزار
نسترن افکنده گویا چادر ماتم به سر
نارون آورده گویا میوهٔ حسرت ببار
بلبلان گویا عزادارند بر طرف چمن
عندلیبان، نوحه خوانانند اندر شاخسار
شور در صحن چمن، افکنده گیسو عندلیب
نوحه خوان، شیون کنان از یک طرف گشته هزار
خلق را بینم سیه در بر، گروه اندر گروه
نوحه خوانان وا حسینا گو قطار اندر قطار
شور محشر گوییا بر پا شده اندر جهان
کاین چنین غوغا همی خیزد ز هر شهر و دیار
گوییا ماه محرم، شد عیان درآسمان
یا هلال ماه ماتم، گشت گویی آشکار
آه از آن دم که ماه برج دین در کربلا
بر زمین افتاد جسم انورش خورشید وار
بر دلش از یک طرف، داغ عزیزان بی حساب
بر تنش از یک طرف، زخم لعنیان بی شمار
بر زمین بنهاد گاهی پهلو از بی طاقتی
گاه بر خاک سیه بنهاد رخ آن گل عذار
گیسویی از خون بشد رنگین که جبریل امین
شست وشو می کرد ز آب سلسبیل از وی غبار
از چه یارب آسمان از هم نپاشید آن زمان
کوفتاد از صدر زین، آن خسرو گردون وقار
جای اشک از دیده گر خون دل آید اندک است
در عزای سبط احمد در همه لیل و نهار
« ترکیا » در ماتم شاه شهیدان، روز و شب
دست غم بر سر زن و، خون دل از مژگان ببار
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به توصیف حال و هوای چمن و طبیعت میپردازد که تحت تأثیر غم و اندوه قرار گرفته است. او به تصویرگری بلبلان و گلها میپردازد که به عزا نشستهاند و از حسرت و اندوه خود سخن میگویند. شاعر به خصوص به یاد واقعه عاشورا و تألم از شهادت امام حسین(ع) اشاره میکند و چهره تابناک او را در کربلا توصیف میکند. او از بیقراری و غم موجود در دلها سخن میگوید و به حال و روز مادران و زنان در ماتم این مصیبت اشاره میکند. در نهایت، این شعر به عمق اندوه و سوگ در دلها و طبیعت پرداخته و جوّی از عزای عمومی را به تصویر میکشد.
هوش مصنوعی: دوباره در کنار چمن نشستهام، ای پروردگار، چه شده که آب و هوای بهار به طرز عجیبی تغییر کرده و باران به جای آمدن در زمان مناسب، به گونهای دیگر میبارد؟
هوش مصنوعی: گل به خاطر حسرتهای فراوان، چاک لباس صبوری خود را پاره کرد. بلبل که در شاخ گل نشسته بود، از غم و اندوه بیقرار شده است.
هوش مصنوعی: سوسن در چمن لباس نیلی به تن کرده و گیسوانش را به صورت نامرتب آراسته است، در حالی که سنبل در دشت شکوفا شده است.
هوش مصنوعی: به نظر میرسد که نسترن (گلی لطیف) چادری از اندوه بر سر کشیده و این موضوع باعث شده که نارون (درختی با چوب سخت) میوههای حسرت را به بار بیاورد. این تصویر به نوعی به احساسات تلخ و غمانگیز اشاره دارد که به زندگی و طبیعت نفوذ کردهاند.
هوش مصنوعی: بلبلان به نظر میرسد که بر سر سبزهها عزاداری میکنند و درختان نیز همانند نوحهخوانانی هستند که در شاخهها به سوگواری مشغولاند.
هوش مصنوعی: در باغ، شور و شوقی به پا شده و گیسوان پرندهای به مانند بلبل در حال ناله و سرود است. از یک سو صدای او به گونهای است که انگار هزار بار فریاد میزند و شَوَش در فضا پیچیده است.
هوش مصنوعی: میبینم که مردم در لباس سیاه جمع شدهاند و گروههای زیادی به حالت عزاداری و نوحهخوانی مشغولند و دستهدسته به سمت یک مقصد میروند و نام "حسین" را بر زبان میآورند.
هوش مصنوعی: به نظر میرسد که در جهان وضعیت بسیار پرهیجان و آشوبی به وجود آمده است، به گونهای که این جنجال و شلوغی از هر نقطه و منطقهای شنیده میشود و گویی روز قیامت آغاز شده است.
هوش مصنوعی: به نظر میرسد که ماه محرم در آسمان به وضوح دیده میشود، یا هلال ماه نشان از سوگواری و عزاداری دارد که به روشنی نمایان شده است.
هوش مصنوعی: ای کاش در آن لحظهای که ماه دین در کربلا به زمین افتاد، جسم نورانیاش مانند خورشید درخشان بود.
هوش مصنوعی: دل او پر از غم ناشی از فقدان عزیزان است و در عین حال جسمش هم با زخمهای بسیار از دشمنان آغشته شده است.
هوش مصنوعی: گاهی به خاطر ناامیدی، بر زمین میافتد و گاهی روی خاک سیاه، چهره گل مانند خود را میگذارد.
هوش مصنوعی: موهای او به رنگ خون درآمده بود، گویی که جبرئیل امین آن را از آب زلال شستشو میکرد و از او غبار برمیداشت.
هوش مصنوعی: چرا ای خدا، آسمان در آن زمان که آن شاه بزرگ از تختش به زمین افتاد، فرو نریخت؟
هوش مصنوعی: اگر در دل خون بریزد و از چشم اشکی نیفتد، باز هم اندکی از غم و اندوه در عزای فرزند پیامبر(ص) در طول شب و روز است.
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به غم و اندوه شدید مردم ترکیا (ترکیه) در پی شهادت یک شاه بزرگ اشاره میکند. روز و شب، این مردم با ناراحتی و غم سنگینی به سر میزنند و اشکهایشان همچون خون از چشمانشان جاری میشود.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
نافه دارد زیر اندر گشاده بی شمار
لاله دارد زیر نافه در شکسته صد هزار
خانمان از رنگ و بوی او همیشه چون بهشت
روزگار از تار و پود او شکفته چون بهار
چشم زی رویش نگه کرد اندرو لاله شکفت
[...]
هر سپاهی را که چون محمود باشد شهریار
یمن باشد بر یمین ویسر باشد بریسار
تیغشان باشد چو آتش روز و شب بد خواه سوز
اسبشان باشد چوکشتی سال و مه دریا گذار
از عجایب خیمه شان با شد چو دریا وقت موج
[...]
ای خداوندان مال العتبار الاعتبار
ای خداوندان قال الاعتذار الاعتذار
پیش ازاین کاین جان عذرآورفروماند ز نطق
پیش از آن کین چشم عبرت بین فرو ماند زکار
توبه پیش آرید و نادم از گُنه کاری خویش
[...]
بار دیگر بر ستاک گلبن بی برگ و بار
افسر زرین بر آرد ابر مروارید بار
گاه مینا زینت آرد زو نگار بوستان
گاه مرجان زیور آرد زو عروس مرغزار
غنچه سازد باغ را پر گلبن از مینا و زر
[...]
ابر آذاری برآمد از کران کوهسار
باد فروردین بجنبید از میان مرغزار
این یکی گل برد سوی کوهسار از مرغزار
وان گلاب آورد سوی مرغزار از کوهسار
خاک پنداری به ماه و مشتری آبستنست
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.