خری سبوی سرو روده گوش و خم پهلو
کماسه پشت و کدو گردن و تکاو گلو
چو آمد آید با او سبوی و روده و خم
چو شد کماسه رود با وی و تگا و کدو
خری سرش ز خری چون کدوی بیدانه
ولی شکم چه کدو دانه چون کدو مملو
خری که آب خورش زیر ناودان عصیر
علف عصاره ثکبی و بخشم و شوشو
جواب گویم اگر پرسیم که او خر کیست
خر کری کش ابلیس و قوم قد لعنوا
خریست مخلص خر نامه خران بزرگ
که هست مطلع و مقطع ز . . . ایه وز خدو
خریست چون خر بوالاشعب طمع پیشه
بشعر کاو برنده بهر کس از هر سو
چو کاو ریختن آلوده طبع او از شعر
همی تراشد آلایش از سرین بسرو
بخر گدائی چون استر سپید بدن
مهار حرص به بینی زنان زنان زانو
خریست شاعر و تقطیع شعر او اینست
معالفن علفا تن معالفن علفو
سیه گلیم خری ژنده جل و پشما کند
که ژندگیش نه در پی پذیرد و نه رفو
بخر گدائی چون خم شوخش آب گرفت
نه هر بگوش درآرد از آن سپس نه چشو
چو سوزنی پس او گوش عرزدن گیرد
بخواب خرگوش اندر شود بعادت و خو
سنائیا به کجائی که تا بنالی زار
که سوزنی چه خری بست بر طویله تو
سنای مکی یا آلوی بخارائی
چو سوزنی بخود بر جغد قلاقلوز
بدان صفت که خر پشت ریش را بر ریش
تفو زنیده بر او با دو صد هزار تفو
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به صورت طنزآمیز دربارهی خر و خصوصیات آن صحبت میکند. در این شعر، خر به عنوان نماد سادگی و ناتوانی معرفی میشود و به ویژگیهای فیزیکی و رفتاری آن اشاره میشود. شاعر با استفاده از تشبیهات جالب و کنایههای ادبی تلاش میکند تا تصویری زنده و سرگرمکننده از خر بسازد. در نهایت، این متن به نوعی انتقاد از ناتوانی و ضعفهای انسانی است که در قالب سادگی و خرتوپرتی خر نشان داده میشود. شعر به نوعی نشاندهندهی بیعرضگی و بیفکری شخصیتهای مختلف نیز هست.
هوش مصنوعی: این بیت توصیف اجزای مختلف یک خری است که به زیبایی و هنرمندی طراحی شدهاند. در واقع، هر قسمت از بدن او به نوعی به اشیاء یا ویژگیهای خاصی تشبیه شده است که نشان دهنده شکوه و زیبایی این حیوان است. خر به عنوان یک نماد از استقامت و کارایی در اینجا به تصویر کشیده شده و تمام جزئیات بدنش به چشم میآید.
هوش مصنوعی: زمانی که او میآید، ظرف و لوازم دیگری هم با خود میآورد. وقتی که این روح و وجود با او باشد، همه چیز به سامان میآید و هماهنگ میشود.
هوش مصنوعی: خر سرش مانند کدوی بدون دانه است، اما شکمش پر از دانههاست.
هوش مصنوعی: گاو یا خری که زیر ناودانی آب مینوشد، در حقیقت از علفهای تازه و خوشمزه بهرهمند میشود و این حالت نشاندهنده لذت و شادی اوست.
هوش مصنوعی: اگر از من بپرسند که او کیست، من پاسخ میدهم که او همان خر است که شیطان و قوم او را لعنت کردهاند.
هوش مصنوعی: در این بیت، به نوعی از وفاداری و خلوص در میان خرها اشاره شده است. گویا شاعر به ویژگیهایی از خرها پرداخته که آنها را متمایز و برجسته میکند. به طوری که یکی از آنها (که احتمالا به عنوان نماینده خرها معرفی شده) نقش مهمی در مسیریابی و هدایت دارد و در عین حال به نوعی از شعر یا بیان هنری در کلام اشاره میکند. به طور کلی، موضوع به توصیف و تحلیل شخصیت و ویژگیهای آنها معطوف است.
هوش مصنوعی: شخصی مانند خر بوالعجب است که به طمع افتاده و شعر میگوید، شعر او برای هر کسی جذاب است و از همه جا شنوندگان را جذب میکند.
هوش مصنوعی: وقتی کسی به خاطر طبیعت ناپاکش شعر میسراید، آثار زشتی و ناپسندی از او نمایان میشود.
هوش مصنوعی: بخر گدائی مانند اسب سفید است و در اینجا به این نکته اشاره میشود که وقتی به شکوه و عظمت چیزی نگاه میکنیم، ممکن است به خاطر حسادت یا حرص، به خوبیهای آن آسیب برسانیم. در واقع این تصویر به ما یادآوری میکند که این ویژگیها را در خود مهار کنیم و از رفتارهای ناپسند دوری کنیم.
هوش مصنوعی: شاعر به بیان احساسات و افکار خود میپردازد و شعرش به گونهای سروده شده که به آسانی قابل فهم و تفسیر است. او به موضوعاتی اشاره کرده که در زندگی روزمره وجود دارند و به نوعی با آنها آشنا هستیم.
هوش مصنوعی: بیتی که خواندید به این معنی است که فردی با کم و کاستیهای ظاهری و درونی خود، هیچگونه تغییر یا بهبودی در زندگیاش نمیپذیرد و از اصلاح و رفع نواقص خود سر باز میزند. در واقع، این شخص نه تنها آنچه که دارد را ارزشمند نمیداند، بلکه به وضعیت ناخرسندش نیز دست نمیزند و به دلایل مختلفی نمیخواهد تغییر کند یا بهتر شود.
هوش مصنوعی: بخر گدائی چون خم شوخش آب گرفت نه هر بگوش درآرد از آن سپس نه چشو این جمله به نوعی به اهمیت شنیدن و درک عمیق مفاهیم اشاره دارد. میتوان گفت که در هنگام جذب اطلاعات و دانش، تنها شنیدن کافی نیست؛ بلکه باید به آنچه که میشنویم توجه و دقت کنیم و از آن بهرهبرداری کنیم. در واقع، گدایی که خم میشود و آب میگیرد، نماد توجه و دقت در دریافت و درک اطلاعات است.
هوش مصنوعی: وقتی سوزنی نزدیک میشود، خرگوش به خواب میرود و به عادت و خویش ادامه میدهد.
هوش مصنوعی: سنایی در این بیت به این موضوع اشاره میکند که شخصی به کجای خود رفته است که وقتی به دلتنگی و ناراحتی میافتد، فقط به درد و رنج خود فکر میکند، در حالی که وضعیت و احوال دیگری نیز وجود دارد که باید به آن توجه کند. در واقع او به نوعی به تنهایی و انزوا اشاره میکند و اینکه شاید مشکلات شخصی او آنقدر بزرگ به نظر میرسد که او را از توجه به دنیای پیرامونش بازداشته است.
هوش مصنوعی: آلوهای شیرین و خوشمزه مانند سنای مکی و بخارایی، به لطافت و زیبایی سوزنی که بر جغد نشسته و باعث شور و هیجان در آن شده است، اشاره دارند.
هوش مصنوعی: با توجه به ویژگیهایی که یک خر دارد، او بر پشت ریش خود تف میکند و بر آن دوصد هزار بار تف میاندازد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چو آمد آید با او سبوی و روده و خم
چو شد کماسه رود با وی و تگا و کدو
کمان شدم ز غم عشق آن کمان ابرو
که هست زیر لب لعل فام او لؤلو
غم فراق تو بندی نهاد بر پایم
که بر ندارم دست از دل و سر از زانو
ز مهر خسته عشقش بود تن زاهد
[...]
به نسبت از تو پیمبر بنازد ای سید
که از بقا نسب ذات توست حاصل ازو
عزیز ز تو کس نیست بر پیمبر از آنک
سلالهٔ گل اوئی و لالهٔ گل او
هزار بار کشیدهست عشقِ کافرخو
شبم ز بام به حجره، ز حجره تا سر کو
شب آن چنان به گاه آمده که هی برخیز
گرفته گوش مرا سخت همچو گوش سبو
ز هرچه پُر کندم، من سبوی تسلیمم
[...]
خدایگانا در ملک شرع معجز تو
شکست بند طلسم زمانه جادو
زبیم پاس تو در مرغزار ملک جهان
که شیر محترز است از چراگه آهو
همای معدلتت سایه آنچنان افکند
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.