هر سپاهی را که چون محمود باشد شهریار
یمن باشد بر یمین ویسر باشد بریسار
تیغشان باشد چو آتش روز و شب بد خواه سوز
اسبشان باشد چوکشتی سال و مه دریا گذار
از عجایب خیمه شان با شد چو دریا وقت موج
وز غنایم خانه شان چون کشتی آکنده ز بار
شاخ کرگانشان بود میخ طویله در سفر
چنگ شیرانشان بود تعویذ اسبان در شکار
بگذرند از رودهای ژرف چون موسی ز نیل
بر شوند از کنده چون شاهین بدیوار حصار
کوکب ترکش کنند از گوهر تاج ملوک
وز شکسته دست بت بردست «بت رویان » سوار
از سر بت بند مصحف ها همی زرین کنند
وز دو چشم بت دو گوش نیکوانرا گوشوار
تیغ ایشان دست یابد با اجل در یک بدن
اسبشان بازی کند با شیر دریک مرغزار
هر که چون محمود پشتی دارد اندر روز جنگ
چون سر لشکر مقدم باشد اندر کار زار
لشکر او پیش دشمن ناکشیده صف هنوز
او بتیغ از لشکر دشمن بر آورده دمار
من ملک محمود را دیدستم اندر چند جنگ
پیش لشکر خویشتن کرده سپر هنگام کار
مردمان گویند سلطان لشکری دارد قوی
پشت لشکر اوست در هیجا بحق کردگار
پیش ایزد روز محشر خسته بر خیزد ز خاک
هر که از شمشیر او شد در صف دشمن فکار
نیست از شاهان گیتی اندرین گیتی چو او
وقت خدمت حق شناس و وقت زلت بردبار
هر زمان افزون ز خدمت شاه پاداشی دهد
خادمان خویشرا، وینرا عجب کاری مدار
آنچه کرده ست از کرم با بندگان امروز او
با رسولان کرد خواهد ذوالمنن روز شمار
هر یکی را در خور خدمت ثیابی دادخوب
خلعتی کو را بزرگی پود بود و فخر تار
زنده گردانید یکسر نام خویش و نام فخر
نیست گردانید یک یک نام ننگ و نام عار
جان شیرین را فدای آن خداوندی کنند
کز پس ایزد بودشان بهترین پروردگار
از رضای او نتابند و مر او را روز جنگ
یکدل و یک رای باشند و موافق بنده وار
وقت فتح از بخشش نیکو بودشان ملک ومال
وقت بزم از خلعت نیکو بودشان یادگار
بخششی کان دخل شاهان بودی اندر باستان
خلعتی کان خسروان را بودی اندر روزگار
پیش خسرو روز خدمت چون خزان اندر شود
باز گردند از فراوان ساز نیکو چون بهار
از نوازشهای سلطان دل پر از لهو و طرب
وز کرامتهای سلطان تن پر از رنگ و نگار
بر میانشان حلقه بند کمرها شمش زر
زیر ران با ساز زرین مرکبان راهوار
از تفاخر وز بزرگی و زکرامت بر زمین
زیر نعل مرکبانشان مشک برخیزد غبار
زینهمه بهتر مر ایشان راهمی حاصل شود
چیست آن، خوشنودی شاه و رضای کردگار
با چنین نیکو کرامت ها که می بینند باز
بیش ازین باشد کرامتشان امید از شهریار
وانگهی زیشان نباشد نعمت سلطان دریغ
نعمتی کو را بر آن کرده ست یزدان کامگار
نعمتش پاینده بادو دولتش پیوسته باد
دولت او بیکران و نعمت او بی کنار
بندگان وکهتران را حق چنین باید شناخت
شاد باش ای پادشاه حقشناس حقگزار
راست پنداری خزینه خسروان امروز شاه
بر رسولان عرضه کرد و بر سپه پاشید خوار
کز در میدان او تا گوشه ایوان او
مرکب سیمین ستامست و بت سیمین عذار
هر نو آیین مرکبی زان کشوری کرده پریش
هر بتی زان صد بت زرین شکسته در بهار
آن بکشی زینت میدان خسرو روز جنگ
وین بخوبی شمسه ایوان خسرو روز بار
آن برزم اندر نبشته پیش او دشت نبرد
وین ببزم اندر گرفته پیش او جام عقار
از فراوان دیدن هرای زر امروز گشت
دیده اندر چشم هر بیننده ای زر عیار
کی بود کردار ایشان همبر کردار او
کی تواند بود تاری لیل چون روشن نهار
ای یمین دولت عالی و ملت را امین
دولت از تو با سکون و ملت از تو با قرار
عزم تو کشور گشا و خشم تو بدخواه سوز
رمح تو پولاد سنب و تیغ تو جوشن گذار
موی بر اندام بدخواهت زبان گردد همی
از پی آن تا زشمشیر تو خواهد زینهار
یک سوار از خیل تو، وز دشمنان پنجاه خیل
یک پیاده از تو وز گردنکشان پانصد سوار
هم سخاوت را کمالی هم بزرگی را جمال
هم شجاعت راجلالی هم شریعت را شعار
تا درخت نار نارد عنبر و کافور بر
تا درخت گل نیارد سنبل و شمشاد بار
تا ز دیبا بفکند نوروز بر صحرا بساط
تا ز دریا بر کشد خورشید بر گردون بخار
دیر باش و دیر زی وکام جوی وکام یاب
شاه باش و شاد زی و مملکت گیر و بدار
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به توصیف ویژگی‌های یک فرمانده شجاع و کرامتهای او، به ویژه محمود، می‌پردازد. در آن اشاره شده که سپاهی چون او باید قوی و توانمند باشد، تیغی چون آتش داشته باشد و قدرتی فوق‌العاده در جنگ از خود نشان دهد. همچنین، این متن به نوعی فخر و بالندگی اشاره دارد که از برکت‌های فرمانروایی او ناشی می‌شود و او را با شخصیت‌هایی چون شاهین و موسی در نیل مقایسه می‌کند.
فرمانده‌ای که مورد توصیف قرار می‌گیرد، با دقت به دنیا و آخرت توجه دارد و در روز محشر از کردارهای نیک خود بهره‌مند خواهد شد. او همواره به بندگان خود نیکو می‌گذارد و از آنها قدردانی می‌کند، به طوری که در دل آنها عشق و ارادت ایجاد می‌کند.
در نهایت، متن به ارزش‌های انسانی مانند شجاعت، سخاوت و بزرگی اشاره می‌کند و به این نتیجه می‌رسد که چنین فرماندهی می‌تواند کشور را گشایش دهد و به ملت آرامش بخشد. به همین ترتیب، دعا می‌کند که نعمت و دولت او پایدار بماند و از خداوند درخواست می‌کند که او را در این مسیر یاری کند.
هوش مصنوعی: هر سربازی که مانند محمود باشد، فرمانروایی‌اش بر یمن خواهد بود و در سمت راست او، نعمت‌ها و خوشی‌ها قرار خواهد داشت.
هوش مصنوعی: شمشیرهای آنها همچون آتش در روز و شب می‌سوزاند و دشمنان را نابود می‌کند. اسب‌هایشان نیز همچون طوفان به پیش می‌تازند و دریا را می‌پیمایند.
هوش مصنوعی: خیمه آنها دریا مانند است که در زمان موج‌هایش عجایب را به نمایش می‌گذارد و خانه‌اش مانند کشتی‌ای است که از فراوانی بار پر شده است.
هوش مصنوعی: در سفرهایشان، شاخ‌های شتران به مانند میخی برای بستن طویله بود و در شکار، نغمه‌های جنگل مانند طلسمی برای اسب‌هایشان عمل می‌کرد.
هوش مصنوعی: این بیت به تصویر کشیدن عبور و گذر از موانع و مشکلات سخن می‌گوید. به معنای این است که انسان‌ها مانند موسی که از رود نیل عبور کرد، می‌توانند بر obstacles غلبه کنند. همچنین، همانطور که شاهینی از کنده‌ها و موانع بالا می‌رود، انسان‌ها نیز می‌توانند از دشواری‌ها عبور کنند و به اهداف خود برسند.
هوش مصنوعی: ستاره‌ها از گوهر تاج پادشاهان جدا شده و شکسته‌دست‌ها بر سواران زیباروی ظاهر می‌شوند.
هوش مصنوعی: از سر بت، یعنی به خاطر زیبایی و جاذبه بت، عده‌ای به نوشتن و تزیین کتابهای مقدس مشغولند. همچنین، زیبایی چشمان بت باعث شده که گوشواره‌های زیبا و نیکویی برای آنها بسازند.
هوش مصنوعی: تیغ آنها به دست اجل می‌رسد و در همان حال، اسبشان به بازی با شیر در مرتع مشغول است.
هوش مصنوعی: هر کسی که همچون محمود در روز نبرد پشتیبان و حامی دارد، در میدان جنگ به مانند فرمانده در صف مقدم قرار می‌گیرد.
هوش مصنوعی: سپاه او هنوز به میدان نبرد نرفته است، اما با شمشیرش از لشکر دشمن، ویرانی به پا کرده است.
هوش مصنوعی: من در برخی از جنگ‌ها، ملک محمود را دیدم که در نبرد با دشمنانش، سپر به دست گرفته بود و به دفاع از لشکر خود می‌پرداخت.
هوش مصنوعی: مردم می‌گویند که سلطان یک ارتش نیرومند دارد و پشتوانه و پشتیبان این لشکر، خداوند است.
هوش مصنوعی: در روز قیامت، هر کسی که به خاطر ترس از خداوند و شمشیر او در مقابل دشمنان قرار گرفته، از خاک به پا خواهد خیزد.
هوش مصنوعی: در این دنیا هیچ یک از شاهان به اندازه او در زمان خدمت به خداوند شناخته شده و در زمان تحقیر و زلت صبور و استوار نیستند.
هوش مصنوعی: هر بار که شاه به خدمتکارانش پاداشی می‌دهد، این کار را چیز عجیبی ندان.
هوش مصنوعی: خداوند امروز به بندگان خود رحمت و لطف می‌کند و در آینده نیز همانند این رحمت را به پیامبران خواهد رساند. او همیشه بر نعمت‌هایش افزوده و به بندگانش توجه دارد.
هوش مصنوعی: هر کس را با توجه به لیاقت و شایستگی‌اش، جایگاهی مخصوص داده شده است. در حقیقت، هر کسی که لباس بزرگی و افتخار بر تن دارد، به تناسب مقامش مورد احترام و توجه قرار گرفته است.
هوش مصنوعی: او به طور کامل نام خود و افتخار را زنده کرده، در حالی که هر نام دیگری را به ننگ و عار تبدیل کرده است.
هوش مصنوعی: جان خود را برای خدایی که بهترین پروردگار است، فدای او می‌کنند، چرا که او از جانب خداوند بر آنها نازل شده است.
هوش مصنوعی: افرادی که در زمان جنگ از رضایت خداوند منحرف نشوند و با همدیگر یکدل و هم‌رای باشند، باید همچون بندگان خدا عمل کنند.
هوش مصنوعی: زمانی که پیروزی به دست می‌آید، به بخشش‌های خوب نیاز است؛ و در زمان جشن و celebraation، یادگاری‌ها و هدایای زیبا بر اهمیت دارند.
هوش مصنوعی: بخشش و بخشندگی که باعث رونق و درآمد شاهان در گذشته بود، مانند لباس و جامه‌ای است که پادشاهان در دوران خود داشتند.
هوش مصنوعی: وقتی که روز خدمت به پیشگاه خسرو فرا می‌رسد، مانند روزهای خزان که دوباره بهار سر می‌رسد، همگی با شوق و نشاط به سوی او بر می‌گردند و کارهای خوب و نیک را انجام می‌دهند.
هوش مصنوعی: از مهربانی‌های پادشاه، دل شاد و مملو از خوشی و شادی می‌شود، و از بزرگی و لطف پادشاه، جسم نیز زیبا و پر از طراوت و رنگ می‌گردد.
هوش مصنوعی: در بین آنها حلقه‌ای از کمرها وجود دارد و زیر ران‌هایشان شمش طلا قرار دارد، که با ساز و برگ طلایی برای سواری آماده شده است.
هوش مصنوعی: از خودبزرگ‌بینی، عظمت و بزرگواری آنها باعث می‌شود که در هنگام عبور مرکب‌هایشان، غبار و عطر مشک از زمین برمی‌خیزد.
هوش مصنوعی: بهتر از تمام اینها، دستاوردی که برای آنان حاصل می‌شود، چه چیزی می‌تواند باشد؟ جز رضایت پادشاه و خشنودی خداوند.
هوش مصنوعی: با این همه نیکی و بزرگی که مشاهده می‌کنند، باز هم انتظار دارند که کرامتهای بیشتری از سوی پادشاه ببینند.
هوش مصنوعی: پس از آن، از آنها نعمت و بخشش سلطان وجود ندارد؛ افسوس به نعمت‌هایی که خداوند برای آنها قرار داده است.
هوش مصنوعی: نعمت‌های او همیشه پایدار و ماندگار باشد و حکومتش همیشه برقرار و ادامه داشته باشد. قدرت او بی‌پایان و نعمت‌هایش بی‌نهایت است.
هوش مصنوعی: باید توجه کرد که وظیفه ما در برابر بندگان و کسانی که از ما پایین‌تر هستند این است که به حق آنها احترام بگذاریم. بنابراین، ای پادشاهی که به حق و حقوق مردم آشنا هستی، شاد و خوشحال باش.
هوش مصنوعی: امروز شاه گنجینه‌اش را به پیامبران نشان داد و آن را بر دل‌های سپاهیان پخش کرد.
هوش مصنوعی: از ورودی میدان تا کنج ایوان او، اسب نقره‌ای در حال دویدن است و بت نقره‌ای زیبایی او را می‌نگرد.
هوش مصنوعی: در هر سرزمین جدیدی، نشانه‌ای از آن کشور به وجود آمده و دنیا را دچار تغییر و تحول کرده است. همچنین، هر عقیده و نمادی که به آن کشور تعلق داشته، با گذر زمان و در فصول تازه، دچار شکست و تحلیل می‌شود.
هوش مصنوعی: در روز جنگ، زیبایی و جلال خسرو مانند ستاره‌ای درخشان است، و در روز بار، این زیبایی به خوبی در ایوان خسرو خود را نشان می‌دهد.
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر به دو تصویر متضاد اشاره می‌کند. در یک سو، اشاره به میدان جنگ و نبرد دارد که نشان‌دهنده‌ی سختی و چالش‌های زندگی است. در سوی دیگر، به میخوارگی و لذت‌جویی اشاره می‌کند که نماد آرامش و خوش‌گذرانویی است. این تضاد نشان‌دهنده‌ی انتخاب‌ها و مسیرهای متفاوت زندگی است که انسان‌ها ممکن است در آنها قرار بگیرند.
هوش مصنوعی: امروز به خاطر زیاد دیدن طلا، چشمان هر بیننده‌ای پر از طلا شده است.
هوش مصنوعی: کیست که بتواند کردار آنان را با کردار او مقایسه کند؟ همانطور که شب تار نمی‌تواند مانند روز روشن باشد.
هوش مصنوعی: ای سرور بزرگ و قدرتمند، تو ملتی را به آرامش و ثبات داده‌ای و از تو امیدواریم که در حکمت و صداقت خود باقی بمانی.
هوش مصنوعی: عزم تو به قدری قوی و نیرومند است که می‌تواند سرزمین‌ها را فتح کند، و خشم تو به اندازه‌ای خطرناک است که می‌تواند دشمنان را از بین ببرد. نیز، تیزی سلاح تو به مانند فولاد است و شمشیرت چون زره‌ای محکم عمل می‌کند.
هوش مصنوعی: موهای بر اندام بدخواهت به زبان خواهند آمد و به خاطر آن، او از شمشیر تو خواهد ترسید.
هوش مصنوعی: یک رزمنده از لشکر تو به اندازه پنجاه رزمنده از دشمن قدرتمند است و همچنین یک سرباز معمولی از تو به‌اندازه پانصد سوار شجاع از دیگران ارزشمند است.
هوش مصنوعی: این بیت به ویژگی‌های مثبت و عالی انسان‌ها اشاره می‌کند. سخاوت، بزرگی، شجاعت و شریعت هر کدام جنبه‌های خاصی از زندگی را زیبا و برجسته می‌سازند. سخاوت به معنای بخشندگی و سخاوت قلبی است، بزرگی به اخلاق و طرز رفتار با دیگران مربوط می‌شود، شجاعت به داشتن جسارت و نیروی درونی اشاره دارد و شریعت نمایانگر اصول و قواعد اخلاقی در زندگی است. هر کدام از این خصوصیات به نوعی باعث تعالی انسان و جامعه می‌شوند.
هوش مصنوعی: تا زمانی که درخت نارنج، عطر خوش عنبر و کافور را به مشام برساند، درخت گل هرگز نخواهد توانست سنبل و شمشاد را به بار نشاند.
هوش مصنوعی: نوروز با زیبایی و شکوهی که دارد، مانند فرش رنگین بر خاک صحرا پهن می‌شود و همچون خورشیدی که از دریا برمی‌خیزد، در آسمان به درخشش می‌پردازد.
هوش مصنوعی: به آرامی زندگی کن، به آرامی زمانی را سپری کن و خواسته‌هایت را پیگیر باش و به دست آور. شاد باش و زندگی خوبی داشته باش و به دست آوردن سرزمین و جایگاه از یاد نبر.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
نافه دارد زیر اندر گشاده بی شمار
لاله دارد زیر نافه در شکسته صد هزار
خانمان از رنگ و بوی او همیشه چون بهشت
روزگار از تار و پود او شکفته چون بهار
چشم زی رویش نگه کرد اندرو لاله شکفت
[...]
ای مبارک پی جهاندار و همایون شهریار
ای ز بهر نام نیکو دین و دولت را بکار
ای یمین دولت و ملک و ولایت را شکوه
ای امین ملت و دین وشریعت را نگار
نیکنامی را چنانی چون زمین را گلستان
[...]
ای خداوندان مال العتبار الاعتبار
ای خداوندان قال الاعتذار الاعتذار
پیش ازاین کاین جان عذرآورفروماند ز نطق
پیش از آن کین چشم عبرت بین فرو ماند زکار
توبه پیش آرید و نادم از گُنه کاری خویش
[...]
بار دیگر بر ستاک گلبن بی برگ و بار
افسر زرین بر آرد ابر مروارید بار
گاه مینا زینت آرد زو نگار بوستان
گاه مرجان زیور آرد زو عروس مرغزار
غنچه سازد باغ را پر گلبن از مینا و زر
[...]
ابر آذاری برآمد از کران کوهسار
باد فروردین بجنبید از میان مرغزار
این یکی گل برد سوی کوهسار از مرغزار
وان گلاب آورد سوی مرغزار از کوهسار
خاک پنداری به ماه و مشتری آبستنست
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.