خود را هر کس ز راستیها آراست

پیش ابنای دهر خار دلهاست

هر سفله که پشت و روی او نیست یکی

در باغ زمانه میرزای رعناست

شاهنشاها کف تو بحرین عطاست

تقوای تو زیب سلطنت نام خداست

زینت بخش صلاح باشد کرمت

در دست تو سبحه چون گهر در دریا است

بی کینه دلم به سینه از فضل خداست

آئینه خاطرم نه محتاج جلاست

از هر که غباری به دلم جای گرفت

چون گرد یتیمی گهر عین صفاست

در هند اگر کسی نرنجد از راست

گویم طبقات خلق را بی کم و کاست

پنجی ست که شش نمی توانش کردن

پاجی و دیوث و قحبه و هیز و گداست

آن ذات که عالم به طفیلش برپاست

عالم جوی و وجود آن کس دریاست

همت نگر و جاه و مراتب را باش

جز امت عاصی ز خدا هیچ نخواست

گر جز تو کسی دل مرا برد رواست

اما نگه تو جانب غیر خطاست

صد ناوک و یک نشانه، سهل است ؛ ولی

یک ناوک و دو نشان، نمی آید راست!

تا ز لگد آرد اسب چون خیزد راست

قچ حمله شاخ جنگی انگیخت چو خاست

ز نقحبگی شاخ و لگد نز در خوست

زآنست که بر به هیات جنس دو پاست

زان دوست که جان قالب مهر و وفاست

گر دیر رسد پاسخ مکتوب رواست

زان اشک که ریخت دیده هنگام رقم

فی الجمله نورد نامه دشوارگشاست

چون بنویسی دهندهٔ کام دل است

چون بسرایی برندهٔ هوش سر است

راهی است ز حق به خلق بس روشن و راست

راهی است ز خلق سوی حق بی کم و کاست

هرکس که از آن رهش رسانند رسید

هرکس که درین رهش فکندند بجاست

هر نقش که بر تختهٔ هستی پیداست

آن صورت آن کس است کان نقش آراست

دریای کهن چو برزند موجی نو

موجش خوانند و در حقیقت دریاست

فردا که شود مدت عالم کم و کاست

سرها همه از خاک برآید چپ و راست

بیچاره تنِ شهیدِ من غرقه به خون

از خاکِ سر کویِ تو خواهد برخاست

از ملک سخنوری شهی خسرو راست

خسرو که به شاعری نظیرش کم خاست

این خسروِ ماست ناصرِ خسرو نیست

زیرا که خدای ناصرِ خسرو ماست

یاری که به نیرنگ و فسون مشهور است

وز دیدهٔ اهل حس رخش مستور است

کوران نشناسند جمالش ورنه

صاحب نظران را همه جا منظور است

مست می عشق تو ز کس بیمش نیست

[...]

راهی است ز حق به خلق بس روشن و راست

راهی است ز خلق سوی حق بی کم و کاست

هر نقش که بر تختهٔ هستی پیداست

آن صورت آن کس است کان نقش آراست

من معترفم که شاهد دل معنی است

اما چه کنم که چشم صورت بین است

فردا که شود مدت عالم کم و کاست

سرها همه از خاک برآید چپ و راست

آنرا که تویی یار چه بی یار کس است

وان را که تویی دوست چه دشمن کام است

برجور رقیب کش خوشی کاوش ماست

خرسندم اگر چه دورم از بزم تو خواست

کز قرب ورا پایه ی عزت نفزود

وز بعد مرا مایه خواری ها کاست